“Merkez Bankası başkanları böyle yapmaz”: Babacan’dan Erkan’a 4 tavsiye

Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan’ın Hürriyet gazetesinde yayımlanan özel mülakatının yankıları devam ediyor.

Yorumcuların kimi Erkan’ın ev kiralarından şikayetle annesinin yanına taşındığını, tüketici fiyatlarını apartman görevlisi “Sadık Abi”den aldığını söylemesini sempatik bulurken hem iktisatçılar hem siyasetçilerden sert tepkiler gelmeye başladı. DEVA Partisi lideri Ali Babacan’ın Erkan’a “Merkez Bankası başkanları ne yapmamalı” başlığı altında sıraladığı dört acı “dost tavsiyesi” belki de en sert eleştirilerden daha etkili olacak türden.

AK Parti’nin 2002’de iktidara gelmesinden sonra Hazine Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı ve Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcılığı görevlerini 2015’e dek sürdüren Babacan, 18 Aralık’ta Ankara’daki basın toplantısında Erkan’ı ismen hedefe koymadan, mülakat çerçevesindeki eleştirilerini “Merkez Bankası başkanları ne yapmamalı” diye sıraladı. Bunu da özel olarak Türkiye için değil, “başkanları” ifadesiyle dünyada geçerli ölçüt olarak vurguladı.

Merkez Bankası başkanları ne yapmamalı

Babacan’ın mülakat üzerine görüşü sorulduğunda Erkan’a dört acı “dost tavsiyesi” şöyle oldu:

1- Merkez Bankası Başkaları özel mülakat vermez. İletişiminin çok dikkatli yapılması gerekir. Çünkü MB başkanlarının açıklamalarının herkesin aynı anda erişebileceği şekilde eş-zamanlı olması önemlidir.

Kasım 2002’de hükümet kuruldu. Baktık bizim Merkez Bankası (TCMB) açıklama yapıyor ama yabancı bir haber ajansı açıklamayı alıyor, önce bir cümleyi yayınlıyor, sırasına göre de değil, sonra bir başka cümleyi yayınlıyor, piyasa inip çıkıyor. Biz de karar aldık, o dönem TCMB açıklamalarını cümle cümle yayınlamaya başladı. O cümle piyasa tarafından alınınca ikinci cümleyi verme yoluna gittik.

Yatırımcılarla özel görüşme ve bağımsızlık

2- MB başkanları yatırımcılarla, iş çevreleriyle birebir görüşmesi, tavsiye vermesi olmaz; mülakattan edindiğim izlenimle telefonla bile olsa. Başka türlü haksızlıklara, haksız kazançlara yol açabilir.

Bu noktada sahipliği iş dünyasından olan Hürriyet gazetesinin TCMB Başkanının ekonomi ve piyasa üzerine sözlerini diğer yatırımcılardan bir gün ya da en az 12 saat önce edinmiş olmasını mı kast ettiğini sordum.

“Tam olarak onu kast ediyorum” dedi Babacan; “Kötü niyet aradığımdan değil, ama dost tavsiyeleri olarak söylüyorum”.

3- MB başkanlarının ülkenin Cumhurbaşkanına güzellikler yapmak gibi bir görevi yoktur. Şu alanda önümüzü açın uçuralım gibi ifadeler kullanmazlar. Bu Merkez Bankalarının bağımsızlığına gölge düşürür.

200 lira 134 dolardan 7 dolara düştü

4- MB başkanları ülkenin ekonomik politikasına karışamazlar. Merkez Bankasının görevi kanunuyla bellidir; o da fiyat istikrarı ve enflasyonla mücadele. [Babacan net ifadelerle olmasa da burada aslında Hazine ve Maliye Bakanlığının ve Cumhurbaşkanının yetkisinde bulunan kemer sıkma politikaları konusunda Erkan’ın “yeterince sıktık” sözlerine atıfta bulunuyor.]

Daha önce de benzer örneği verdim. 200 liralık banknot ilk basıldığında [2009] 134 dolar ediyordu; bugün 7 dolar. Göreviniz 85 milyonun cebindeki paranın değerini korumaktır.

TCMB’nin başına daha önce Merkez Bankasında çalışmamış bir ismin getirilmesini “Merkez Bankacılık bilim olduğu kadarıyla sanattır” sözleriyle eleştiren Babacan’ın TCMB yönetimine iki de eleştirel sorusu oldu:

1- TCMB 13 yılda 8,5 milyar dolar satış yaptı. Bunu şeffaflıkla açıkladık. 2019’dan bu yana açıklanmıyor. TCMB ne kadar döviz satışı yaptı?

2- Kur Korumalı Mevduat (KKM) ödemeleri Hazine ve Maliyeden TCMB’ye devredildi. Nasıl ödediklerini biliyoruz: para basıyorlar. Ama ne kadar ödendiğini da açıklamaları lazım.

DEVA’da TBMM Grubu hedefi

Babacan yerel seçimlerde DEVA’nın neden ayrı adaylar göstereceği sorusunu parti kimliğinin vurgulanması açısından yanıtladı.

DEVA, kurulduktan sonra ilk seçime kendi ismi ve logosuyla girememişti. 31 Mart yerel seçimlerinin kendi kimliğiyle girdiği ilk seçim olmasını istiyordu.

Buna karşı, kendi yerel teşkilatlarından ve muhatap partilerin de sıcak bakacağı öneriler olursa, istisnai işbirliği kararı verebilirlerdi.

Peki, Saadet Partili Hasan Bitmez kürsüde vefat edip Saadet-Gelecek grubu 20 vekilin altında gruptan düşme tehlikesi altında kaldığında neden CHP yerine kendileri vekil takviyesi önermemişlerdi?

Saadet’le ilk gün temas kurduklarını ancak eksiğin CHP tarafından kapatılmasından da memnuniyet duyduklarını söyledi Babacan. Ancak o arada DEVA’nın asıl hedefinin TBMM’de kendi grubunu kurmak olduğunu da söyledi. Peki, Meclis’te 15 milletvekiline sahip DEVA 5 milletvekili eksiğini nerden tamamlamayı düşünüyordu? Bağımsızlardan mı, diğer muhalefet partilerinden mi? Ya da DEVA da zamanında İYİ Parti’nin yaptığı gibi CHP’nin kapısını mı çalacaktı?

Henüz bir temaslarının olmadığını söyledi Babacan, “Yerel seçimden sonra işimizin daha kolay olacağını sanıyorum” dedi.