64 milyon seçmen yeni cumhurbaşkanını ve kendisini Meclis’te temsil edecek milletvekillerini seçmek için sandık başına gitti. Resmi olmayan sonuçlara göre Cumhurbaşkanlığı seçimleri ikinci tura kalırken, Cumhur İttifakı Meclis çoğunluğunu elde etti.
54 milyon seçmen, Türkiye’nin 13. Cumhurbaşkanı’nı ve TBMM 28. Dönem Milletvekillerini belirlemek için sandık başına gitti.
Katılım oranının yüzde 88,67 olarak açıklandığı seçimlerde 191 bin 910 sandıkta cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yeterli çoğunluk sağlanamadı.
Cumhur İttifakı adayı Recep Tayyip Erdoğan yüzde 49.35, Millet İttifakı adayı Kemal Kılıçdaroğlu yüzde 44,97, Ata İttifakı adayı Sinan Oğan yüzde 5,25 oranında oy aldı. Seçimlerden çekildiğini açıklayan Muharrem İnce ise yüzde 0,43 oyda kaldı.
Resmi olmayan sonuçlara göre Recep Tayyip Erdoğan 26 milyon 576 bin 075, Kemal Kılıçdaroğlu 24 milyon 238 bin 19, Sinan Oğan 2 milyon 815 bin 74, 11 Mayıs’ta adaylıktan çekildiğini açıklayan Muharrem İnce ise 231 bin 149 oy aldı.
Meclis Aritmetiği Cumhur ittifakında
Milletvekili seçimlerinde Cumhur İttifakı TBMM’de 321 milletvekili ile çoğunluğu elde etti. Millet İttifakı ise 213 milletvekili kazandı. YSP ve TİP’in milletvekili çıkarabildiği Emek ve Özgürlük İttifakı ise mecliste 66 milletvekili ile temsil edilecek.
İlk seçim sonuçlarına göre partilerin oy oranları şöyle:
- AK Parti yüzde 35, 7
- CHP yüzde 25,7
- MHP Yüzde 10
- İYİ Parti yüzde 9,97
- YSP yüzde 8,8
Yeniden Refah Partisi 1 milyon 520 bin 255 oyla 5 milletvekilini TBMM’ye gönderdi.
14 Mayıs 2023’te sabah 08.00’de başlayan oy verme işlemi saat 17’de biterken, sandıkların kapanmasının ardından liderler ve ittifak üyeleri ekranlara çıkarak, durum değerlendirmesinde bulundu.
Liderler: İkinci tura kaldı
Oyların açıklanma süreci sandıklara yapılan itirazlar sebebiyle uzun sürdü. Milllet İttifakı liderleri geceyi CHP Genel Merkezi’nde geçirirken Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu pek çok kez basın açıklaması gerçekleştirdi.
Muhalefet oylar sayılmaya başladıktan sonra ittifak oylarının yüksek olduğu sandıklarda Cumhur İttifakı’nın yoğun itirazı olduğunu bu sebeple veri girişinin aksadığını belirterek açıklanan sonuca pek çok kez itiraz etti.
Gece saatlerinde AK Parti genel merkezi önünde biriken kalabalığa seslenen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Seçimleri açık ara kazandık” dedi. Resmi sonuçların beklenmesi gerektiğini belirten Erdoğan,
“Bugün de seçimde açık ara önde olduğumuzu biliyor ancak sonucun tam oranlarıyla ne şekilde tecelli ettiği henüz resmen önümüze gelmediği için milli iradenin tezahürünü bekliyoruz. Sonucu beklerken sizlerin buradaki sevgisine mukabele etmek için geleneksel balkon konuşmamızı şimdiden yapalım dedik,” ifadelerini kullandı.
Erdoğan’ın ardından Millet İttifakı liderleri CHP Genel Merkezi’nde kamera karşısına geçti. Kılıçdaroğlu: “Erdoğan bütün iftira ve hakaretlerine rağmen beklediği sonucu alamamıştır. Hiç kimse oldu bittiye heveslenmesin. Seçim balkonda kazanılmaz,” dedi.
Kılıçdaroğlu, “Milletimiz ikinci tur diyorsa başımızın üstüne. Bu seçimi mutlaka ve mutlaka ikinci turda kazanacağız. Herkes bunu görecek. Erdoğan toplumdan beklenen güven oyunu alamamıştır. Değişim talebi yüzde 50’nin üzerinedir,” ifadelerini kullandı.
