Eurofighter Ege’de Uçamayacak mı? Ve Diğer Kritik Sorulara Yanıtlar

Türkiye’nin kendi savaş uçağı KAAN’ı Türk Hava Kuvvetleri envanterine alana dek hava savunmasını takviye etmek için alacağı Eurofighter Thyphoon uçağıyla birlikte yeni tartışmalar başladı. Örneğin İsrail ve Yunanistan medyasında İngiltere’den alınacak 20 yeni ile Katar’dan ve Umman’dan alınacak 12’şer, toplamda 44 savaş uçağının bölgesel dengeleri kendileri aleyhine değiştireceği endişesini dile getiren yorumlar yapıldı iddialar ortaya atıldı.
İddialar arasında, Alman Der Spiegel sitesinde yer alan, Almanya’nın Türkiye’den bu uçakları bir başka NATO üyesine karşı kullanmamak teminatı aldıktan sonra satış izni verdiği iddiası da vardı. Bu iddia Anadolu Ajansı dahil, uluslararası medya tarafından alıntılandı, hâlâ da alıntılanıyor.
Türkiye’nin Eurofighter uçaklarını bir başka NATO üyesine karşı kullanamayacağı iddiasının ilk çağrıştırdığı ise Yunanistan ve Ege hava sahası oluyor. Alman kaynakları bu konuda isim vererek açıklama yapmıyor ama medyada yer aldığına dikkat çekiyor.
Peki, Ankara bu konuda ne diyor?

Milli Yazılım, Ege Uçuşları, Meteor Füzeleri

Merak konusu soruları beş başlık altında toplamak mümkün:
1- Yabancı medyada Eurofighter Typhoon uçaklarının Türkiye’ye satış onayının NATO savunmasını güçlendirmek amacıyla verildiği Türkiye’nin de bir NATO üyesine karşı kullanmama taahhüdü vermiş olduğu yolunda haberler var. Bu doğru mudur?
2- Bu doğruysa, Türkiye bu uçakları gerektiğinde Yunanistan’a karşı kullanamayacak mı? Ege’deki devriye uçuşlarında Türk Eurofighter uçakları görev almayacak mı? Alacaksa bunlar silahsız uçuşlar mı olacak?
3- Eurofighter uçaklarına, zamanında F-16’lara yüklendiği gibi milli yazılım yüklenecek mi? Örneğin, IFF (Dostu Düşmanı Tanımlama) kabiliyeti NATO üyesi ülkeleri ayırt etmeden “Dost” olarak mı tanıyacak? İngiltere, Katar ve Umman’dan alınacak uçaklardaki yazılım Türkiye’nin özel ihtiyaçlarına göre yeniden kodlanabilecek mi?
4- Yunanistan’ın İngiliz uçaklarındaki Meteor füzelerinin Türkiye’ye verilmesine karşı olduğu haberleri var. Alım paketimize (Görüş Ötesi Havadan Havaya) Meteor füzeleri dahil mi?
5- İngiltere, varılan anlaşmayı 8 milyar sterlin, Millî Savunma Bakanlığı 5,4 milyar olarak açıkladı. Aradaki fark nereden kaynaklanıyor?

Savunma Bakanlığı Ne Diyor?

Bu ve benzeri soruları Millî Savunma Bakanlığına yönelttim.
Savunma Bakanlığı kaynakları ilk iki soruyu kategorik olarak reddediyor. “Türkiye’nin herhangi bir şartı kabul etmesi mümkün değil” kesinliğinde bir yanıt geldi. Yani, Türkiye satış izni alabilmek için Eurofighter Typhoon uçaklarını gerektiğinde herhangi bir hedefe karşı kullanmama taahhüdünde bulunmadığını söylüyorlar. Bakanlık kaynakları bu soruyu tartışmayı dahi “saçma” buluyor. Dolayısıyla Eurofighter jetleri Ege görevlerinde de kullanılabilecek.
Yazılım konusunda gelince. Günümüz teknolojisinde, uçak ya da yüksek teknoloji gerektiren bir silah sistemini aldığınızda, onun yazılımına, kaynak kodlarına da hâkim olmanız gerekiyor, aksi halde sistem, en gerektiği anda sisin tam kontrolünüzde olamayabilir. (Bakınız, Mehmet Öğütçü’nün “Uçak Almak Yetmiyor” yazısı.) Savunma kaynaklarının bu konudaki yanıtı şu:
• “Eurofighter uçaklarına her türlü yazılım ve mühimmat entegrasyonu iznimiz olacak.”
Ya Meteor füzeleri?
• “Meteor ve başka füzeler de olacak”. Başka ayrıntı yok, şimdilik.

F-35 Olamadığı İçin Eurofighter Geliyor

Ya fiyat farkı? Arada milyarlar var. Savunma Bakanlığı kaynaklarının yanıtı şöyle:
• “Bizim açıkladığımız rakam 20 uçak, görev ekipmanları ve füze ve mühimmatı kapsıyor. İngiltere Başbakanı bu anlaşmanın İngiliz ekonomisine istihdam, ilerideki potansiyel lojistik anlaşmalar dahil yapacağı toplam katkıyı ifade ediyor.”
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, gerçekten de dönüşünde “20 uçak, 20 bin iş” sloganıyla 27 Ekim’de Ankara’da Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile imzaladığı anlaşmayı halkına duyurdu. Now TV Orta Sayfa programında konuyu tartışırken Nevşin Mengü hatırlattı: F-35 anlaşması Rusya’dan alınan S-400 füzeleri nedeniyle ABD tarafından bozulmasaydı, Eurofighter alımına hiç gerek kalmayacak, belki Erdoğan F-35 parçası üreten tesislerin önünde kaç bin nitelikli iş sağlandığını, teknoloji edinildiğini açıklayacaktı.