Ay Yıldız Yerleşkesi: Türkiye’nin Pentagonu

Ay Yıldız Yerleşkesi ismini televizyon izleyicilerinin çoğu 30 Ağustos Zafer Bayramı’nı kutlarken, kanalların, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın bir temel atma töreni konuşmasına canlı bağlanmasıyla duydu. Ay Yıldız Yerleşkesi, Millî Savunma Bakanlığı’nın yeni binasının adıydı. Uzun yıllardır Ankara’nın Kızılay-Bakanlıklar semtinde İnönü Bulvarı üzerinde, TBMM’nin çaprazında yer alan Genelkurmay Başkanlığı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvet komutanlık karargâhlarının bulunduğu binalar MSB çatısı altında bir araya getirilecek. (Örneğin mevcut Genelkurmay Binası 1930 yılında Mareşal Fevzi Çakmak tarafından hizmete açılmış.)
Çoğu kişi için yeni bir haber olsa da proje çalışmalarının 2016 yılında başladığını öğreniyoruz. Kuvvet komutanlıklarının da MSB’na bağlandığı düzenlemeye, 15 Temmuz 2016 darbe girişimi ardından, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemiyle birlikte geçilmişti. Mimari yapısını da bayrağın Ay Yıldız şeklinden alan yerleşke, bu yeni konseptin vücut bulmuş hali sayılabilir.
ABD Savunma Bakanlığı da bütün askeri komutanlıkları çatısı altında. Beşgen şeklindeki bina, İngilizce aynı anlama gelen “Pentagon” adını taşıyor. Rusya Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığını da 2014 yılında aynı binada merkezileştirmiş bulunuyor.
Proje hizmetlerinin tamamlanması sonrası inşaat ihalesi (ya da daveti) de yapılmış olmalı ki, yerleşkeye dair detaylar temel atma töreni sonrası kamuoyunun gündemine düştü. Proje bedeli konusunda henüz açıklanan bir bilgi bulunmuyor.

Savunma ve MİT karargâhları yan yana

Kuvvet Komutanlıkları ve Milli Savunma Bakanlığı binaları stratejik öneme sahip, üstün teknolojide sistemleri içerirler. Bu açıdan bakıldığında, yeni inşa edilecek binaların yüksek bir mali tabloya sahip olacağını öngörebiliriz. Halen kullanılan binalar her ne kadar eski olsalar da devamlı yenilenen, ilaveler yapılarak ayakta tutulan, çalışır binalardı. Bu projenin maliyeti ve finans yönetimi ile ilgili bilgiler zaman içinde ortaya çıkacaktır elbette. İçerisinde bulunduğumuz ekonomik daralmaya rağmen, bu yatırımın göze alınmasının arkasında geçerli sebepler olsa gerek. Bütün kuvvet komutanlıklarının bir arada olmasının faydalarından söz edilirken, riskleri de olabileceği iddia edilebilir çünkü.
Erdoğan açılışta, “Her şeyiyle, duruşuyla düşmana korku, dosta güven veren bir yapıyı burada meydana getirmiş olacağız”; “Cumhurbaşkanlığı Külliyesi ve Ay Yıldız Projesi gibi abide yapıların, temel işlevleri yanında millet ve devletlerin gücünün sembolleri olduğuna inanıyorum.” dedi.
Ay Yıldız Yerleşkesi Ankara’nın Etimesgut İlçesi’nde, Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) 2020’de hizmete giren yeni karargâhının yakınındaki alanda inşa edilecek ve Türkiye’nin Pentagon’u olarak lanse ediliyor. Mimari plana yukarıdan bakıldığında Ay-Yıldız sembollerini ve bir daire üzerinde sıralanmış Hava, Deniz, Kara Kuvvetleri Komutanlıkları ile Genel Kurmay Başkanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı’na hizmet edecek binaları görüyorsunuz.
Yerleşke, yaklaşık olarak 12.6 milyon m²’lik bir arazi üzerine inşa edilecek ve binaların kapalı alanı toplamda 890.000 m²’yi bulacak. Ay Yıldız Yerleşkesi’nde yaklaşık 15,000 personel hizmet verebilecek ve yerleşkenin ortasında 23,000 m²’lik bir tören alanı yer alacak.

Yine Rönesans şirketi üstleniyor

Projenin inşaat ihalesinin, işin bütünü için yapılıp yapılmadığı duyurulmadı ama, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nin de üstlenicisi olan Rönesans İnşaat’ın yüklenicilerden biri olduğunu temel atma töreni sırasında öğrendik. Daha önce Beştepe’deki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi, Ankara ve İstanbul’daki MİT karargâhları gibi önemli yapılar da Rönesans tarafından üstlenilmişti.
Erdoğan ile, sahneye davet edilen Rönesans Holding Başkanı Erman Ilıcak arasında geçen konuşmayla inşaatın bitiş tarihi konusunda da bilgilendik. Aslında Rönesans İnşaat’ın açılış tarihi olarak 29 Ekim 2023’ü belirlediğini, öne çekilmesinin isteneceğini anlayınca, 30 Ağustos tarihini açıkladığını gördük. Ancak, Cumhurbaşkanı, Ilıcak tarafından öne alınmış tarih olan 30 Ağustos’un söyleneceğini beklemiyor olacak ki, talebini yineleyince, yeni tarih 19 Mayıs 2023 olarak ilan edildi. Siyasi otoritenin inşaat tarihleri üzerindeki baskısının işin kalitesini etkileyebildiğini, ya da işler tam olarak bitmeden açılışların yapıldığını çokça gördüğümüz halde yine klasikleşen bir “süre pazarlığına” tanık olduk.
Böylesi büyük bir inşaat alanına sahip projenin uygulama süreci tek bir müteahhit tarafından, bu sürede bitirilebilecek mi? Kademeli bir süreç mi planlandı? 19 Mayıs 2023’te binaların hangileri tamamlanacak?
Bu ayrıntıları zaman içinde öğreneceğiz. Ancak, Cumhurbaşkanı Erdoğan, müteahhit firmaya inandığını ve güvendiğini, burayı kısa sürede bitireceğinden şüphe duymadığını özellikle vurguladı.
Türkiye’nin yerli otomobili projesi gibi, 2023 hedefleri arasına girdiğini anladığımız “Ay Yıldız Yerleşkesi”, hükümetin “büyük alanlı, devasa” inşaat projelerinden biri olarak gündemi meşgul edecek gibi görünüyor. Ama doğrudan ülke güvenliğiyle ilgili bir yapı olması, önemini artırıyor.