NATO Zirvesi öncesinde Türkiye’den Bayraktar TB2 çıkışı

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan 28-29 Haziran’daki Madrid NATO Zirvesine yola çıkmadan bir gün önce Bayraktar TB2 silahlı insansız hava araçlarının (SİHA) üreticisi Baykar’dan önemli bir açıklama geldi. Türkçe, İngilizce ve Ukraynaca olmak üzere üç lisanda yayınlanan açıklamada Ukrayna halkının aralarında para toplayarak almak istedikleri 3 adet TB2 pilotsuz uçağı karşılıksız olarak Ukrayna’ya hibe edildiği bildirildi. “Halkın Bayraktarı” adıyla açılan kampanyaya her yaş ve kesimden “vatansever Ukrayna halkının” katkı verdiği vurgulanan basın bildirisinde toplanan paraların “Ukrayna’nın onurlu halkının faydasına kullanılmasını rica” edildi.
Kardeşi Haluk Bayraktar ile birlikte Baykar’ın başında bulunan SİHA’ların tasarımcısı Selçuk Bayraktar, İngilizce olarak Twitter üzerinden yayınladığı mesajda “Bu savaş diğerleri gibi bir gün bitecek. Bir an önce adil bir çözüme ulaşılması için dua ediyoruz. Allah acı çeken Ukrayna halkının yaralarını iyileştirsin” dedi.
Baykar yetkilileri 3 adet TB2 uçağının maliyetini açıklamıyor. Ancak Ukrayna’nın Rus istilasına karşı simgeleşen TB2 SİHA’larını almak için 20 milyon dolar tutarında bağış topladığı biliniyor.

Türkiye’nin NATO desteği kapsamında

Baykar, daha önce de Litvanya’da Ukrayna’ya TB’ gönderilmesi için açılan kampanyada toplanan 5 milyon Avro’yu almamış, bir adet uçağın Ukrayna’ya gönderilmek üzere Litvanya’ya hibe edileceğini Litvanya Savunma Bakanı açıklamıştı.
Bu hibeler, başında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın damadı Selçuk Bayraktar’ın bulunduğu bir özel şirket, yani Baykar tarafından yapılsa da askeri kaynaklara göre Türkiye’nin NATO kararları çerçevesinde Rusya’nın istilasına karşı Ukrayna savunmasına katkısı kapsamına giriyor. İsminin açıklanmasını istemeyen bir askeri yetkili “Türkiye NATO kapsamında diğer müttefiklerle koordineli olarak üzerine düşeni yapıyor” dedi. Ancak yetkili Türkiye’nin Ukrayna’nın Rusya’ya karşı savunmasına başka ne tür destek verdiği sorumuza ayrıntıya girilemeyeceği yanıtı verdi.
Özetle, Baykar’ın TB2 hibesi, Türkiye’nin NATO’daki Ukrayna dayanışması hesabına da katılmış oluyor.
Bu bilginin kamuoyu ile Erdoğan’ın Madrid’de NATO toplantısı öncesinde ABD Başkanı Joe Biden ile görüşeceğinin belli olmasından sonra yapılması da dikkat çekici bir zamanlama; Türkiye’nin NATO işlevi sadece muhataplarıyla değil, kamuoyuyla da paylaşılmış oluyor.

Erdoğan onay verecek mi?

Rusya-Ukrayna savaşı olmasa, bu NATO Zirvesinde konu 2030 stratejisi olacaktı. Ancak şimdi bir de İsveç ve Finlandiya’nın üyelik talepleri ve Türkiye’nin onay vermek için PKK ve yan örgütlerine karşı siyaset değişikliğinin somut adımlarla gösterilmesi koşulu var NATO gündeminde. Özellikle İsveç’te Eylül ayında seçime gidecek azınlık hükümeti, nasıl olsa ABD’nin Türkiye’yi razı edeceği varsayımıyla PKK etkisindeki Kürt lobisini karşısına almak istemiyor.
Erdoğan’ın bu konuları Biden ile görüşmek istemesinin bir nedeni de işin kökeninde ABD’nin Suriye’de PKK’nın yan örgütleriyle yaptığı iş birliğini görmesi. Tabii Türkiye’nin F-16 talebi de masada.
Erdoğan’ın Biden ile görüşmesinden Türkiye istediğini alabilecek mi? Yoksa, Rusya’nın şiddetle karşı durduğu İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği konusu Madrid Zirvesi sonrasına mı kalacak? Erdoğan son anda bir manevra yapmazsa işaretler onayın sonraya kalacağı yönünde.
Öte yandan CHP’li Utku Çakırözer’in hükümete sorduğu bir soru Türkiye’nin taviz almadan önce taviz vereceği yönünde algıya neden oldu. Çakırözer, hükümetin neden İspanya’nın talebiyle Zirve öncesi akşam yemeğine NATO üyesi olmayan Kıbrıs Rum Hükümeti Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis’in katılmasına izin verdiğini sordu.

TB2 talepleri artıyor

Bu gelişmeler TB2 Bayraktar’a uluslararası talebi artırıyor.
Bundan birkaç yıl önce sadece PKK ile mücadelede kullanılan Türk yapımı silahlar, önce Suriye’de PKK’ya, sonra Libya’da Hafter güçlerine karşı kullanılırken uluslararası dikkat çekti. Azerbaycan’ın Ermenistan işgali altındaki topraklarını geri aldığı 2020 Karabağ savaşında ve özellikle de 2022’de patlayan Ukrayna savaında.
Baykar yetkililerinden alınan bilgiye göre şirket şu ana dek 22 ülkeyle ihracat bağlantısı kurulmuş durumda. Türkiye’den 24 adet TB2 almak isteyen ilk NATO üyesi Polonya’dan sonra başka NATO üyelerinden talepler gelmeye başlamış.
ABD’nin Türkiye’ye SİHA satmaması üzerine başlayan çalışmaların ürünü olan TB2 son yıllarda gelişen Türk silah sanayiini uluslararası planda radar ekranında görünür kılan markaların başında geliyor. Öyle anlaşılıyor ki son Ukrayna hamlesiyle Türk dış politika hamlelerinde rol oynamaya başladı.

(*) 28 Haziran 2022, saat 20.36’da güncellenmiştir.