Seçim Yasası muhalefeti ortak listeye zorlayacak mı?

Seçim kanununda değişiklik öngören 15 maddelik kanun tasarısı geçtiğimiz hafta TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Komisyon çalışmalarının ardından Meclis Genel Kurulu’nda tartışılmaya açılacak tasarının yasalaşması halinde özellikle 2018 seçiminde kurulan ittifakların seçim stratejilerinde değişikliğe gitmeleri gerekecek.

Bu konuda en çok merak edilen nokta, 28 Şubat’ta “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mütabakat Metnine” imza atan 6 muhalefet partisinin yeni düzenlemeye karşı ne tür bir strateji yürüteceği oldu.

Yeni yasayla birlikte Millet İttifakı için önemli iki soru ortaya çıktı. Biri, Ak Parti’ye eleştirel duran muhafazakar seçmenlerin kullanacağı “stratejik” oyların ortak liste oluşturulduğunda tekrar Ak Parti’ye kayıp kaymayacağı; diğeri ise siyasi olarak farklı çizgide olduğunu vurgulayan bu 6 partinin aynı listeden seçime girmek isteyip istemeyeceği.

Yeni yasa küçük partiler için dezavantaj

Yeni yasa, 2018’de getirilen seçim ittifakı düzenlemesini iptal ediyor. Böylece ittifak içerisinde seçime girmek, oyu barajın altında kalan partiler için bir çözüm olmaktan çıkıyor.

Son anketlere göre Ak Parti, CHP, HDP ve İYİ Parti, yeni düzenleme ile yüzde 7’e düşürülen seçim barajını geçen partiler arasında. Cumhur İttifakı ortağı MHP’nin oy oranı yüzde 7 ile 9 arasında değişiyor. Millet İttifakı içindeki Deva Partisi ve Gelecek Partisi’nin yüzde 1 ile 2 arasında, Saadet Partisinin yüzde 1, Demokrat Parti’nin ise çok daha düşük bir oy oranı bulunuyor. Bu sebeple Cumhur İttifakı için MHP, Millet İttifakı için ise 4 partinin yeni bir strateji ile seçime girmesi tartışılmaya başladı.

Özellikle MHP, bazı seçim bölgelerinden artık oy sebebiyle vekil çıkaramayabilir. O sebeple MHP’li isimlerin Ak Parti listelerinden aday gösterilmesi ve MHP’nin sandalye sayısını bu şekilde koruyabileceği konuşuluyor. Seçenekler arasında Cumhur İttifakı’nın tek parti olarak seçime girebileceği de var.

Stratejik oylar AK Parti’ye kayar mı?

Muhalefet bloğu ittifak kurarak, özellikle Ak Parti’ye mesafeli yaklaşan muhafazakar seçmenlerin ve stratejik olarak barajı geçme şansı daha yüksek olan partilere oy veren seçmenlerin ilgisini çekmeyi planlıyordu.

İttifak içinde olmak baraj için bir avantaj sağlamayacağından stratejik oy açısından Millet İttifakı için zorluk çıkabilecek. Ortak liste konusunda muhafazakar seçmenin CHP-İYİ Parti seçeneklerine oy vermemesi beklenebilir.

Ayrıca 6 muhalefet partisi, seçime 6 logo ile girme konusundaki kararlılıklarını, düşünsel farklılıklarının devam ettiğini vurguluyordu. Düzenleme ile birlikte Millet İttifakı için her partinin kendi bayrağı ile seçime girmesi zorlaşabilir. Özellikle yeni kurulan DEVA Partisi ve Gelecek Partisi siyasete iddialı giriş yapmıştı. Bu sebeple kimliklerini bir kenara bırakıp CHP veya İYİ Parti listelerinden aday göstermek istemeyebilirler. Bu da stratejik oy veren muhafazakar seçmeni tekrar Ak Parti’ye yönlendirebilir.

Muhalefet için farklı seçim stratejileri

Muhalefetin 27 Mart’ta DEVA Partisi Lideri Ali Babacan’ın ev sahipliğinde yapacağı toplantı bu açıdan kritik olacak. Millet İttifakı liderleri yaptıkları açıklamalarda yeni düzenlemenin muhalefette bir çatlak yaratmadığının altını çiziyor.

Örneğin Gelecek Partisi Ahmet Davutoğlu, T24’e verdiği mülakatta “meclis çoğunluğunun nasıl sağlanacağını önyargısız konuşmalıyız,” derken, “bölgesel ittifak, iller bazında ittifak, ortak liste” gibi çözümlerin bir sonraki toplantıda masaya yatırılabileceğini belirtti.

Türkiye’de muhafazakarlık, laiklik ve milliyetçilik çizgilerinin dönüştüğünü, siyasi partilerin seçimlerden sonra yeniden şekilleneceğini aktaran Davutoğlu, “6’lı masanın en büyük kazancı kutuplaşmaya karşı olması. Birlikteliğimizi sorgulayan seçmene dedim ki; sizin hiç CHP’li komşunuz yok mu, bir deprem olsa birbirinize yardım etmeyecek misiniz?” ifadelerini kullandı.

“Yeni seçim yasası iktidarda kalma çabası“

Muhalefet partilerine göre Cumhur İttifakı ortakları, seçim bölgelerinde alınacak oy oranının kazandıracağı milletvekili sayısında değişikliğe giderek Millet İttifakı’nın mecliste kazanacağı sandalye sayısını düşürmeyi amaçladı.

Ancak, muhalefet çevrelerinde, düzenlemenin 2018 yılında yapılan seçim sonuçlarını baz alarak yapıldığı, yeni yasa ile iktidar partisinin genel kurulda kazanacağı sandalye sayısının kayda değer olmayacağı görüşü hakim. Yorumcular, hem muhalefette hem de iktidar bloğundaki oy değişiklikleri hesaba katıldığında yeni sistemle iktidar partisinin kazanacağı sandalye sayısının meclis aritmetiğini değiştirecek büyüklükte olmayacağı görüşünde.

Millet İttifakı, özellikle kötüye giden ekonomik durumun Cumhur İttifakı’nı zayıflattığını, bunun seçim sonuçlarına yansıyacağını düşünüyor. Son yapılan seçim anketleri de Cumhur İttifakı ile Millet İttifakı arasındaki makasın daraldığını doğruluyor.

Cumhur İttifakı’nın oylarıyla getirilen düzenleme hem Cumhur hem de Millet İttifakı ortakları için zorluk çıkarsa da önümüzdeki süreçte en çok merak edilen konu “6 benzemez” muhalefet partisinin seçim için geliştireceği stratejiler olacak. Acaba muhalefet ortak listede anlaşabilecek mi?