Gazeteci Özlem Gürses’in ayak bileğinde ev hapsi cezasına bağlı elektronik kelepçeli fotoğrafı Türkiye’deki basın özgürlüğünün bir kesiti. (Foto: Serpil Gürses)
İlk bakışta bir klasik çağ resimlerini andırıyor gördüğünüz fotoğraf; örneğin Leonardo da Vinci yapmış olabilirdi. Jan Van Eyck’in resimleri gibi ayrıntı analizine müsait. Kucağında kedisi, elinde çalıştığı kurumun simgesi, kanepesinde zerafetle gülümseyen bir kadın. Tablonun adı “Kedili Kadın” olmazdı bu durumda ama, “Kelepçeli Kadın” olurdu. Ayağındaki siyah halka zarif bir süs değil çünkü, bir elektronik kelepçe. Gazeteci arkadaşımız Özlem Gürses’in ev hapsi cezasını simgeliyor.
Özlem Gürses 20 Aralık 2024’te, mezun olduğu ODTÜ’den yılın gazetecisi ödülünü almak için Ankara’daydı. Apar topar gözaltına alındı, İstanbul’a götürüldü, Emniyet Müdürlüğünde “Terör Suçları Şubesinde” sabaha dek sorgulandıktan sonra “devletin askeri veya emniyet teşkilatını alenen aşağılama” suçlamasıyla mahkemeden ev hapsi, adli kontrol ve yurtdışına çıkış yasağı kararı çıktı. Savcı tutuklanmasını istemişti.
Suçlama, kendi YouTube kanalında Türk Silahlı Kuvvetlerinin Suriye’deki harekâtını, kendi ifadesiyle “dil sürçmesi” ve “cümleyi eksik bağlama” nedeniyle küçük gösterdiği iddiasıyla yapılıyor.
Özlem başını eğmedi. Sözcü TV de dik durdu. Hem Sözcü TV hem kendi YouTube yayınlarını evinden yapıyor. Kelepçeli olması şimdilik yayın yapmasına engel değil. İşine devam ediyor, yasağın kaldırılacağı günü bekliyor.
Türkiye’de gazeteciler bir yandan ağırlaşan mesleki koşullar, diğer yandan 2022’de çıkan dezenformasyon yasasıyla ağırlaşan siyasi baskı ortamında çalışıyorlar.
Özlem’den bir hafta önce 14 Aralık’ta da yine bağımsız yayıncılık yapan bir başka kadın gazeteci arkadaşımız, Nevşin Mengü gözaltına alınmıştı. Gerekçesi kendi YouTube kanalında Suriye’deki rejim değişikliği ardından PYD’nin eski eş-başkanı Salih Müslim ile yaptığı mülakat idi. Nevşin kelepçeli değil; adli kontrol ve yurt dışı yasağıyla serbest bırakıldı ama savcılık hakkında terörizm propagandası yapma suçlamasıyla 7,5 yıla kadar hapis cezası talep ediyor.
Nevşin de gazeteciliğine başarılı YouTube kanalı, NOW TV’de birlikte katıldığımız Orta Sayfa programı ve şimdi Nefes gazetesindeki yazılarıyla.
Yine Orta Sayfa programında birlikte yer aldığımız gazeteci arkadaşımız Çiğdem Toker aleyhine seçim yayında kullandığı bir ifade nedeniyle soruşturma açıldı.
Keza Altan Sancar’ın seçim günü sosyal medya paylaşımları da soruşturma konusu oldu, Metin Cihan’ın hükümetin kesildiğini duyurduğu İsrail’le ticaret ilişkisinin aslında sürdüğünü yazması da.
Zafer Arapkirli’ye sosyal medya paylaşımları nedeniyle toplam 442 gün hapis cezası verildi, para cezasına çevrildi. Yeni Asya Gazetesi Yayın Yönetmeni Kazım Güleçyüz ise sosyal medya paylaşımları nedeniyle tutuklandı. Ayşenur Arslan Halk Tv’deki programındaki ifadeleri nedeniyle hapis talebiyle yargılanıyor; artık program yapamıyor. Cumhuriyet yazarı Barış Pehlivan, bir savcının FETÖ geçmişini yazdığı için soruşturuluyor.
Bu örnekler ve daha fazlası gazeteci kökenli siyasetçi, CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer’in hazırlayıp 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Gününde yayınladığı 2024 Basın Özgürlüğü Raporunda var.
2024’te gazetecilerin 720 kes hâkim karşısına çıktığını, 74 gözaltı, 14 tutuklama vakasının görüldüğünü saptayan Çakırözer, bu sonuçla Türkiye’nin basın özgürlüğü sıralamasında 180 ülke arasında 158’inci sıraya gerilediğine dikkat çekmiş.
Kelepçeli Kadın fotoğrafı, Türkiye’de basın özgürlüğünün acı tablosunu yansıtıyor yani; buzdağının su üzerinde görünen ucu.
ABD’de Donald Trump’ın yeniden Başkan seçilmesi ardından Rusya ile beklenen yakınlaşma ve Avrupa Birliği ile…
Yabancı sermaye dendiğinde çoğumuzun aklına sadece yurtdışından para akışı, teknoloji transferi veya yabancıların kendi çıkarlarına…
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu aleyhine bu kez CHP’li belediyeler aleyhine açılan soruşturmaların çoğunda…
Bir bilirkişiyi, ismini de vererek, İstanbul Büyükşehir Belediyesi aleyhine yanlı rapor düzenlemekle eleştiren İBB Başkanı…
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın CHP lideri Özgür Özel’in kendisine diktatörlük ve benzeri benzetmelerle hakaret ettiği gerekçesiyle…
DEM Partili Van Büyükşehir Belediye Başkanı Abdullah Zeydan, "terör örgütüne yardım" suçlamasıyla aldığı 3 yıl…