Gece boyunca gerginlik
Resmi olmayan seçim sonuçları ve seçim süreci gece boyunca tartışmalara neden oldu.
CHP Genel Merkezi’nde ardı ardına açıklamalarda bulunan Kılıçdaroğlu, Yavaş ve İmamoğlu, Millet İttifakı’nın oyunun yüksek olduğu sandıklarda üst üste itiraz yapılarak sistemin bloke edildiğini iddia etti.
Gece 12:30’da açıklama yapan Kılıçdaroğlu, “Ankara’da 300, İstanbul’da 783 sandıkta ısrarla itirazlar var. 6 kere itiraz edilen sandık var. 11 kere itiraz edilen sandık var,” dedi.
CHP lideri sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu işin bir oldu bittiye getirilmesine asla izin vermeyeceğiz. Algı yönetimiyle uğraşmayı bırakın. Bu mesele ciddidir. Bırakın oylar gelsin, sonuç bir an evvel belli olsun. Ülkenin belirsizliğe artık tahammülü yoktur. Milletin iradesinden korkmayın. YSK’yı da sorumluluğa davet ediyorum. Elimizde ıslak imzalı tutanaklar var, halkın oyalanmasına izin vermeyin. Bu milletin iradesine bloke koymayın. Sahadaki demokrasi emekçilerimize sesleniyorum. Terk etmeyin. Her bir oy sayılana kadar biz buradayız.”
CHP lideri ve Millet Ittifaki Cumhurbaskani adayi Kemal Kilicdaroglu aciklama yapiyor: https://t.co/XSj2VCxPCx
— YetkinReport (@YetkinReport) May 14, 2023
Yavaş: “İkinci tur ihtimali yüksek”
Kılıçdaroğlu’nun açıklamasından hemen önce CHP genel merkezinde basın mensuplarının karşısına geçen Ankara Belediye Başkanı Mansur Yavaş ve Ekrem İmamoğlu, CHP’nin ıslak imzalı bir çok veriyi elde edemediğini, bunun sebebinin de Cumhur İttifakı sandık yetkililerinin sandık sonuçlarına itirazları sebebiyle sandıkların defalarca sayılması olduğunu belirtti.
İmamoğlu’nun ardından söz alan Yavaş, “Diyarbakır’da torba kuyruğu gördük. Teslim edemiyorlar bir türlü. Ankara’da 11 defa sayılan bölgeler var. Ankara Çankaya Yenimahalle’de yoğun bir şekilde itirazlar var. İtiraz olunca ıslak imzalı kağıdı elde edemiyorsunuz. Ankarada sadece 4 bin tane, Antalya’da bin tane daha ıslak imzalı belge gelmedi,” dedi.
Anadolu Ajansı’nın yüzde 90’ları aşan oranda sonuç açıklamasını eleştiren Yavaş, ” AA’nın neye dayanarak elde ettiği konusunda, hangi verilere dayanarak elde ettiği konusunda bir bilgimiz yok. Biliyorsunuz Soylu sürekli olarak polis marifetiyle, jandarma marifetiyle üzerine vazife olmayan bir şekilde sonuçları alıp bir şekilde bildirmek istedi. Neye dayanarak yaptı, biz bunarı bilmiyoruz. Dolayısıyla biz güvenmemekte haklıyız,” dedi.
CHP’nin elindeki ıslak imzalı tutanak oranının yüzde 69,67 olduğunu, bu oranın 42 milyon oya denk geldiğini belirten Yavaş, “Bizim elimizdekilerden 19 milyon 997 bini sayın Kemal Kılıçdaroğlu’nun oyudur. Sayın Cumhurbaşkanının oyu da 19 milyon 286 bindir. Bizim elimizdeki ıslak imzalara göre. Buna göre oransal olarak Kemal Kılıçdaroğlu yüzde 47,7 Recep Tayyip Erdoğan da yüzde 45,8’dir Sayılan sandık 130,260, henüz 60 bin sandığın da verisi gelmemiştir. Bunları tamamladıktan sonra gerçek ortaya çıkacak,” dedi.
— YetkinReport (@YetkinReport) May 14, 2023
Sinan Oğan: “Kimse korsan balkon konuşması yapmasın”
Cumhurbaşkanı adayı Sinan Oğan, diğer adaylara yönelik paylaştığı mesajında, “Hiçbir taraf seçimleri bir oldu bittiye getirip ‘korsan’ balkon konuşması yapmaya kalkışmasın” dedi.
Twitter’da bir paylaşım yapan Oğan, “Toplumu germeye kimsenin hakkı yoktur” dedi.
