Seçimlerin görünmeyen galibi “cami cemaati”

Ordu’nun Çamaş ilçesinde bulunan bir caminin içerisinde ise sofra kurularak Cumhur İttifakı’na destek çağrısı yapıldı. “Ben gerek yurt içinde gerek yurtdışında AKP’nin cami cemaatinin güçlü olduğu yerlerde durumunun oldukça güçlü olduğunu görüyorum.” (Foto: BirGün gazetesi/Onur Durmuş)

Her seçim sonrası olduğu gibi bir keşmekeş aldı yürüdü. Her kafadan bir ses çıkıyor. Bir kısmı muhalefetin yenilgisinin nedenlerini araştırıyor, sorumlular buluyor, istifalarını istiyor. Diğer mahalle ise galibiyetin nemasının nasıl paylaşılacağını tartışıyor, yeni bakanlar kurulunda kimlerin yer alacağı konusunda isimler uçuşuyor.

İki adım geri çekilip daha sakin bir kafayla durum değerlendirmek istendiğinde insanın gözünün önüne seçim sonuçlarının haritası geliyor.

Ege ve Akdeniz kıyıları, Türkiye’nin Avrupa’ya komşu illeri dışında Eskişehir ve kısmen Ankara gibi iki şehir dışında orta ve kuzey Anadolu’nun neredeyse tamamı sapsarı – AKP’nin rengi. Yurtdışı oylara da baktığınızda tahmin edildiği gibi Almanya, Hollanda, Belçika gibi ülkelerde AKP ciddi anlamda önde. Amerika, İngiltere, Kanada gibi ülkelerde ise muhalefet çoğunlukta.

Cami cemaati etkisi

Baktığımızda ben gerek yurt içinde gerek yurtdışında AKP’nin cami cemaatinin güçlü olduğu yerlerde durumunun oldukça güçlü olduğunu görüyorum. Ve bu bana makul geliyor, çünkü buralarda yaygın bir cami etkisi var. Diğer yerlerde böyle bir durum ya yok ya da etkili değil.

Siz dört beş yılda bir görüp size bir şeyler anlatanlara mı inanır, güvenirsiniz yoksa günde beş defa ya da en azından iki defa o da olmadı. Haftada bir iki karşılaşıp sohbet ettiğinize mi?

AKP iktidara geldiğinden beri Diyanet İşleri Başkanlığına ciddi yatırım yaptı, Diyanet bütçesini en büyük bütçe kullanan kamu kuruluşlarından biri haline getirdi, Ayasofya’yı yıllar sonra ibadete açtı. Diyanet kadrosunu büyük ölçüde artırdı. Elbette bu çabaların bir karşılığı olacaktı. Bunu güçlü mahalle örgütlenmesinin yanına getirince Recep Tayyip Erdoğan’ın 2023 seçimde istediği sonucu almasına şaşmamak gerekir.

Geleneksel iletişim kanalları

Elbette Türkiye’de hepimizin tanık olduğu modernleşmenin, dışa açılmanın, dünya ile daha yaygın bir iletişime geçilmesinin de bir etkisi olacaktı. Bunu da zaten AKP’nin oylarının giderek azalmasında görüyoruz. Ama hala geleneksel iletişim kanalları çok güçlü. Çoğunluğun yüzlerce yıllık bir geçmişi olan düşünce ve inançları üzerinden daha etkili oluyor.

Modernleşme ile bu bağlar gevşese de hala sürüyor. Bu sonuçlar da gösteriyor ki, yıllardır olduğu gibi cami cemaati seçim sonuçları üzerinde etkili olmaya devam ediyor ve daha bir süre bu sürecek. Bunun daha kapsamlı değerlendirmesi de elbette sosyolog arkadaşlarımızdan gelecek.

Nuri Çolakoğlu

Gazeteci, televizyoncu