HEDEP’in oyları yükseliyor; Kürt seçmen için aday belirleyici olacak

31 Mart 2024’te Türkiye bir kez daha yerel yönetimlerini seçecek. Mayıs 2023 genel seçimlerinin yarattığı siyasi dalgalanmalar henüz durulmadan tekrar seçim ortamına giriliyor. 2024 yerel seçimleri için en büyük tartışma konularından bir tanesi partilerin seçim stratejileri oldu. Kürt seçmenin oyları, her seçimde olduğu gibi bu seçimde de kilit rol oynayacak.

Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (HEDEP) Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada partisinin yerel seçim için ittifaklara kapalı olmadığını, “bu ittifakları açık şeffaf bir şekilde yapacaklarını” belirtti.

HEDEP’in Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları da, yerel seçim ile ilgili yaptıkları özel toplantıda, “Türkiye’de birinci ve ikinci olduğumuz beldelerde, belediyelerde, büyükşehirlerde kendi adayımızı çıkaracağımızı karar altına almış durumdayız,” dedi.

“HDP’nin yanında açık bir şekilde olunmalı”

2019’da HDP Adana Ankara Mersin gibi büyük illerde aday çıkarmayarak muhalefeti desteklemişti. Hatimoğulları, Batı illerinde ittifaka kapalı olmadıklarını ancak “arka kapı diplomasisi” yapmayacaklarını söyledi. Hatimoğulları “HEDEP bize oy versin ama kenarda dursun. Bizim yanımızda görünmesin, gibi bir yaklaşımı asla Kabul etmeyeceğimizi ilan ettik. Her şey açık olmalı” dedi.

Hatimoğulları, “HDP’nin kriminalize edildiği kapatma davası açıldığı, eş başkanlarının milletvekillerinin, belediye başkanlarının, meclis üyelerinin tutuklandığı bir dönemde HDP’nin yanında açık bir şekilde olması gerekiyor,” dedi.

Cumhuriyet Halk Partisi’ndeki (CHP) yönetim değişikliğinin ardından HEDEP ile nasıl bir iletişim içine girileceği de merak konusu. CHP’nin önceki lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun cumhurbaşkanlığı adaylığı sürecinde CHP ilk defa Kürt illerine girebilmiş, ancak cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki ilk turun ardından dozu artırılan milliyetçi söylem, bu açılımı gölgelemişti.

Peki 2023 seçimlerinin ardından yaşanan bu siyasi dalgalanmanın seçmendeki karşılığı nasıl oldu?

HEDEP’in oyları artıyor

Sosyo-Politik Saha Araştırmaları Merkezi’nin 27 Ekim-1 Kasım 2023 tarihleri arasında Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Van, Batman, Siirt, Şırnak, Hakkâri, Ağrı, Muş, Bingöl, Bitlis, Kars, Dersim ve Iğdır kentlerini kapsayan anket çalışması siyasi partiler için de kilit olabilecek noktalara işaret etmiş.

1502 kişi ile yüz yüze yapılan görüşmeler sonucunda elde edilen verilere göre bu 15 ilde Mayıs seçimlerinden bu yana HEDEP’in oyu artış gösteriyor. Yerel seçimlerde oy verme davranışındaki önemli bir etmen de HEDEP dışındaki partiler için adayların profili olacak.

Araştırmaya göre, katılımcıların yüzde 51,1’i 14 Mayıs’ta HDP’nin birleşerek seçimlere girdiği Yeşil Sol Parti’ye oy vermiş. Bu oran, 31 Mart 2024 seçimlerinde hangi partiye oy vereceksiniz? Sorusuna verilen yanıtlarda artıyor. Buna göre görüşmecilerin yüzde 52,9’u HEDEP’e oy vereceğini söylemiş.

CHP’nin Mayıs’ta oyu yüzde 9,6 iken Mart 2024 için CHP’ye oy vereceğini söyleyenlerin oranı yüzde 7,1’e düşüyor.

AK Parti’nin oy oranı ise düşüşte. Mayıs’ta AK Parti’ye oy veren katılımcıların oranı yüzde 29 iken Mart seçimleri için katılımcıların yüzde 22’si AK Parti’ye oy vereceğini belirtmiş. Aradaki farkı oluşturan seçmen ise kararsız olduğunu belirtmiş.

Aday profili belirleyici olacak

Kararsız olan seçmen için burada dikkat çekici bir başka soru öne çıkıyor: görüşmecilerin yüzde 54’ü oy verecekleri partinin göstereceği adaya oy vereceğini söylemiş, yüzde 24’ü ise aday profiline göre oy vereceğini belirtmiş.

Aday profiline göre oy vereceğini belirten görüşmeciler ise AK Parti ve MHP’de yoğunlaşıyor.

Adayın profiline göre oy tercihini belirleyeceğini söyleyenlerin en çok kümelendiği siyasi parti AK Parti (yüzde 36,8) ile MHP (yüzde 34,5) olurken, partimin göstereceği adaya veririm diyenlerin en fazla kümelendiği partinin HEDEP/YSP (yüzde 69,5’i) olduğu görülmüş.

Bu da Cumhur İttifakı’nın bu illerde oy alabilmek için gösterecekleri adayların kilit olacağı anlamına geliyor.

Bu eğilim, büyük illerde de görülüyor.

Rawest’in İstanbul’daki Kürt seçmenlerle yaptığı araştırmaya göre 14 Mayıs’ta Kürt seçmenlerin yüzde 44’ü HDP’ye oy vermiş. AK Parti’nin oranı ise yüzde 26. CHP yüzde 19 oy almış.

Yarın bir seçim olsa kime oy verirsiniz sorusuna verilen cevaplarda Kürt seçmenin yüzde 51’i HDP’yi destekleyeceğini söylemiş. AK Parti’ye oy vereceğini söyleyenlerin oranı ise yüzde 24. CHP’ye oy vereceğini söyleyenlerin oranı ise aynı, yüzde 19.

HEDEP desteğini artırmış gibi görünürken AK Parti desteğinin geri çekildiği görülüyor.

Rawest’in araştırmasına göre HEDEP’in büyük illerde aday göstermemesi durumunda CHP’nin Kürt seçmenin oyunu alabilmesi için belirlenecek adayın kim olacağı burada da kilit önemde olacak.

Bu açıdan, muhalefetin HEDEP’in aday göstermemesi durumunda bile seçeceği adayı dikkatli belirlemesi gerekiyor.