Covid’in kökeni üzerine Çin-ABD tartışması tırmanıyor

Dünyayı sarsan Covid-19 virüsünün kökeni konusunda ABD ve Çin arasında çıkan tartışma dünya çapında diplomatik savaşa dönüşüyor. Çin, ülkelerdeki diplomatik temsilcilikleri aracılığıyla virüsün Wuhan’da bir laboratuvardan sızmış olabileceği imalarına karşı kampanya başlattı. Bu kampanya Türkiye’yi de kapsıyor. Çin’in Ankara Büyükelçiliği 2 Eylül’de düzenlediği basın toplantısıyla, kendilerini yeterince şeffaf davranmamakla suçlayan ABD yönetimininin, ülkenin biyolojik askeri araştırmalar merkezi de sayılan Fort Detrick’te, Ordu Gelecekler Komutanlığını Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) denetimine açmasını istedi.
Büyükelçilik basın sözcülüğünü de yapan Siyasi Müsteşar Xinyi Qieng, ABD kaynaklarınca Covid-19’un üretildiği ama dışarı sızdığı iddialarına konu olan Wuhan Viroloji Laboratuvarını DSÖ denetimine açtıklarını, aynı şeffaflığı ABD’nin de Fort Detrick’i DSÖ denetime açarak göstermesi gerektiğini söyledi.
ABD Başkanı Joe Biden’ın daha önce Donald Trump döneminde başlayan Amerikan istihbarat çalışmalarının virüsün kökeni konusunda Çin’i sorumlu olduğunu kesin olarak göstermemesi üzerine yeni araştırma istemesi Çin’deki Xi Jinping yönetiminin sert tepkisine neden olmuştu. Bunun üzerine sanal ortamda Çin kaynaklı propaganda kampanyaları başlatılmış ve virüsün asıl Fort Derick’te üretilip Çin’de sızdırılmış olabileceği öne sürülmüştü.

Wuhan ve Fort Detrick

Çin yönetimiyse virüsün kökeni konusunda doğrudan ABD’yi suçlamıyor ancak kendilerinin Wuhan’ı denetime açtığı şekilde ABD’nin de Fort Detrick’i açması gerektiğini söylüyor. Çin’in Ankara Büyükelçiliği yetkilisi Qieng, dünya çapında ölümlere yol açan virüsün kökenini kendilerinin de sürekli araştırdığını ama bu araştırmaların siyasi değil bilimsel zeminde yapılmasını istediklerini vurguladı. Qieng bu konuda Türk makamlarıyla da işbirliği içinde olduklarını ve Türkiye’nin de bu araştırmaların siyasileştirilmesini istemediklerini görmekten memnuniyet duyduklarını söyledi.
Fort Detrick, Maryland eyaletinde ABD’deki en gelişmiş viroloji laboratuvarlarına sahip, gizlilik derecesi yüksek bir askeri tesis. 1943’te kuruluşundan 1969’a dek “Biyolojik SilahProgramı”, daha sonra da “Biyolojik Savunma Programına” ev sahipliği yapan tesiste daha önce SARS, ebola, şarbon ve suçiçeği virüsleri üzerine araştırmalar yapıldığı biliniyor. 1950’lerde CIA tarafından yürütülüp çok sayıda ölüm ve akıl hastalığına neden olduktan sonra kapatılan “zihin kontrolü” amaçlı MK-Ultra programı da Fort Detrick’te yürütülmüştü.

Yayılmaya devam ediyor

Covid-19 virüsünün ilk görüldüğü ve dünyaya yayıldığı yer ise Çin’in Wuhan şehri. Bu nedenle Çin öteden beri virüsün kökeni, doğal değil yapay ortamda ortaya çıkmış olabileceği iddialarının merkezinde yer alıyor. Ancak DSÖ tarafından yapılan araştırmalar da bunun bir ihtimal ancak zayıf bir ihtimal olduğunu, ancak henüz kanıtlanamadığını gösteriyor.
DSÖ rakamlarına göre, virüsün tanımlandığı 2020 Ocak ayından bu yana 218 milyondan fazla kişi koronavirüs hastalığına yakalandı ve 4,5 milyondan fazlası öldü. Türkiye’deyse Sağlık Bakanlığı verilerine göre bugüne dek 6 milyon 400 binden fazla vaka saptandı, 57 binden fazla vatandaş öldü.