Buradan tüm taraflara çağrıda bulunmak istiyorum. Hiç bir taraf seçimleri bir oldu bittiye getirip “korsan” balkon konuşması yapmaya kalkışmasın. Tüm sandıklar açılıp netice net bir şekilde ortaya konmalıdır. Toplumu germeye kimsenin. Hakkı yoktur.
— Dr. Sinan Oğan (@DrSinanOgan) May 14, 2023
Daha önce yeniden mesaj yayınlayan Oğan, “yurt dışı işlemlerinde manipulasyon yapıldığı duyumunu aldıklarını” belirtti.
Oğan, “Oy sayım işlemleri sağlıklı bir ortamda yapılmıyor. YSK’yı uyarıyorum. Derhal gerekli tedbirleri alın ve oy sayım işlemlerinin hızlı bir biçimde yapılmasını sağlayın. Ayrıca yurt dışı oylarda yapılacak bir manipülasyon ile bir oldu bittiye müsaade etmeyiz. Ortamı germeyin. Bu iş ikinci tura kalmıştır,” dedi.
CHP: “Sandıkların yüzde 47’sinde Kılıçdaroğlu önde”
Saat 21:00’de yapılan açıklamaya göre CHP’ye ulaşan ıslak imzalı tutanak ve Yüksek Seçim Kurulu verilerine göre yüzde 47’si açılan sandıklarda Kılıçdaroğlu yüzde 47 ile önde, Erdoğan’ın oy oranı yüzde 46, Sinan Oğan ise yüzde 5.
CHP Ankara Belediye Başkanı Mansur Yavaş ve İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, CHP Genel Merkezi’nde açıklama yaptı.
Türkiye genelinde 192,169 sandıktan 91,913 sandığın verilerinin kendilerine ulaştığını belirten Mansur Yavaş, bu sandıklardan gelen bilgiye göre:
- Kemal Kılıçdaroğlu: Yüzde 47,42 – 11 milyon 428 bin 512 oy
- Tayyip Oran: Yüzde 46,8 – 11 milyon 278 bin 773 oy
- Sinan Oğan: Yüzde 5,33 – 1 milyon 253 bin 775 oy aldı
Yavaş, “Ankara, İstanbul ve İzmir sandıklarının henüz gelmediğini” belirtti.
CHP Genel Merkez: Imamoglu ve Yavas aciklama yapiyor https://t.co/A4dYYtJdiq
— YetkinReport (@YetkinReport) May 14, 2023
Kılıçdaroğlu: “Öndeyiz”
CHP Lideri ve Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu ilk açıklanan sandık sonuçları ile ilgili sosyal medya hesabından açıklama yaptı. Kılıçdaroğlu “Öndeyiz” dedi.
Öndeyiz.
— Kemal Kılıçdaroğlu (@kilicdarogluk) May 14, 2023
Kılıçdaroğlu’nun Twitter’daki açıklamasından önce Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Yardımcısı adayları Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş ve İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu kameraların karşısına geçti.
Anadolu Ajansı’nın ilk sandık sonuçlarında Erdoğan’ın ve AK Parti’nin oy oranlarını yüksek göstermesini eleştiren Yavaş ve İmamoğlu CHP’nin edindiği bilgi doğrultusunda açılan sandıkların yüzde 23,87’sinin sonucuna göre Kılıçdaroğlu’nun önde olduğunu söyledi.
Açıklamayı buradan dinleyebilirsiniz:
Ekrem Imamoglu ve Mansur Yavas Aciklama yapiyor https://t.co/DhkcBmpKer
— YetkinReport (@YetkinReport) May 14, 2023
Öztrak: “Tablo olumlu görüyoruz”
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak CHP Genel Merkezi’nde ilk gelen seçim sonuçları ile ilgili açıklama yaptı.
Öztrak, sonuçları yakından takip ettiklerini belirterek “bize ulaşan verilere göre tabloyu son derece anlamlı görüyoruz,” dedi.
Öztrak’ın açıklaması şöyle:
“Sonuçları yakından takip ediyoruz. Bu arada Anadolu Ajansı geleneksel manipülasyonlarını son defa yapıyor. Sandık başındaki sandık sorumlularımıza, müşahitlerimize gösterdikleri müthiş çaba için teşekkür ediyoruz. Çalışmalarını sabaha kadar sürdürecekler. Sonuçları bize hızla ulaştırmaya devam edecekler.
