

Türkiye, Azerbaycan ve Özbekistan’lı bakanlar ikinci kez düzenlenen Üçlü Bakanlar Toplantısı’nda bir araya geldi. Toplantı ardından bakanlar “Ankara Deklarasyonu” ve ortak eylem planına imza attı. Deklarasyonda öne çıkan üç ülkeden geçen “Ortak Koridor” gibi ulaşım projeleri oldu.
Türkiye, Azerbaycan ve Özbekistan dışişleri, ticaret, ekonomi ve altyapı bakanları ikinci kez düzenlenen Üçlü Bakanlar Toplantısı’nda bir araya geldi. Toplantı sonunda imzalanan ortak bildiri ve eylem planı ile özellikle Orta Koridor olarak bilinen ulaşım ve altyapı projelerine ve Türk Yatırım Fonu’nun aktifleştirilmesine vurgu yapıldı.
Türkiye Azerbaycan ve Özbekistan bakanları 29 Ocak’ta Ankara’da ikincisi düzenlenen Üçlü Bakanlar Toplantısında bir araya geldi.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’nun ev sahipliği yaptığı toplantıya, Azerbaycan’dan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Ekonomi Bakanı Mikayıl Cabbarov ve Dijital Kalkınma ve Ulaştırma Bakanı Reşad Nebiyev, Özbekistan’dan ise Dışişleri Bakanı Bahtiyor Saidov, Yatırım, Sanayi ve Ticaret Bakanı Laziz Kudratov ve Ulaştırma Bakanı İlhom Mahkamov katıldı.
Toplantının açılışında konuşan Ticaret Bakanı Ömer Bolat, “Her üç ülke toplamda 1,5 trilyon dolara yaklaşan gayrisafi milli hasılaları, 132 milyonu aşan nüfusları ile dünya ve bölge ekonomisi için çok önemli potansiyeller taşımaktadırlar,” dedi.
Bolat, “Başta Hazar geçişli Orta Koridor ve Zengezur Koridoru olmak üzere, bölgesel bağlantı projelerimiz hem bu üç değerli ülkenin ekonomik kalkınmasına hem de Asya ile Avrupa arasındaki ticaret entegrasyonuna büyük katkılar sağlayacak,” dedi.
Ortak Koridor’un önemi
Toplantının ardından üç ülke arasında “Ankara Deklarasyonu” adı altında ortak bildiri ve eylem planı kabul edildi.
Toplantıda alınan kararların uygulanması için düzenli takip mekanizmaları oluşturulması ve üçüncü üçlü bakanlar toplantısının Azerbaycan’da düzenlenmesi kararlaştırıldı.
İmzaların ardından konuşan Dışişleri Bakanı Fidan, “Bu toplantı, üç kardeş ülke arasındaki işbirliğinin derinleştirilmesi açısından tarihi bir adımdır” değerlendirmesinde bulundu.
Dışişleri Bakanı Fidan, Asya ve Avrupa arasındaki “en güvenilir ve en hızlı ticaret yolunun Türk dünyasından geçtiğini” belirtirken, imzalanan ortak bildiride öne çıkan maddelerden biri, üç ülke topraklarından geçen ve “Orta Koridor” olarak bilinen Uluslararası Trans-Hazar Doğu-Batı Koridoru’na yapılan vurgu oldu.
Bildiri kapsamında koridor üzerindeki altyapı projelerinin modernizasyonu ve dijitalleşmesi için somut adımlar atılması kararlaştırıldı.
Azerbaycan yeniden inşa çabaları
Orta Koridor’un yanı sıra, Avrupa-Asya Ulaştırma Koridoru’nun (TRACECA) gibi bölgesel ulaşım projelerinin etkili bir şekilde işletilmesi gerekiği vurgulandı.
2021 yılında tam kapasiteyle çalışmaya başlayan Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattının kapasitesinin arttırılması ve Bakü Uluslararası Deniz Ticaret Limanı’nın gelişitirlmesi de öncelikli projeler arasında yer aldı.
