Dış politikada tökezlemeler: İmamoğlu hapisteyken Fidan ne yapsın?

CHP lideri Özgür Özel üstüne gide gide Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ı da iç politika polemiğine çekmeyi başardı. 6 Nisan günü Olağanüstü Kurultayda güven tazeledikten sonra yaptığı miting konuşmasında “Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması için okyanus ötesinden icazet aldılar. (…) Amerika’ya soruldu, açıklamalar var” deyince Fidan “X” hesabından “Artık haddini bil!” diye patladı. “Halkımız dışında kimseden icazet istemedik” diyerek, asıl Özel’in kendilerini terk edilmiş hissettiğini söyleyerek “yabancı başkentlerden destek dilendiğini” öne sürdü.
Özel, “Açıklamalar var” derken ABD Demokrat Parti Senatörü Chris Murphy’nin geçen hafta “Trump muhtemelen İmamoğlu kararına onay verdi” sözlerine atıfta bulunuyordu. İmamoğlu’nun 18 Mart’ta diplomasının iptal edilip, 19’unda gözaltına alınmasıyla ABD Başkanı Donald Trump’ın 16 Mart’ta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la telefon görüşmesi arasında bağlantı kuruyordu.

Fidan neden patladı?

Bu görüşmenin çok yararlı geçtiğini söyleyen Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un 22 Mart’ta -tıpkı Türkiye’nin PKK’yı silahsızlandırmak istemesi gibi- ABD ve İsrail’in de Hamas’ı silahsızlandırmak istemesinden söz etmişti.
Bu sözlerin ardından Vaşington’a giden Cumhurbaşkanının Dış ve Güvenlik Politikaları Danışmanı Çağatay Kılıç, 24 Mart’ta Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Michael Walz, Dışişleri Bakanı Fidan da 25 Mart’ta ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile görüşmüştü.
Aynı 25 Mart günü, Türkiye’de yüz binlerce kişi İmamoğlu’nun 23 Mart’ta tutuklanmasını protesto için sokaklardayken Trump, Erdoğan’ı “İyi bir lider” diyerek Ankara’ya atadığı yeni ABD Büyükelçisi Tom Barrack’a övüyordu.
Sanetör Murphy yalnızca parçaları mı birleştiriyordu, yoksa ek olarak Kongre koridorlarında duydukları da var mıydı? Bu suçlamaya ne Ankara’dan ne Vaşington’dan ses çıktı. Ama Özel’in bunu hem de keskin bir söylemle hatırlatmasıyla Fidan patladı.

ABD ve İtalya seyahatleri

Ama böylelikle Özel, dış dünyada işini iyi yapan teknokratlar gözüyle bakılan iki kabine üyesini, Fidan gibi Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’i de diğer AK Parti yetkililerinden farksız tutum alıp parti politikalarına çekmiş oldu.
Üstelik ekonomide olduğu gibi dış politikada da tökezlemeler görülüyor ve bunların bir kısmı İmamoğlu Vakasıyla bağlantılı görünüyor.
Avrupa Komisyonu’nun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Marta Kos, İmamoğlu’nun tutuklanması nedeniyle 11-13 Nisan’daki Antalya Diplomasi Forumuna katılmaktan vaz geçti. 14-15 Nisan’da Ankara’da planlanan Türkiye-AB Karma Parlamento görüşmeleri İmamoğlu Vakası nedeniyle ertelendi. Erdoğan ve Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis eş başkanlığındaki Yüksek Düzeyli İşbirliği görüşmelerine de İmamoğlu gölgesi düştü.
Erdoğan’ın 16-17 Nisan’da planlanıp duyurulan İtalya seyahati de ertelendi; sadece Roma’da Giorgia Meloni ile görüşmekle kalmayacak, Cenova’da Baykar’ın aldığı Leonardo tesislerini de ziyaret edecekti.
Erdoğan’ın 17 Mart’ta, Trump’la görüşmesini AK Parti MYK’ya aktarırken “muhtemelen” Nisan içinde olabileceğini söylediği Beyaz Saray ziyareti -en azından Nisan’da olmayacak gibi.

Orta Asya ve Kıbrıs fiyaskosu

Hepsi değil. Örneğin AB-Orta Asya Zirvesinde Kazakistan, Özbekistan ve Türkmenistan’ın Kıbrıs Rum hükümetini BM’deki Kıbrıs Cumhuriyeti adıyla, Adanın meşru yönetimi olarak tanıması İmamoğlu ile bağlantılı olmayan ciddi bir fiyasko.
Kıbrıs Rum hükümeti Yunanistan ve Fransa ile birlikte Suriye’deki Ahmet Şara yönetimiyle Doğu Akdeniz siyasetini konuşuyor. Olağanüstü CHP Kongresiyle parti yönetimine giren deneyimli diplomat Namık Tan, T24’teki yazısında, hükümetin İsrail’in Suriye ve Gazze’ye son saldırılarına rağmen sert tutum alamadığına dikkat çekerek bunu Trump’ı kızdırmama gayretine bağlıyor.
Bir başka deneyimli diplomat, Ömer Önhon da geçenlerde YetkinReport’taki yazısında Suriye’deki gelişmelerin Türkiye’yi giderek içine çektiğini ve kontrolden çıkabileceğini yazmıştı.
Bir yandan bakarsanız, “İmamoğlu içerideyken Fidan ne yapsın?” diyebilirsiniz. Tabii oradaki doğru cevap Erdoğan’a gerçekleri anlatıp AB’ye sadece askeri güç ve coğrafi önemle girilemeyeceğini söylemesi olabilir. Ama Fidan, öyle görünüyor ki İmamoğlu Vakasıyla sınırlı olmayan sorunlarla da karşı karşıya.