Yeni vergi paketi: 226 milyar ek gelir nereden elde edilecek?

Türkiye Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan yeni vergi paketinin detayları açıklandı.

Bloomberg’in haberine göre, hükümet, yeni vergi düzenlemeleriyle çok uluslu şirketlerden bireylere kadar geniş bir yelpazede vergi artışlarını içeren kapsamlı bir çalışma yürütüyor. Bu vergi paketi, Türkiye’nin gayrisafi yurtiçi hasılasının yaklaşık yüzde 0,7’sine denk gelen 226 milyar TL’lik ek gelir yaratması beklenen, bugüne kadar uygulanan en kapsamlı mali revizyon olarak görülüyor.

Vergi paketiyle ilgili yasa teklifinin bayram tatili sonrasında Meclis’e sunulması ve TBMM yaz tatiline girmeden önce yasalaştırılması hedefleniyor.

Yurt dışı çıkış harcı ve moto-kuryelere vergi

Yeni vergi düzenlemesine göre yurt dışı çıkış harcı 150 TL’den 1500 TL’ye yükseltiliyor.

Aynı zamanda motor kuryeler ile ilgili de vergi düzenlemesi geliyor. GİG ekonomi olarak adlandırılan “esnaf kurye” sistemi sebebiyle 2022 yılında Türkiye’nin pek çok şehrinde Yemeksepeti için kuryelik yapan işçiler, ücretlerinin hayat pahalılığını karşılamadığını, çalışma biçimlerinin sosyal güvenceden uzak olduğunu ve haklarını yasal bir şekilde alamadıklarını belirterek yurt çapında eylem başlatmıştı. Yeni düzenleme ile birlikte kuryelere yapılan ödemelerden yüzde 15 vergi kesintisi yapılması planlanıyor.

Bunun yanında engelli araçları için ÖTV muafiyeti süresi 5 yıldan 10 yıla çıkarılıyor. Serbest meslekte hasılat takibi ise sıkılaştırılacak.

Kamu-Özel İşbirliği Projeleri

Düzenlemeye göre Yap-İşlet-Devret ve Kamu-Özel İşbirliği projelerinden elde edilen kazançların vergisinin yüzde 25’ten yüzde 30’a çıkarılması planlanıyor. Bu düzenleme ile elde edilmesi beklenen ek gelir 557 milyon TL.

DW Türkçe’den Pelin Ünker’in haberine göre, Erzincan İliç’te yol açtığı siyanür sızıntısıyla bilinen Anagold’un geçen yıl silinen vergi borcu 7.2 milyon dolardı (236 milyar lira). Ayrıca İstanbul Havalimanı’nı işleten Cengiz ve Kalyon’un 1.1 milyar euro (yaklaşık 38.5 milyar lira) kira borcu 2042 ve 2043 yıllarına ertelenmişti.

Gazete Duvar’dan Bahadır Özgür’ün değerlendirmesine göre, “Zafer Havalimanı’nda yılda her 100 yolcudan uçmayan 96’sının parasını devlet ödüyor. Milyonlarca euro kaynak aktarıldı burayı işleten IC İçtaş İnşaat’a. 2023’te ödenen para 220 milyon lira. 50 milyon euroya mal olmuş havalimanı için devletin kasasından çıkacak toplam garanti ödemesi 66 milyon 369 bin euro. Benzer modelle inşa edilen havalimanlarının tamamına baktığımızda verilen yolcu garantisi tutmadığı için 2022 yılında devletin şirketlere ödediği para 178.2 milyon euro olmuştu. 2023 yılında bu rakam yüzde 12 arttı ve 199.7 milyon euroya yükseldi. Milletin yoksulluktan kırılmaya başladığı 2018-2023 arası dikkate alındığında ödenen toplam para ise korkunç. Tam 908.9 milyon euro. Yani 30 milyar liradan fazla.”

Çok uluslu şirketlere yeni vergi

OECD ve BEPS projesi kapsamında, yıllık konsolide hasılatı 750 milyon euro eşiğini aşan çok uluslu şirketlerin düşük vergileme yapılan ülkelerdeki kazançlarına ek vergi getiriliyor. Bu düzenlemenin 2024 gelirlerine uygulanarak 2025 yılında yürürlüğe girmesi planlanıyor ve yaklaşık 40 milyar TL ek gelir yaratması bekleniyor. Düşük vergileme yapılan ülkelerde faaliyet gösteren bu şirketlerin efektif vergi oranlarının yüzde 15’in altında olması durumunda, doğan karlara tamamlayıcı bir vergi getirilmesi öngörülüyor.

Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları ve Fonları’nın gayrimenkullerden elde edilen kazançlarına asgari kurumlar vergisi getiriliyor. Bu düzenlemenin 2025’te yürürlüğe girmesiyle 7,2 milyar TL ek gelir elde edilmesi öngörülüyor.

Gri liste düzenlemesi

Türkiye’nin Gri Listeden çıkması için gerekli adımlardan biri olarak dikkat çeken kripto varlıkların kontrolü ile ilgili de vergi düzenlemesi geliyor. Buna göre, kripto varlıkların vergilendirilmesine yönelik iki farklı formül öneriliyor: alım-satımlardan işlem vergisi veya alım-satımdan elde edilen gelirden gelir vergisi alınması. İşlem vergisinin yıllık getirisi 3,7 milyar TL olarak tahmin ediliyor.

Türkiye’de de asgari kurumlar vergisi uygulaması getirilmesi ve bu düzenlemenin 2025 yılında yürürlüğe girmesiyle 90 milyar TL ek gelir bekleniyor. Taslakta ayrıca ticari ve serbest meslek faaliyetleri nedeniyle gelir vergisi beyannamesi vermek zorunda olan mükellefler için asgari gelir vergisi uygulaması başlatılmasıyla yıllık 37,4 milyar TL ek gelir öngörülüyor.

Maden şirketlerine istisna kalkacak

Kıymetli Madenler ve Mevduat Hesapları: Bu varlıkların borsa rayici ile değerlenmesiyle ek vergi getirilmesi ve yıllık vergi gelirinin artırılması hedefleniyor.

İştirak Hissesi Satış Kazancı İstisnası: İstisna oranının %75’ten %25’e düşürülmesiyle 2024 yılında 15 milyar TL ek vergi geliri bekleniyor.

Liman Hizmetleri: Limanlarda verilen hizmetlere uygulanan KDV istisnasının daraltılmasıyla 5,4 milyar TL ek gelir öngörülüyor.
Savunma Alımlarında İthalat Önlemi: Savunma alımlarında KDV istisnasının daraltılması planlanıyor.

Maden Şirketlerine İstisna Kalkacak: Altın, gümüş ve platin gibi değerli madenlerin vergilendirilmesiyle 911 milyon TL ek gelir hedefleniyor.

OSB’lere Kısmi İstisna: Organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi sitelerinin inşasına ilişkin KDV istisnalarının daraltılmasıyla 616 milyon TL ek gelir sağlanması planlanıyor.