Mehmet Şimşek Ültimatom Verdi: Borsa’ya Operasyon Gelebilir

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek genellikle mutedil bir üslupla konuşuyor ama bazı durumlarda verdiği mesajlar demirden leblebi gibi oluyor. 4 Kasım’da İstanbul’da Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğinde (TSPB) yaptığı konuşmada söyledikleri de öyle. Bazı fonlar üzerinden Borsa manipülasyonu yapıldığını bildiklerini söyleyen Şimşek bunlarla “mücadele dozunu artıracaklarını” söyledi.
Şimşek, TSBP toplantısına vermek istediği en önemli mesajın bu olduğunu da söyledi. Kaynaklarımdan edindiğim bilgilere göre, 2026 bütçe çalışmalarına sırf bu toplantı için ara vermiş, İstanbul’a uçup konuşmasının ardından Ankara’ya dönmüştü. Mesaj şuydu:
• “Bazı fonlar üzerinden manipülasyonların yapıldığını biliyoruz. O alanda da bir düzenleme eksikliği olduğunu biliyoruz. Bu eksiklikleri gidereceğiz ve önümüzdeki dönemde manipülasyonla mücadelenin dozunu, kayıt dışılıkla mücadele dozunun da ötesine taşıyacağız.”
Şimşek’ten sonra konuşan Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı (SPK) İbrahim Ömer Gönül de ağır para cezalarının yanı sıra portföy yönetim şirketleri ve yöneticilerinin “lisans iptaline kadar giden tedbirler hazırladıklarını” duyurdu.
“Daha önceleri neredeydiniz?” sorusunu aklımızda tutarak yakından bakalım.

“Tahtacılar” Serbest Fonların Altında

Şimşek’in mesajındaki “kayıt dışılıkla mücadelenin ötesi” ifadesi önemli. Bunun anlamı, mücadelenin İstanbul Borsasını, dün konuştuğum bir kaynağıma göre “Casinoya”, yani kumarhaneye çevirenlerin ötesine geçip son dönemde TMSF’nin holdinglere el koyma gerekçelerinden olan para aklamaya uzanması olabilir mi?
Olabilir. Nitekim bu konuşmanın yapıldığı gün Borsa İstanbul’da 4 şirkete işlem yasağı getirildi. Ertesi gün TMSF’nin el koyduğu Hat Holding ve Investco Holdinge yönelen suçlamalar arasında hem küçük yatırımcıya zarar verme, yani hisse spekülasyonu hem de kara para şüphesi var. Aynı gün Kaynağı belirsiz para kullanma, para aklama, el konulan Can Holding ve Ciner Holdinge de yöneltilen suçlamalar arasında
Finans dünyasından görüştüğüm bir kaynak, herhangi bir hisse depolama sınırı bulunmayan, yüksek riskle yüksek kazanç vadeden serbest fonların “Organize keriz silkelemeye” dönüştüğünü, “Keriz silkelemeyi legalize ettiğini” öne sürdü. Bir başkası da aynı şeyi “Eskinin tahtacıları şimdi serbest fon şemsiyesi altında çalışıyor” diye başka şekilde ifade etti.

Kazançlar İnanılmaz Ama Borsa Aynı

Yani “kötü niyetli” serbest fonlar;
• Halka açılan küçük şirketlerin (çünkü büyük şirketlere etki etmek zor) hisselerini yavaş yavaş yükselterek küçük yatırımcıyı çekiyor,
• Bir noktada kendi alımını durdurarak küçük yatırımcıların hissenin değerini yükseltmesini bekliyor,
• Azami kâr yapacağına inandığı noktada aniden satışa geçerek kendisi büyük kazanırken küçük yatırımcıya büyük kaybettiriyor,
• Bazı durumlarda hisselerini şişirdikleri şirketler de işin içinde olabiliyor; fonlar satışa geçmeden onları da haberdar edip haksız kazanca ortak ediyorlar.
Piyasada son bir yılda SPK’nın hem kurumsal hem de yöneticileri üzerinden cezalar verdiği Tera, İstanbul Portföy, Bulls gibi fonlar dışında, buna benzer 7-8 şirketin Hazine ve Maliye Bakanlığının hedefinde olduğu konuşuluyor.
Bu şirketlerden birinin piyasa değerinin 2025 ortalarından itibaren müthiş bir büyümeyle, örneğin Akbank’ın yarısına eriştiği bilgisi var.
Ancak buna rağmen 2024’ten 2025’e Borsa İstanbul’un değeri hemen hemen aynı kalmış.

Devlet Daha Önce Neredeydi?

Gazeteci Cengiz Erdinç, operasyonların 2025 baharında Flash TV satışıyla gündeme gelen Payfix/BankPozitif’e el koyma ile başladığını ve gelinen noktada kara para miktarının 20 milyar doları bulduğunu yazdı. Cezalar giderek artıyor ama yeterince caydırıcı olamıyor.
Ama bu sonuca yol açan da Şimşek’in itiraf ettiği gibi düzenleme ve denetim hataları.
Peki, neden devlet birden harekete geçme ihtiyacı hissetti?
Öncelikle bu hareketlenmenin fikir babasının Şimşek olduğunu belirterek tek nedeni olmadığını söylemek gerekiyor.
Nedenlerden birisi, deyim yerindeyse “mıntıka temizliği”; Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, bir zamanlar kendisine çok yakın olsa da bazı şirketlerin iktidara fazladan siyasi yük getirmesini istemiyor.
Avrupa Birliğinden yatırım çekme derdi de var, tabii bu siyasi ortama da bağlı. 19 Mart’ta İmamoğlu operasyonunun başlamasıyla piyasaları toparlamak 50 milyar dolara mal olmuştu.
Erdoğan AB ile yakınlaşma istiyor ama bunun siyaseten demokrasi ve hukuk devletinin kalitesi, ekonomik olarak da saydamlık ve hesap verebilirlik boyutları var.

Gri Liste Endişesi mi?

Bir başkası da Türkiye’nin Şimşek yönetiminde zar zor çıktığı Gri Listeye yeniden alınma endişesi.
Eski MASAK Başkan Yardımcısı Ramazan Başak, Türkiye’nin 2021’de OECD’nin kara para aklama ve terörizmin finansmanı eylem gücünün (FATF) Gri Listesine temel olarak SPK’nın denetim eksikliği nedeniyle alındığını söyleyerek, 24-28 Kasım’da FATF’nin Türkiye denetimlerine dikkat çekiyor. Şimşek, Türkiye’nin -artık bireysel olmaktan çıkıp, deyim yerindeyse çeteleşen- Borsa manipülasyonları konusunda hareketsiz kalmasının Gri Listeye yeniden girmek dahil pahalıya patlayacağının farkında
Bu soruşturmaların sadece Borsa, SPK değil, Cumhuriyet Savcılıklarınca da yürütülen, belki bürokrasiye de sıçrayacak boyutları olabilir.
Şimşek’in Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı bu konuda ikna ettiği anlaşılıyor. Nereye kadar gidebileceğini göreceğiz.