Fidan-Blinken görüşmesi öncesi, ABD ve NATO’dan İsveç baskısı

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, NATO Dışişleri Bakanları Zirvesi çerçevesinde Brüksel’de ABD’li mevkidaşı Antony Blinken ile bir araya geldi. Toplantı öncesinde kısa açıklama yapan bakanlar “işbirliği” vurgusu yaptı.

Zirve öncesinde ise İsveç’in NATO’ya üyeliği Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde onay beklerken hem NATO Genel Sekreteri’nden hem de ABD Dışişleri Bakan Yardımcısından üyeliğin “bir an önce onaylanmasını bekledikleri” açıklaması geldi.

28-29 Kasım’da Brüksel’de gerçekleştirilecek olan NATO Dışişleri Bakanları Zirvesinin bir gün öncesinde açıklama yapan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve ABD Avrupa ve Avrasya’dan Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı James O’Brien Türkiye’ye bir an önce üyelik protokolünü onaylaması çağrısında bulundu.

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının ardından İsveç ve Finlandiya NATO’ya üyelik için başvuruda bulunmuş, iki ülkenin başvurusu Türkiye’nin ve Macaristan’ın vetosu ile karşılaşmıştı. Özellikle terörle mücadele konusunda Türkiye ile işbirliği talebinde bulunan Ankara, diplomatik temasların ardından Finlandiya’nın üyeliğini onaylamış ancak özellikle Ocak ayında yaşanan Kuran yakma olaylarının ardından İsveç için vetosunu sürdürmüştü.

Temmuz ayında yapılan NATO zirvesinde üyeliğe yeşil ışık yakan Erdoğan, Ekim ayında protokolü imzalayarak meclise gönderdi. Dışişleri Komisyonu 16 Kasım’da protokolü görüşmeye başlamış, müzakereleri ileri bir tarihe ertelemişti.

ABD Dışişleri Bakanı Blinken: “İşbirliğimiz için minnettarım”

NATO üyesi ülkelerin dışişleri bakanları 28 Kasım’da iki günlük bir toplantı için Brüksel’de bir araya geliyor.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan zirve kapsamında ABD’li mevkidaşı Antony Blinken ile görüştü.

Toplantı öncesinde kısa bir açıklama yapan Blinken, “Türkiye ile işbirliğimiz için minnettarım” dedi.

Blinken, “Açıkçası Gazze’de hepimizin mücadele etmeye çalıştığı bir kriz var. NATO’nun 75. yıldönümü olan önümüzdeki Haziran ayındaki zirveye doğru ilerlerken İsveç’in üyeliği de dahil olmak üzere NATO’da kafamızda soru işaretleri var. Diğer pek çok meselenin yanı sıra Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırganlığı da devam ediyor. Tüm bu konulara ilişkin görüşlerimi paylaşma fırsatı bulduğum ve NATO’nun kritik ve çok değerli bir müttefiki olan Türkiye ile işbirliğimiz için minnettarım,” dedi.

Blinken’in ardından söz alan Fidan, “önümüzde çok önemli konular var ve eminim ki çok samimi ve açık tartışmalar yapacağız ve dostluğumuza ve işbirliğimize gerçekten değer veriyoruz,” dedi.

Görüşmenin ardından X hesabından açlıklama yapan Blinken, “Dışişleri Bakanı Fidan ile Gazze’ye insani yardımın sürdürülmesi ihtiyacını ve rehinelerin daha fazla serbest bırakılmasını güvence altına alma çabalarını görüştük. NATO Müttefikleri olarak uzun süredir devam eden ABD-Türkiye işbirliğinin önemini ve İsveç’in NATO üyeliğinin onaylanmasını ele aldık,” ifadelerini kullandı.

NATO’dan açıklama: “Türkiye’nin İsveç’i kabul etme vakti geldi”

27 Kasım’da Brüksel’de açıklama yapan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Türkiye ve Macaristan’a katılım protokolünü “mümkün olan en kısa sürede onaylamaları” çağrısında bulundu ve “Türkiye’nin İsveç’i NATO’ya kabul etme vakti geldi,” dedi.

Brüksel’de bir basın toplantısı düzenleyen Jens Stoltenberg Stockholm’ün “verdiği sözleri tuttuğunu ve artık Türkiye’nin katılım sürecini tamamlama zamanının geldiğini” söyledi.

İsveç’in Türkiye’ye verdiği tüm taahhütleri yerine getirdiğini vurgulayan NATO Genel Sekreteri, “Artık katılım sürecini tamamlamak Türkiye’ye kalmıştır” dedi.

ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı: “o anı iple çekiyoruz”

ABD’nin Avrupa ve Avrasya’dan Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı James O’Brien, İsveç’in çok yakında NATO üyesi olacağını ve “o anı iple çektiklerini” söyledi.

DW Türkçe’nin haberine göre James O’Brien, NATO Dışişleri Bakanları toplantısı öncesinde, telekonferans yoluyla düzenlediği brifingde gazetecilerin sorularını yanıtladı.

İsveç’in üyeliği ile ilgili soruyu yanıtlayan O’Brien “Bize onay için oyları toplamaya çalıştıklarını söylediler,” dedi.

“İsveç’in ittifakın 32’inci üyesi olmasını sabırsızlıkla bekliyoruz. İsveç ilk günden itibaren ittifaka çok büyük katkı sağlayacaktır” diyen O’Brien, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Türk ve Macar müttefiklerimiz bize onay sürecini engelleyecek esaslı bir sorun bulunmadığını, sadece onayı sağlayacak oyları toplamaya çalıştıklarını söylediler. Biz artık harekete geçme zamanının geldiğini, gecikmenin hiç bir fayda sağlamayacağını ilettik. İsveç’in çok yakında ittifaka üye olmasını öngörüyoruz. O anı iple çekiyoruz.”

F16 sorusu

Taraflar aksi yönde açıklamalarda bulunsa da, İsveç’in NATO üyeliği Türkiye’nin ABD’den almak için başvuru yaptığı 40 yeni F-16 savaş uçağı ve mevcut filoları için de 79 adet modernizasyon kiti için de müzakere konusu haline gelmişti.

ABD’li Bakan Yardımcısı O’Brien’a, “Ankara, ABD’nin F-16 taleplerine onay vermesi yönündeki umudunu kaybetmiş görünüyor. Türkiye Eurofighter almak istediğini duyurdu… Türkiye’nin hava kuvvetlerinin modernizasyonu, NATO’nun caydırıcılığı ve savunma pozisyonu için de önemli mi? Size göre Türkiye’nin F-16 taleplerinin onaylanmasına katkıda bulunabilecek somut koşullar nelerdir?” sorusu da yöneltildi.

ABD Bakan Yardımcısı O’Brien’ın bu soruya verdiği cevapta, “ABD Başkanı Biden uzun süredir Türkiye’nin F-16 filosunun modernizasyonunu desteklediğini söylüyor. Şu anda, bu konuda ilerleme sağlamayı umduğumuzu söylemek dışında, söyleyebileceğim bir şey yok” yanıtını verdi.