Siyasilerin beyanlarını inceleyen teyit.org, cumhurbaşkanı adayları Kılıçdaroğlu ve Erdoğan’ın doğruluk karnesini çıkardı. Erdoğan’ın 19 beyanını inceleyen teyit, Kılıçdaroğlu’nun 5 demecinde yanlış veya yanıltıcı ifade tespit etti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın seçim mitinglerinde CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun PKK kurucularından Murat Karayılan ile beraber kurgulandığı videoları yayınlaması ve ardından “montaj” olarak açıklaması dikkatleri seçim kampanyalarında yapılan konuşmaların doğruluğuna çekti.
Haber ve yayınların doğruluğunu araştırmak üzere kurulmuş olan teyit.org, siyasilerin yaptıkları açıklamaları inceleyerek “demeç kontrolü” başlığı ile yayımlıyor.
Seçim kampanyası boyunca cumhurbaşkanları adayları Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun da söylemlerini inceleyen teyit.org, yanıltıcı, çarpıtma içeren, abartılı demeçleri derledi. Erdoğan ile ilgili 19 yanlış ve yanıltıcı beyanı inceleyen teyit, Kılıçdaroğlu’nun 5 demecinde hata tespit etti.
Örneğin, Millet İttifakı kampanya filminde Murat Karayılan’ın yer aldığı videoyu inceleyen Teyit.org, “Görüntüler montajlanmış, Millet İttifakı’nın 2023 Türkiye Genel Seçimleri için yayınladığı kampanya filminde Murat Karayılan yer almıyor. Filme eklenen video Murat Karayılan’ın eski tarihli bir görüntüsü,” bulgusuna yer verdi.
Kılıçdaroğlu’nun ise pek çok kez konuşmalarında Erdoğan’ın iktidara geldiğinde malvarlığının tek bir yüzüğü olduğunu iddia etmesini inceleyen teyit, bu ifadelerin doğru olmadığı sonucuna vardı.
Erdoğan’ın yanlış beyanları:
“Marmara Depreminde CHP yönetimdeydi”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “1999 Marmara depreminde yönetimde ‘şu andaki CHP’ olduğunu” iddia etti.
Erdoğan, “Geçmişte Marmara depremi sonrasında yaşadıklarımızı hatırlayın. Kimdi onlar? Şu andaki CHP. Ne yaptılar? Hiç. Biz o zaman da yine deprem bölgesini gezdik, dolaştık ama maalesef ortada yönetim diye bir şey yoktu,” demişti.
Bulgular: 1999 Marmara Depremi’nin yaşandığı tarihte CHP yönetimde değildi. DSP, MHP ve ANAP’ın oluşturduğu koalisyon iktidardaydı.
Bugün AKP ile aynı ittifakta yer alan MHP’nin lideri Devlet Bahçeli, depremin yaşandığı tarihte başbakan yardımcısıydı.
CHP 1979 yılından bu yana tek başına iktidara gelmedi.
TOKİ Kapatilacak
Erdoğan, Kılıçdaroğlu’nun cumhurbaşkanı seçilmesi halinde TOKİ’nin kapatılacağını söylediklerini iddia etti.
Erdoğan, “Bay Bay Kemal yeni bir şey daha söylemiş. TOKİ’yi kapatacakmış. Ya neyi kapatıyorsun? Bay Bay Kemal, TOKİ’yi sana bu millet yedirtmez” dedi.
Bulgular:
- Kılıçdaroğlu yakın zamanda yaptığı açıklamalarda TOKİ’yi kapatacağına ilişkin herhangi bir beyanda bulunmamış, göreve gelirse TOKİ Başkanı’nı değiştirmeyi planladıklarını söylemiş.
- Kılıçdaroğlu geçmişte “TOKİ’yi kapatacağız” diye bir açıklama yaptığına dair kanıt yok.
- Millet İttifakı’nın Ortak Politikalar Mutabakat Metni’nde TOKİ’nin şeffaf ve hesap verebilir bir yapıda olacağı ifade ediliyor.
HÜDA-PAR seçime kendi logosuyla girdi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, HÜDA PAR’ın seçime kendi logosuyla girdiğini iddia etti.
Erdoğan, “HÜDA PAR’ın böyle bir durumu söz konusu değil ve kesinlikle bir siyasallaşmanın gayreti içerisinde olan bir siyasi partidir. Şu anda da zaten bu seçimlere biliyorsunuz tamamiyle onlar kendi logolarıyla girmek suretiyle bir adım atmışlardır. O da parlamentoya bir girme imkânını yakalamak ve parlamentoda da artık düşüncelerini sesini daha ideal bir şekilde çıkarmaktır.” dedi
Bulgular:
- 2023 seçimlerine HÜDA PAR, AKP’nin milletvekili listelerinden katıldı.
- İstanbul, Gaziantep, Batman ve Mersin illerinden AKP listelerinden girecek dört HÜDA PAR milletvekili adayı bulunuyordu.
- Seçimlerde kullanılacak milletvekili oy pusulalarında HÜDA PAR’ın logosu bulunmuyordu.
7 Mayıs mitingine 1 milyon vatandaş katıldı
Erdoğan, Cumhur İttifakı’nın 7 Mayıs 2023 İstanbul mitingine bir milyon 700 bin vatandaşın katıldığını iddia etti.
Bulgular:
Bir metrekarede beş kişinin yan yana durduğu senaryoya göre alana sığabilecek en fazla insan sayısı 865 bin civarında.
Miting sırasında çekilen fotoğraflara göre hesaplama yaptığımızda alanda en az 520 bin kişinin olduğu söylenebilir.
Havalimanları AKP döneminde yapıldı
Erdoğan Antalya, Ankara Esenboğa ve İzmir Adnan Menderes Havalimanlarının AK Parti döneminde yapıldığını iddia etti.
