Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar, Erzincan’daki Anagold Çöpler Altın Madeni’nde 9 işçinin altında kaldığı siyanürle kirlenmiş toprağın Fırat nehrine ulaşmaması için DSİ ile ortak çalıştıklarını söylerken Çevre Bakanlığı madenin izinlerini iptal etti. (Foto: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı)
Erzincan’ın İliç ilçesi yakınlarındaki Anagold Çöpler Altın madenindeki heyelan sonucu serbest kalan milyonlarca metreküp siyanürle kirlenmiş toprağın altında kalan 9 işçiye 18 Şubat itibarıyla henüz ulaşılamışken, şirketin Türkiye Müdürü Cengiz Demirci’nin de gözaltına alındığı açıklandı; Demirci ifadesi ardından serbest bırakıldı. İliç Sulh Ceza Mahkemesi daha önce Anagold’da yüzde 80 hisse sahibi Kanada’nın SSR Mining şirketinin Türkiye’deki vekili Kanada uyruklu Jain Ronald Guille, maden sahasının baş mühendisi Murat Bayraktar, mühendis Şenol Demir, vardiya amiri Soysal Doğan, saha sorumlusu Abdülkadir Cansız ve saha yetkilisi Hüseyin Üstündağ’ı tutuklayarak cezaevine göndermişti.
Bu gelişmelere karşı, yüzde 80 SSR, yüzde 20 Çalık Holding hisselerine sahip Anagold şirketi hakkında henüz açılmış bir dava bulunmuyor. YetkinReport’un sorularını yanıtlayan Adalet Bakanlığı Basın Müşaviri İlker Uykal, geniş çaplı soruşturmanın devam ettiğini ve “8 farklı alanda uzman bilirkişiler” tarafından çalışma yapılmakta olduğunu söyledi.
Yani, kazanın üzerinden 5 gün geçmesine rağmen, 18 Şubat itibarıyla yargı maden sahasından sorumlu olan çalışanların şahsi suçları üzerine eğilirken, henüz şirketin sorumluluğu konusunda savcılar resen harekete geçmiş değil.
Altın madeninin izni iptal
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Erzincan İliç’te 13 Şubat’ta toprak kayması meydana gelen Anagold Çöpler Altın Madeni’nin çevre izin ve lisans belgesini iptal etti.
17 Şubat’ta yazılı bir açıklama yayınlayan Bakanlık, “Erzincan’ın İliç ilçesinde 13 Şubat’ta toprak kayması olayının meydana geldiği maden ocağının lisans şartlarının ortadan kalktığı tespit edildiğinden çevre izin ve lisans belgesi iptal edilmiştir,” dedi.
Açıklama şöyle:
“Toprak kayması sonucu akan malzemenin, geçici olarak depolanacağı alan belirlenmiştir. Geçirimsizliğin sağlanması amacıyla yapılan çalışmalar, Bakanlığız gözetiminde devam etmekte olup mevcut alanda sızdırmazlık şartlarının sağlanmasının ardından, bölgeye akan malzemenin hazırlanan bu alana kaldırılmasına başlanacaktır.
Diğer taraftan Bakanlığımız, bölgedeki yüzeysel sular ve yer altı suları ile toprak kirliliği kapsamında çevresel izleme çalışmalarını aralıksız olarak sürdürmektedir. Bölgedeki hava kalitesi de aynı şekilde sürekli izlenmektedir.
Şimdiye kadar tamamlanan analiz sonuçlarına göre; yüzeysel sular ile yer altı sularında ve hava kalitesinde olumsuz bir durum tespit edilmemiş olup analiz çalışmalarına Mobil Su ve Atıksu Analiz Laboratuvarı, Çevre Referans Laboratuvarı ve Yetkili Çevre Laboratuvarlarında devam edilmektedir”
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü de maden sahasında üretime yönelik faaliyetleri güvenlik gerekçesiyle durdurdu.
Müdürlük açıklamasında, “Erzincan’ın İliç ilçesinde bulunan altın madeni ruhsat sahasında 13 Şubat 2024 tarihinde meydana gelen heyelan sonucunda, işletme güvenliği açısından mevcut durumun tehlike arz etmesi sebebiyle üretime yönelik tüm faaliyetler doğrudan durdurulmuştur,” ifadelerini kullandı.
“Kontamine toprak dere yatağına taştı”
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar Erzincan İliç Çöpler Altın Madeni’nde meydana gelen heyelan sonrası Sabırlı Deresi dereyatağına ulaşan “kontamine toprağı alarak mermer ocağına taşıma” planları olduğunu açıkladı.