Ortak bildiride, 2020’deki 44 günlük savaşın ardından Azerbaycan’ın kontrolüne geçen Karabağ ve Doğu Zengezur bölgelerinin yeniden yapılandırılması için ortak projeler geliştirilmesi konusunda mutabakat sağlandı.
Bu kapsamda insani mayın temizleme çalışmaları, altyapı yatırımları ve akıllı şehir çözümleri gibi alanlarda işbirliği yapılması planlanıyor.
Bildiride ayrıca “ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin güvenli ve onurlu bir şekilde geri dönüşünün sağlanması” hedefi de belirtildi.
Trans-Afgan Demiryolu Projesi
Deklarasyonla Trans-Afgan Demiryolu Projesi’nin bölgesel ulaşım ve ekonomik bağlantısallığı güçlendireceği, ticaret akışını artıracağı ve bölgeler arasında yeni ekonomik fırsatlar yaratacağı vurgulandı.
Özbekistan Dışişleri Bakanı Bakhtiyor Saidov’un özellikle vurguladığı Trans-Afgan demiryolu projesinin “Afganistan’ın barışçıl şekilde uluslararası camiaya entegrasyonuna” da katkı sağlayacağı belirtildi.
Türk Yatırım Fonu
18 Mayıs 2024’te kurulan Türk Yatırım Fonu’nun (TIF) tam işlevsel hale geitirilmesi konusunda kararlılık vurgulandı.
Fonun, sanayi üretimi, ulaştırma, tarım, dijital teknolojiler ve turizm alanlarında projelere destek vermesi öngörülüyor.
Eylem Planı
Toplantının ardından kabul edilen Eylem Planı kapsamında 2025-26 yılları için şu hedefler belirlendi:
1. Türkiye-Azerbaycan-Özbekistan Ulaştırma Çalışma Grubu’nun Kurulması: Ulaştırma sistemlerinin verimliliğini artırmak ve maliyetleri düşürmek için ortak çözümler üretmek amacıyla bir çalışma grubu oluşturulacak.
2. Orta Koridor Üzerinde Yük Taşımacılığının İyileştirilmesi: Demiryolu taşımacılığının geliştirilmesi ve TRACECA faaliyetlerinin etkinliğinin artırılması için çalışmalar yapılacak.
3. Bakü-Tiflis-Kars (BTK) Demiryolu Hattı’nın Tanıtımı: BTK hattı ve diğer ilgili projelerin tanıtımı için uluslararası seminerler, fuarlar ve konferanslar düzenlenecek.
4. Demiryolu Altyapısının Geliştirilmesi: Demiryolu altyapısı, dijitalleşme, kapasite tahsisi ve trafik yönetimi gibi alanlarda teknik iş birliği ve eğitimler sağlanacak.
5. Hava Taşımacılığı ve Lojistik İş Birliği: Havacılık otoriteleri arasında düzenli görüşmeler yapılarak hava taşımacılığı ve lojistik alanında iş birliği güçlendirilecek.
6. Çok Modlu Ulaştırma ve Altyapı Entegrasyonu: Demiryolu, karayolu ve deniz bağlantılarının modernizasyonu ve üç ülke arasında ulaştırma entegrasyonunun sağlanması için gerekli altyapı çalışmaları yapılacak.
7. Sıfır Atık ve Karbonsuz Ulaştırma Politikaları: Ulaştırma sektörünün çevresel etkilerini azaltmak için sıfır atık ve karbon nötr stratejileri geliştirilecek.
8. Liman ve Lojistik Altyapılarının İyileştirilmesi: Limanların kapasitesi artırılacak ve uluslararası lojistik ağlara entegrasyonu sağlanacak.
9. Dijital Uygulamaların Yaygınlaştırılması: Özellikle e-İzin (e-Permit) gibi dijital uygulamaların uluslararası düzeyde tanıtılması ve yaygınlaştırılması için ortak çalışmalar yürütülecek.