Yeşil ve gri pasaport muamması: AB’ye vizesiz seyahat sancısı

Avrupa Birliğinin yeni uygulamasıyla yeşil ve gri pasaport sahiplerinin vize ayrıcalıkları zora düşebilir.

Hükümetin yeşil ve gri pasaportu aşırı kullanımla, bu pasaport sahiplerinin yurtdışı seyahatlerinde Türk vatandaşlarına uygulanan vizeye tabi olmamasını sağlama uygulamasına Avrupa Birliği karşı önlem geliştiriyor. Bu uygulamayla AB üyesi ülkeler ile İsviçre, İzlanda, Norveç ve Lichtenstein’a halen vizesiz seyahat edebilen yeşil ve gri pasaportlu Türk vatandaşları 2025’in ilk yarısından itibaren bu ayrıcalıklarını yitirmesi amaçlanıyor. Sözcü gazetesinden Ali Gülen’in haberine göre, yeşil ve gri pasaport sahipleri seyahat öncesi ETIAS sistemine kayıt olacak. 7 avro ödenecek ve ret cevabı gelenler AB’ye giremeyecek, gidenler ise sınırdan geri çevrilecek.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı ise bu uygulamanın Türkiye’yi etkilemeyeceği yönünde bir açıklama yayınladı.

AB’nin resmi resmî web sitesinde 30 Avrupa ülkesinin vizeden muaf ülkelerin vatandaşlarına seyahatlerde, “ETIAS seyahat yetkisine sahip olma zorunluluğu” getirdiği doğrulanan açıklamada ETİAS seyahat yetkisi aranacak “ülkeler listesinde Türkiye’nin bulunmadığı” söylendi. Açıklamada yeşil ve gri pasaport sahiplerinin Schengen vize alanına girmeden önce ETIAS’dan elektronik olarak ön onay almasının gerekmeyeceği” vurguladı ve iddiaların “kamuoyunu manipüle etmeye yönelik” olduğu öne sürüldü.

Türk vatandaşları Avrupa’da Schengen vize sistemine dahil ülkelere zaten vizesiz giriş yapamıyor.

Konu hakkında AB’den ayrıntılı açıklama henüz yapılmadı.

Yeşil ve Gri pasaport ayrıcalığı

Yeşil pasaport bir diğer adıyla “Hususi pasaport”, belirli kademe ve kıdemi dolduran devlet memurlarına, kamu çalışanlarına, eski TBMM çalışanlarına, belediye başkanlarına ve tüm bunların ailelerine verilen bir pasaport türü.
Gri pasaport, ya da “Hizmet pasaportu” ise devlet için yurt dışında görev yapacak olan kişilere verilen pasaport türü; kişiye özel ve sadece görev süresini kapsıyor.
Özellikle belediyelerin gri pasaportun kötü kullanımıyla Avrupa’ya “iltica turizmi” düzenlediği 2022 yılında Malatya, Yeşilyurt’un AK Partili belediyesindeki skandal ile ortaya çıkmış, bu skandal Almanya ile soruna yol açmıştı.
Yeşil pasaporttaki durum ise bambaşka. Halen 1 milyon 200 binden fazla vatandaşın yeşil pasaport sahibi olduğu bilgisi var. Hükümet AB ile vize kolaylığı hedefinde ısrarlı olsa da bir yandan daha çok meslek grubu bu ayrıcalıktan yararlandırılarak tepkiler yumuşatılıyor. Avukatlar ve gazetecilerden sonra muhtar, bekçi ve infaz memurları da sırada. Bu meslek grupları da hizmet kapsamında olmadığı halde eş ve çocuklarını da yeşil pasaport ayrıcalığından yararlandırmak istiyor.