17 Şubat’ta basin mensuplarına açıklama yapan Bayraktar, haritada Sabırlı Deresini göstererek “Burada dere yatağına gelen heyelana uğramış bu toprağın kaldırılması bizim öncelikli konularımızdan bir tanesi,” dedi.
Bayraktar, “bu kontamine olmuş toprağı, bu saha içinde en öncelikli yer olabilecek, manganez ocağının yanında geçmişte çalışılmış bir mermer ocağına, buradaki yaklaşık 5 milyon metreküplük, aktığını düşündüğümüz ve ilk etapta kaldırmamız gereken toprağı, aktarmak istiyoruz ve aktarmayı planlıyoruz. Yani şu anda dere yatağında görmüş olduğunuz toprağı alacağız. Buna karar verdik,” dedi.
Enerji Bakanı, “burada Sabırlı Deresinin yatağını görüyorsunuz. Buradan herhangi bir şekilde suya, hem buradaki suya hem de yeraltı suyuna herhangi bir kontaminasyon, bulaşma olmasın istiyoruz. Onun için bu işlemi hızlı yürütüyoruz,” dedi.
“Temiz su için dere havzası değiştirilecek”
Enerji Bakanı Bayraktar, dere yatağına kadar ulaştığını belirttiği kontamine, yani kirlenmiş toprağın sularda bir kirlenmeye sebep olup olmadığı ile illgili 9 farklı noktada ölçüm yaptıklarını belirterek, “bir olumsuzluğa rastlamış değiliz” dedi.
Barajın kaynak ve çıkış kısmında iki noktadan “önceki günlerde ve en son dün” su ölçümü yapıldığını, “herhangi bir olumsuzluğa rastlamadıklarını,” söyleyen Bayraktar, Çöpler Deresi ve Sabırlı Deresi’ne çekilen setlerin önünde ve arkasında da ölçüm yaptıklarını, bu 9 lokasyonun “hiçbirinde suda halk sağlığına zarar verecek herhangi bir olumsuzluğun” söz konusu olmadığını söyledi.
Ancak Bakan, DSİ ile birlikte “temiz suyun dere havzasına kavuşmadan, daha farklı yollarla aktarılması ile ilgili ciddi bir çalışma” yürüttüklerini sözlerine ekledi.
Bayraktar, suda “halk sağlığını etkileyecek bir olumsuzluk yaşanmadığını” söyledi ancak suda ağır metal veya siyanüre rastlanıp rastlanmadığı, eğer dere yatağında henüz bir bulaşı yok ise neden DSİ ile birlikte dere havzasını değiştirmek için çalışma yürütüldüğü konusunda bir açıklamada bulunmadı.
Bayraktar herhangi bir kontaminasyon olmaması için çalışmaların hızlı bir şekilde yürütüldüğünü belirtti ancak ne kadar sürede tehlikeli boyutta bir kontaminasyon olabileceği konusunda bir açıklamada bulunmadı.
9 işçi için arama çalışmaları sürdürülüyor
Altın madeninde istiflenen kontamine toprağın kayarak çevreye yayılması felaketinin ardından heyelanın altında kalan 9 işçi için arama çalışmaları da sürdürülüyor.
Bayraktar arama kurtarma çalışmalarının iki farklı lokasyonda yoğunlaştığını, manganez ocağında 3 işçinin olduğunu düşündüklerini, 6 kişinin ise dereyatağına akan toprağın altında kaldığını düşündüklerini belirtti.
Manganez ocağına doğru kamyon parçalarının bulunduğunu doğrulayan Bakan, çalışmaların sürdüğünü söyledi.
5 kişinin konteyner içinde olup olmadığı sorusunu da cevaplandıran Bayraktar, “içinde ve civarında oldukları yönünde tahminimiz.
Dere yatağı kımında olduğunu düşünüyoruz. Aramalarda tespit edilen bazı lokasyonlar var ama şurasıdır dediğimiz bir kesinlik yok” dedi.
Manganez ocağı kısmında 1,5 milyon metreküpe yakın bir toprak olduğunu bu toprağın neredeyse 12 katlı bir apartman yüksekliğinde olduğunu belirterek, kurtarma çalışmalarında da heyelan riski olabildiğini bu sebeple çalışmaların dikkatli yürütüldüğünü belirtti.
Bakan, dün itibariyle “daha stabil” bir görüntü olduğunu çalışmaların hızlanacağını sözlerine ekledi.
Not:
18 Şubat 2024, saat 16.20’de güncellenmiştir.
Dava tutanaklarında bile var: “İliç’de gerekli tedbirler alınmadı”
