Bodrum Gümüşlük Myndos Antik Kenti betona mı gömülecek?

Bodrum Kent Konseyi ile Gümüşlük Forumu Üyeleri kentin doğal yaşamını korumak için örnek alınacak bir mücadele içerisindeler. Bir süredir, pek çok farklı soruna yetişmeye çalışıyorlar. Bugünlerde ise en büyük endişe Myndos Antik Kenti’nin yapılaşmaya açılma ihtimali.

Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 23.03.2022 tarih ve 11996 sayı ile aldığı karar 4 bin yıllık antik kentin içinde yapılaşmanın başlayabileceği endişesine neden oldu.

Çünkü Koruma Bölge Kurulu 2 karşı oy, 1 toplantıya katılmayan üyeye karşılık 5 Kurul Üyesinin onayıyla, “mülkiyeti özel şahsa ait 304 ada, 2,3,4 ve 9 parsellerin sur duvarı dışında kalan kısımlarında, arkeolojik potansiyelin tespitine yönelik olarak talep edilen jeoradar ve sondaj çalışmasının ilgili Müzesi denetiminde yapılmasına, çalışma tamamlandıktan sonra hazırlanacak rapor, bilgi ve belgelerin Kurula iletilmesinden sonra konunun değerlendirilmesine” karar verdi.

Bu kararın anlamı şu şekilde özetleniyor: Gümüşlük Mahallesi’nin büyük bölümünü oluşturan ve M.Ö. 2 binli yıllara kadar dayanan Antik Myndos Kenti harabeleri içerisinde sondaj çalışmalarına başlanması ile, 1. derece sit alanında sondaj çalışması yapılarak 3. dereceye dönüştürüp, bölge yapılaşmaya açılmak isteniyor.

2 karşı oy, Muğla Büyükşehir Belediye Temsilcisi ile Bodrum Belediye Temsilcisine ait, toplantıya katılmayan üye ise sondaj çalışmalarına başlayan ilgili müze olan Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi’nin Müdürü.

Soru şu: Dünya bu kültür mirasını merak ederken biz bu tarihi değerlerimizi betona mı gömeceğiz?”

Myndos Antik Kenti kazı ve kurtarma çalışmaları Kültür Bakanlığı’nın izni ile 2004 yılında başlamışken, on yıl süren kazılar 2014 yılında nedensiz yere durdurulmuştu. Antik kenti gün ışığına çıkaracak kazıların yeniden başlatılması lazımken alınan bu kararla, antik kentin üzerine beton dökülme ihtimali dünya mirasına da ihanet olacaktır.

Buranın kesinlikle yapılaşmaya açılmaması gerekiyor çünkü tarihi bir kent, altında tarih yatıyor!

Myndos tarihçesi

Myndos ya da Türkçede okunuşuyla Mindos, daha çok eşi tarafından kendisi için yaptırılan ve Dünyanın Yedi Harikası’ndan biri olan Halikarnas Mozolesi ile bilinen Mausolos’un kurmuş olduğu şehirdir. Yerleşim Bodrum yarımadasının en batısına düşen, Bodrum’un Gümüşlük ilçesinin bulunduğu bölgede yer alıyor.  Ege Denizi ile Akdeniz’in kesişme noktasında bulunan Karia denizinin en önemli kıyı kentlerinden biri olan kent, MÖ 640 yılında Anadolu’nun en eski medeniyetlerinden Lelegler tarafından kurulmuştur.

Arkeologlar Ayşe Temiz, Aykut Özet ve Aynur Özet tarafından hazırlanan manifestoda bölge şöyle tanımlanıyor:

“Myndos antik kenti prehistorik çağdan başlamak üzere günümüze kadar sürekli yerleşim gördü. Antik çağlardan kalma yarımada üzerinde Kyklopien tarzı dediğimiz büyük taşlar ile inşa edilmiş şehir suru çok önemlidir. Burası aynı zamanda M.Ö. 4.yüzyılda  Mausollos döneminde yarımadanın ve Karya Bölgesi’nin 3 önemli kentinden biridir. Myndos da bilim kurulları tarafından yapılan arkeolojik kazılar sırasında gerçekleştirilen jeoradar çalışmaları sonucunda, büyük çaplı bir tiyatro, bouleiterion ve tapınaklar ile şehrin kuzey kapısına ait 2 kulenin temelleri, sütunlu yollar, gymnasion, hamam ve Bizans çağına ait kiliselerin kalıntıları tespit edilmiştir.”

Görüldüğü gibi Myndos, Roma çağının çok zengin ve ekonomisi çok düzgün kentlerinden biri olarak Antik dünyada zeytin, zeytin yağı ve şarabı ile ün kazanmış ve 1. derecede korunması gereken bir kent.

Amaç yapılaşmaya açmak mı?

Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun kararının amacının, sit alanı derecesini düşürmek ve yapılaşmaya açmak olduğu iddia ediliyor.

Halbuki, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 6. Maddesinde korunması gerekli olan taşınmaz Kültür varlıklarının sayımı ve tanımı yapılmış olup Myndos antik kenti kanunun bu maddesi kapsamına girmektedir. Aynı kanunun ilgili maddelerine göre Arkeolojik sit alanlarına yönelik bu tip yapılması istenen müdahaleler yasalar gereği ve bilimsel değerlendirmeler açısından çok sakıncalıdır.

Bodrum Belediye Başkanı Ahmet Aras konuya ilişkin yaptığı açıklamada: Gümüşlük Mahallesi’nde yer alan Antik Myndos Kenti sınırları içerisinde bulunan, 303 Ada 2,3,4 ve 9 numaralı parsellerin;  Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulu’nun 24.10.2013 tarih ve 2033 sayılı kararı ile 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak tescil edilmiş olduğunu; “bu alanlarda, kesinlikle hiçbir yapılaşmaya izin verilmez, imar planlarında aynen korunacak sit alanı olarak belirlenir ve bilimsel amaçlı kazıların dışında hiçbir kazı yapılamaz” denilmekte olduğundan, “gelecekte sit derecesinin düşürülerek yapılaşmaya açmak niyetli olduğu” değerlendirilen söz konusu sondaj çalışmasının  Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 658 Sayılı İlke Kararına aykırı olduğunu belirtti.

Dava yoluna gidilecek

Ahmet Aras, Myndos Antik Kenti alanında yapılacak ve  sit derecesini düşürme maksatlı  olduğunu düşündüğü sondaj kazısı ve sit değişikliği kararına karşı dava yoluna gideceğini söyledi.

Gümüşlük sakinlerinin Antik Kent’e sahip çıkmak için buluştuğu sur duvarlarının önünde yapılan basın açıklamasında, Bodrum Kent Konseyi Karya Kültür Çalışma Grubu Avukatı İzzet Kayahanlı, bu sondaj çalışmasının emsal kabul edilerek, Muğla’daki bütün 1. Derece Arkeolojik Sit Alanları’nın 3. Dereceye dönüştürülerek yapılaşmaya açılmasına neden olabileceğine, hatta tüm 1. Derece arkeolojik alanların yapılaşmasının önünü açabileceğine dikkat çekti ve bu nedenle Kent Konseyi olarak acilen sondajın durdurulması için hukuki süreci başlatacaklarını söyledi.

Gümüşlük’ün her açıdan en değerli bölgesi olan Myndos’ta yapılaşmanın önü açılmamalı, bu tarihi ve doğal miras ranta feda edilmemelidir. Takipçisi olacağız.