Bize ulaşan verilere göre tabloyu son derece anlamlı görüyoruz. Açılan sandık sayısı anlamlı bir noktaya ulaştığında rakamsal olarak da açıklama yapacağız bizi takip etmeye devam edin.
Anadolu Ajansı da geleneksel manüplasyonunu son kez yapıyor”
— YetkinReport (@YetkinReport) May 14, 2023
Siyasiler oy verdi
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan eşi Emine Erdoğan ile İstanbul’da oyunu verdi. Oyunu kullandıktan sonra açıklama yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan şunları söyledi:
“Oyumuzu kullandıktan sonra söylenilecek en önemli şey Türk demokrasisi için inşallah bugün sabah itibariyle takipteyim, İçişleri Bakanı’ndan da aldığım bilgilere göre olaysız, herhangi bir sıkıntı yaşanmadan şu ana kadar süreç devam etti. Devam ediyor. En önemlisi deprem bölgesindeki oyların kullanımıydı. Deprem bölgesinde de vatandaşlarımız büyük bir şevkle oylarını kullanıyorlar. Temennim odur ki akşam sayımlardan sonra ülkemiz, milletimiz için Türk demokrasisi için hayırlısıyla bir geleceği Rabbim’den niyaz ediyoruz. Bütün seçmenlerimizin endişeye kapılmadan akşam saat 17.00’ye kadar oylarını kullanmaları, Türk demokrasisinin gücünü göstermesi açısından çok önemli.”
Cumhurbaşkanı adayı CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Ankara’da Arjantin İlkokulu’nda oyunu kullandı.
Oyunu kullandıktan sonra bir açıklama yapan Kılıçdaroğlu:
“Oyunu kullanan bütün yurttaşlarıma en içten sevgilerimi saygılarımı sunarım. Hepimiz demokrasiyi çok özlemişiz. Hepimiz birlikte olmayı çok özlemişiz. Hepimiz kucaklaşmayı çok özlemişiz. Bundan sonra göreceksiniz inşallah bu ülkeye baharlar gelecek ve baharlar hep devam edecek,” dedi.
Muharrem İnce’nin oyları
Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Ahmet Yener, oyunu kullandıktan sonra gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Yener, “Şu ana kadar seçimlerimiz problemsiz devam etmektedir. İnşallah bundan sonraki süreç de herhangi bir problem yaşanmadan devam edecektir” dedi.
Müşahitlerin pusulada adaylıktan çekilen Muharrem İnce’nin olduğu kısmı karaladıklarına dair iddiaya yanıt veren Yener, “Bu iddianın doğruluğunu teyit edemedik. Sandık başkanlarımıza gerekli ikaz ve uyarılar yapılmıştır. Dün de kurulumuz açıkladı, şu anda cumhurbaşkanı aday pusulasında bir değişiklik mümkün değil. 4 aday yer almaktadır. Buradan yeniliyoruz, herhangi bir adayın pusulada üzerinin çizilmemesi gerekiyor” dedi.
Deprem ve sandık güvenliği
Türkiye seçimlere 6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerin etkisi ile girdi. Yüksek Seçim Kurulu, etkilenen 11 ilde konteynerlar kurdu. Pek çok sivil inisiyatif, başka şehirlere göç etmek zorunda kalan seçmenlerin seçim bölgelerine gidebilmeleri için askıda bilet uygulaması gibi kampanyalar başlattı. Şimdiye kadar deprem bölgesinden 113 bin seçmen diğer illere kayıtlarını aldırdı. Yaklaşık 13 milyon insanın depremden etkilendiği bölgede seçimlere katılım kritik önemde olacak.
Bunun yanında bu seçimlerde 4 milyondan fazla genç ilk kez oy kullandı.
Seçimler özellikle muhalefetin seçim güvenliği endişeleri ile başlamıştı.
Seçimlerin hemen öncesinde Twitter, Türkiye’deki bazı içeriklere engelleme getirdi.
Twitter’ın Küresel Hükümet İlişkileri hesabından Cuma günü yapılan açıklamada, “Yasal sürece yanıt olarak ve Twitter’ın Türkiye halkı için erişilebilir kalmasını sağlamak amacıyla, bugün Türkiye’de bazı içeriklere erişimi kısıtlamak için harekete geçtik” denildi.
Konu ile ilgili eleştirilere yine sosyal medya üzerinden cevap veren Twitter patronu Elon Musk, “Seçenek Twitter’ın tümüyle kapatılması ya da bazı tweetlere erişimin sonlandırılması. Hangisini istiyorsunuz?” ifadelerini kullandı.