Havalimanları AK Parti döneminden önce hizmete açılıyor. Ancak terminaller AK Parti döneminde tekrar ihalelere açılarak yenileniyor.
Teyid.org’un yanıltıcı bulduğu ifadelerle ilgili bulguları şöyle:
- Antalya Havalimanı, 1960 yılında hizmete açıldı. AKP döneminde Antalya Havalimanı’na ikinci bir dış hatlar terminali açılmış ve iç hatlar terminalinin kapasitesi büyütülmüş.
- Ankara Esenboğa Havalimanı, 1955 yılında hizmete açıldı. AKP hükümeti döneminde, 2006 yılında Esenboğa Havalimanı’nın iç ve dış hatlar terminalleri ve başka birimleri yenilenerek hizmete girmiş.
- Adnan Menderes Havalimanı, 1987 yılında hizmete açıldı. AKP döneminde Adnan Menderes Havalimanı’nın dış hatlar ve iç hatlar terminalleri yenilenmiş.
Muhalefet İHA ve SİHA’ları durduracak
Cumhurbaşkanı Erdoğan muhalefeti kastederek “İHA’da, SİHA’da, Akıncı’da ‘Biz gelince bunları durduracağız’ dediler” iddiasında bulundu.
Bulgular:
- Erdoğan’ın gündeme getirdiği iddia daha önce Babacan’ın Baykar firmasına ilişkin yorumunun ardından gündeme gelmişti. Ancak Babacan’ın sözlerine bağlamından koparılmış. Kılıçdaroğlu, Ağustos 2022’de Baykar’ın düzenlediği Teknofest’te savunma sanayisinde yapılan yatırımlara destek olunması gerektiğini, bu noktada parti ayrımı yapmanın yanlış olduğunu ifade etmişti.
- Kılıçdaroğlu, Ocak 2022’de ise Baykar için “Gelişmesini isterim, büyümesini isterim, iyi yatırım yapmasını isterim. Bu konuda hiçbir tereddütüm yok” ifadelerini kullanmıştı.
- İyi Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti ve Gelecek Partisi’nin İHA ve SİHA’ların engelleneceğine yönelik vaatleri bulunmuyor.
- TİP ve HDP ise SİHA’lar konusunda Millet İttifakı’ndan farklı bir perspektif benimsiyor. TİP Genel Başkanı Erkan Baş, “Türkiye’nin İHA, SİHA satışına engel olmak lazım. Bu savaşı büyüten bir şey” demişti. HDP’den de zaman zaman SİHA’ların kullanımına yönelik eleştiriler geliyor.
CHP’li büyükşehir belediyeleri deprem bölgesine gitmedi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ana muhalefete ait büyükşehir belediyelerinin deprem bölgelerine gitmediğini iddia etti.
Bulgular:
- İstanbul, Ankara, İzmir, Aydın, Eskişehir, Antalya, Mersin, Muğla büyükşehir belediyelerinin yardımları ve başkanların ziyaretleri, belediyelerin ilk günlerinden itibaren deprem bölgelerinde olduğu kanıtlıyor.
- Haberleri ve CHP’li büyükşehir belediyelerinin sosyal medya hesaplarını taradığımızda, deprem bölgesine yapılan yardımlara ilişkin çok sayıda paylaşıma rastlıyoruz.
- Yurttaşların ve bölgede görev yapan muhabirlerin paylaşımlarında da ana muhalefet partisi yönetimindeki belediyelerin bölgede hizmet verdiği görülüyor.
Kılıçdaroğlu’nun yanlış beyanları
Kılıçdaroğlu’nun yanlış beyanlarından biri, şehit ailelerinden taşıt alımında ÖTV alındığı iddiası
Bulgular:
- Şehit ailelerinden halihazırda, taşıt alımında bir defaya mahsus olmak üzere ÖTV alınmıyor.
- 2016 yılında Özel Tüketim Vergisi tebliğinde değişiklik yapılarak, şehit aileleri alacakları taşıtlarda bir defalığına ÖTV’den muaf tutulmuş.
Kişi başına milli gelirin düştüğü tek ülke
Kılıçdaroğlu, Türkiye’nin “kişi başına milli gelirin düştüğü dünyadaki tek” ülke olduğunu iddia etti.
Bulgular:
- Kişi başına düşen milli gelirin azaldığı tek ülke Türkiye değil. Türkiye ile beraber 60’dan fazla ülkenin kişi başına düşen milli geliri 2013’ten daha düşük.
- 2021 verileriyle 2017 verilerini kıyasladığımızdaysa 40’ın üzerinde ülkede yıllık gelirin 2017’den daha az olduğu görülüyor.
Maden kazalarına bağlı kitle ölümleri
Kılıçdaroğlu Amasra’da yaptığı konuşmada maden kazalarına bağlı kitle ölümlerinin sadece Türkiye’de yaşandığını iddia etti.
Bulgular:
- 2020’de Myanmar’da 168’den fazla maden işçisi tek bir maden faciasında hayatını kaybetti. 2010’da Rusya’da 91, yine aynı yıl ABD’de 29, 2005’te Çin’de 209 kişi ölmüş.
- Kitle ölümleri için en az kırk kişinin hayatını kaybettiği sınırını koyarsak 2000 ila 2020 yıllarında en az sekiz ülkede kitle ölümleri yaşanan maden kazaları olmuş.
- 2014’te yaşanan Soma Maden Faciası, 21. yüzyılın en fazla madenci ölümüne sebep olan olayları arasında.
- Avrupa’da en fazla sayıda işçi ölümüne tanık olan ülke Türkiye. Listedeki ikinci ülke ile Türkiye arasında büyük bir fark var.
