Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, 8 Mart’ta Zeytinburnu’nda katıldığı Kazlıçeşme Sanat Kütüphanesi Açılış Töreni’nde yaptığı konuşmada kütüphanesi olmayan hiçbir okul kalmamasını hedeflediklerini ve 2 ay gibi kısa bir sürede 16,361 kütüphaneyi okullara kazandırdıklarını söylemişti. Bakana göre bu çalışmayla Türkiye’ kütüphanecilik tarihinde bir rekora imza atılıyordu. 28 Mart’ta başlayan Kütüphaneler Haftası sebebiyle Goethe Enstitüsünde gerçekleştirilen törende konuşan Türkiye Kütüphaneciler Derneği Başkanı Ali Fuat Kartal, bu açıklamaya bir soru ile karşılık veriyor: “Madem iki ayda bu kadar kütüphane yapılabiliyordu, neden bu zamana kadar yapılmadı?”
MEB 2022 yılı yatırım programına göre 2022-2024 yılları arasında 10 bin okula kütüphane kurulmasının planlanıyor, ancak bunlar için ayrılan bütçe 300 Milyon TL. TKD başkanı Kartal, bu bütçenin yetersizliğini vurgulayarak, “Yani okul başına 30 bin TL düşmekte. Günümüz enflasyon oranı ve Türk Lirasının değerini göz önüne aldığımızda 30 bin TL ile nasıl bir kütüphane kurulabileceğini sizin takdirlerinize bırakıyorum,” diyor.
Kütüphanelerin özellikle ekonomik krizden çok etkilendiğini belirten Kartal, Kütüphanelerin veri tabanları alımında uygulanan %18 KDV’nin de indirilmesi taleplerini dillendiriyor.
Okullardaki Kütüphaneler: MEB aktif olmalı
Türkiye’de Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı 1252 Halk kütüphanesi, 66 gezici kütüphane, 207 üniversite kütüphanesi bulunuyor, ancak kaç okul kütüphanesi olduğu ile ilgili resmi bir bilgiye ulaşmak güç. Milli Eğitim Bakanlığı yalnızca özel donanımlı “zenginleştirilmiş kütüphanelerin” bilgisini veriyor, bu da 1906. Türkiye’de 18 milyon öğrenci, 67 bin okulun bulunuyor, yalnızca 1906’sında özel donanımlı kütüphaneler bulunuyor. Kartal’a göre pek çok okul kütüphanesi açık olsa bile içeriği kısıtlı, çünkü kitap bağışı yoluyla kurulan kütüphaneler çoğu zaman okul ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak koleksiyonlara sahip oluyor. Kartal’a göre bu sebeple MEB tarafından başlatılan “Kütüphanesiz Okul Kalmayacak” kampanyasında okul kütüphaneleri bağış yoluyla değil bütçe ayrılarak kurulmalı.
Kartal’ın altını çizdiği bir diğer nokta ise kütüphanelerin nasıl kurulacağı ile ilgili şeffaf bir sistemin olmayışı. Derneğe okul müdürlerinden ve öğretmenlerden bir çok destek talebi geldiğini aktarıyor Kartal. Bu yıl dernek çalışmaları kapsamında Van’ın Çaldıran İlçesi Yukarı Dikme Köy Okuluna ve Şurnak’ın İdil İlçesi Tepecik Köy Okuluna birer kütüphane kurulmuş. Kartal, “bu süreçte şunu gördüm ki maalesef MEB bu hayırsever vatandaşlarımıza zorluk çıkarmaktan başka bir işe yaramıyor. MEB bu vatandaşlarımızın kütüphane kurma organizasyonuna yardımcı olsa dahi çok büyük bir iş yapmış olacak,” diyor.
Hakikat ve Kütüphanecilik
58. Kütüphane Haftasının bu yılki teması “Hakikat ve Kütüphaneler” olarak belirlenmiş. Özellikle sağlıklı bilgiye ulaşımın bu kadar önemli olduğu bir dönemde, bilgiye ulaşım için ana kaynaklardan biri olan kütüphanelerin “hakikat” konusundaki katkısının altı çizilmek istenmiş.
Kütüphaneciler Haftası etkinliğine katılan Uluslararası Kütüphane Dernekleri ve Kuruluşları (IFLA) başkanı Barbara Lison, Hakikat ile kütüphanenin bağlantısını şöyle kuruyor:
“Kütüphanelerin taahüd ettiği şey yalnızca bilgiye erişim değildir, doğru bilgiye erişimi de taahhüd eder. Kütüphanelerin görevi sadece bilgiye ulaşımı sağlamak değil, aynı zamanda insanların doğru olana erişmesini sağlamaktır. Bu nedenle kütüphanecilerin bilgi kontrolü ve yalan haber konusunda adım atması önemli ve hakikat için rolü çok büyük.”
IFLA başkanı, Türkiye’de okullar için başlatılan kampanya için de memnun olduklarını belirtti.
