CHP ve Özel’e hem iyi hem kötü haberler

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan 30 Nisan’da AK Parti Grubuna hitabında ona “perişan halde” dedi ama kimilerine göre Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasıyla CHP lideri Özgür Özel’in içinden adeta bir kaplan çıktı. Kendisi de televizyoncu Armağan Çağlayan’a söyledi: 19 Mart’ta kitleleri Saraçhane’ye çağırmasaydı, bugün muhtemelen kayyım oturuyordu İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığında.

Özel 30 Nisan gecesi AK Parti’nin İstanbul’da en güçlü olduğu yerlerden Başakşehir’de miting düzenledi, Erdoğan’ın “Cumhurbaşkanlığı hevesi CHP’lileri telef edecek” sözlerine, “Millet İmamoğlu’nu Cumhurbaşkanlığına getirecek” karşılığı verince alkış aldı. Hafta sonu, yine AK Parti’nin güçlü olduğu Konya’da halka hitabı bekleniyor. Son gelişmeler Özel ve CHP’ye sadece iyi haberler vermiyor ama.

İyi ve kötü haberler bir arada

Örneğin 19 Mart’tan itibaren şehirleri, meydanları hareketlendirmesi semeresini vermiş görünüyor. MetroPoll Araştırma Şirketi, Nisan sonu itibarıyla Özel’in CHP seçmenindeki destek oranını yüzde 82’ye yakın ölçmüş. Bu rekor destek Kemal Kılıçdaroğlu’na karşı seçimi kazandığı Kasım 2023’te dahi yüzde 72,5 imiş. Ama iyi haber içindeki kötü haber de burada. Özel, eylemliliği ile CHP seçmeni gözündeki desteğini artırıyor ama tüm seçmen gözündeki destek ancak hafifçe kımıldayıp yüzde 41,5 olarak ölçülmüş. Oysa aşağıdaki grafikten de görebileceğiniz gibi Özel’in tüm seçmen içindeki desteği, 2024 yerel seçimleri ardından -kısa süren- “normalleşme” sürecinde yüzde 55’e yaklaşıp tavan yapmış.

Buna karşın Erdoğan’ın görev yapış tarzına onay, aynı süre zarfında AK Parti seçmeninde yüzde 90,2’den 6,5 puan azalarak yüzde 84,7’ye, tüm seçmen desteği de yüzde 48,7’den 4,8 puan azalmayla yüzde 43,9’a düşmüş.

Aradaki fark ayrıntıda

Özetle Erdoğan’ın cumhurbaşkanı, Özel’in de ana muhalefet lideri olarak destekleri zıt yönlerden birine yaklaşmış. Ancak grafiklerden de görülebileceği gibi, Özel’e verilen destek güncel olaylara fazla bağımlı, Erdoğan’a verilen destekteki düşüş ise güncel olaylardan bağımsız olarak azar azar ama sürekli azalma eğiliminde.
Bu arada, CHP yönetiminin 2023 seçimleri önceki tuzağa yeniden düşmek istemiyorsa, kendilerini AK Partinin 5-6 puan önünde gösteren anketlere dikkatle yaklaşmasında yarar var. Çünkü güvenilir bulduğum, ama abonelerine saygıdan dolayı kesin verilerin kamuoyuna açıklanmasını istemeyen anket şirketlerinden edindiğim bilgiler, CHP’nin AK Parti’den -istatistik lisanıyla- “standart sapma sınırları içinde”, yani sadece 1-2 puan önde olduğu yönünde.
Peki, neden böyle? Neden ekonomik krizin can yakmasına rağmen, CHP lideri şehir şehir, meydan meydan gezip Cumhurbaşkanına “Salon adamı” diye laf atarken, değişik anketlerden toplumun yarısından fazlasının “İmamoğlu’na yapılan hukuksuzluk” derken CHP desteğindeki artış beklendiği kadar değil?
Bunun için biraz daha ayrıntıya inip kararsız oylardaki ve ayrıca CHP’nin muhalefet üslubundaki değişime bakmamız gerekiyor.

Kararsızlar azalırken CHP ve AKP

Yine MetroPoll tarafından yapılan bir çalışma, Özel’in CHP genel başkanlığına seçildiği Kazım 2023 ile Nisan 2025 arasında, bu hafta sonu seçim olsa nasıl oy kullanacağından emin olmayanlar arasında AK Parti ve CHP’lilerin davranış değişimini gösteriyor.

Grafikten de görülebileceği gibi kararsızların oranı Suriye’de Esad rejiminin çöküşünden hemen sonra ve AK Parti hükümetinden maaş zammı beklentisi hala sürüyorken yüzde 38,4 ile zirveye ulaşmış. Ancak maaş zammının beklentinin altında kalmasıyla kararsızların oranı da düşmeye başlamış.
Burada ilginç olan, içlerinde oy kullanmayacağını söyleyenlerin de bulunduğu “kararsızlar” gövdesindeki bir kısım AK Partilinin, Mart ayında, İmamoğlu vakası patlamışken partilerine geri dönmeye başlaması. Yani CHP’li kararsızlar, Özel’in eylem çizgisine bakarak partilerine dönerken, AK Partili kararsızlar da muhtemelen kaleyi savunma anlayışıyla ekonomik gidişe kızmalarına rağmen partilerine dönmüş.
Bu konuda yorumuna başvurduğum MetroPoll yöneticisi Özer Sencar bu durumu şöyle tahlil etti:
• “Özel’in üslubu sertleştikçe bu CHP’yi kendi etrafında kenetliyor ama geneldeki oyunu fazla artırmıyor, AK Parti’de de kenetlenmeye yol açıyor.”

Sert ama nazik üslup

Bu durumu belki Özel’in en yüksek genel seçmen desteğine Erdoğan’la normalleşme sürecinde ulaştığı ama aynı sırada CHP-içi desteğinin Kurultay’da seçim kazandığı düzeyin altına, yüzde 70,9’a düştüğünü saptayarak yorumlamak mümkün.
CHP kitlesi sert muhalefet istiyor, genel kitle ise Özel’de nezaketli üslubu tercih ediyor.
Bu ince ayar ihtiyacının başka boyutu da var.
Erdoğan, 30 Nisan AK Parti toplantısında “turp” söylemini bıraktı “telef” söylemi aldı; Cumhurbaşkanlığı “hevesinin” CHP’lileri “telef edeceğini” söyledi Cumhurbaşkanı.
Bir yandan İmamoğlu’nu artık yok sayıyor, Özel’i Mansur Yavaş ile karşı karşıya getirmeye çalışıyor, o arada Kılıçdaroğlu’nu da konuşmaya kışkırtmak istiyor.
Erdoğan açıkça dikkatleri iktidarının yaralı durumundan CHP’nin yaralarına çekerek üste çıkmak istiyor.
Özel ise şehirleri, meydanları hareketlendirmeye, AK Partinin güçlü olduğu yerlere ağırlık vererek devam ediyor. Sadece CHP tabanını değil genel seçmeni etkilemenin yolunun muhalefetini sertleştirirken insanları ürkütmemekten geçtiğini görmezse iyi haberlerin sayısı azalmaya başlayabilir.