İsrail ve Hamas arasındaki ateşkes anlaşması Gazze şeridinde Filistinlilerce kutlanırken. (Foto: Ekran görüntüsü)
İsrail ve Hamas’ın Gazze’de 7 Ekim 2023’ten bu yana süren kanlı savaşta ateşkes ve esir takası konusunda 15 Ocak’ta anlaşmaya vardığı açıklandı. 19 Ocak Pazartesi günü yürürlüğe gireceği bildirilen 3 aşamalı anlaşmanın her biri 42’şer güne bölünmüş 2 aşamadan sonra tamamlanması öngörülüyor. Buna göre İsrail, Gazze’den çekilecek ama Gazze’nin İsrail’le sınırı boyunca 1 kilometrelik bir tampon bölge oluşturulacak. Ayrıca İsrail anlaşmanın ilk aşamasında Gazze’nin Mısır sınırında ve Refah sınır kapısında askeri kontrolü sürdürecek.
Ajans haberlerine göre, ateşkes anlaşması Gazze ve Ramallah’ta İsrail saldırılarının duracağı ümidindeki Filistinlilerin sevinç gösterileri, İsrail’de ise Hamas’ın yok edilene dek savaşılmasından yana olanların protestolarıyla karşılandı.
Mısır ve Katar’a teşekkür
ABD Başkanı Joe Biden, anlaşmayı “Amerikan diplomasisinin zaferi” olarak niteleyip arabulucu olan Mısır ve Katar’a teşekkür ederken 20 Ocak’ta Başkanlık görevini Biden’dan devralacak Donald Trump anlaşmaya etkisi sayesinde varıldığını öne sürdü. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de açıklamasında ABD, Mısır ve Katar’a İsrail ve Hamas arasındaki anlaşmaya katkılarından dolayı teşekkür etti ve önceliğin insani yardıma verilmesini istedi.
Açıklamalarda Türkiye’nin Hamas nezdindeki girişimlerine atıfta bulunulmadı. Türkiye ateşkes anlaşmasını “memnuniyetle” karşıladı. Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada “Katar ve Mısır başta olmak üzere arabulucu ülkelere” teşekkür edildi, anlaşmanın Filistinlilerin maruz kaldığı adaletsizliği sona erdirecek bir barışa ulaşması gereği vurgulanarak Türkiye’nin Filistin halkına desteğinin süreceği vurgulandı.
Henüz barış değil, ateşkes
7 Ekim 2023’te Hamas’ın İsrail’e girip 1200 kişiyi öldürdüğü ve çok sayıda rehin aldığı saldırı sonrası İsrail, Gazze’de Uluslararası Adalet Divanında soykırım suçlamasına varan şiddetle saldırılara başlamış, bu operasyonlarda şimdiye dek 47 bin 600 Filistinliyi öldürmüş, 2 milyon 300 bin kişinin de evlerinden olmasına yol açmıştı. İsrail’in bu saldırıları sürdürmesinde ABD başta olmak üzere Batı Avrupa ülkelerinden aldığı milyarlarca dolar askeri yardım ve ağır silahların büyük payı oldu.
Diplomatik kaynaklar bu anlaşmanın henüz bir barış anlaşması değil, sadece ateşkes ve takas anlaşması olduğuna dikkat çekiyorlar.
Üç aşamalı anlaşmanın yürürlük planlarının da belli olmaya başladı.
İşte üç aşamalı anlaşma
1’inci aşama (42 gün)
Çatışmalar duracak. Başta gıda ve ilaç olmak üzere, askeri amaçlarla kullanılamayacak insani yardım girişimi hızlanacak.
Hamas aralarında kadın siviller, askerler, çocuklar ve 50 yaş üstü sivillerin de bulunduğu 33 rehineyi serbest bırakmaya İsrail’de bunun karşılığında her sivil rehine için 30, her kadın asker için 50 Filistinli mahkûmu serbest bırakmaya başlayacak. Bununla birlikte yerlerinden edilen Filistinlilerin dönüşü başlayacak.
İsrail güçlerinin nüfusun yoğun olduğu bölgelerden Gazze Şeridi’nin kenarlarına doğru çekilmesi başlayacak. Ateşkes ilanının 16’ıncı gününde 2’inci aşama ayrıntılarının müzakeresi başlayacak.
2’inci aşama (42 gün)
“Sürdürülebilir sakinlik” adı verilen bu aşamada Hamas’ın, İsrail askerlerinin Gazze’den tamamen çekilmesi karşılığında henüz müzakere edilmemiş sayıda Filistinli mahkum ve İsrailli (asker ve sivil) erkek rehinelerin serbest bırakılması öngörülüyor.
3’üncü aşama
Ölen İsrailli rehinelerin cansız bedenleriyle ölen Filistinli savaşçıların cansız bedenleri takas edilecek. Gazze’nin 3 ila 5 yıl sürmesi beklenen yeniden yapılandırma planı üzerinde çalışılmaya başlanacak.
Gazze sınır kapıları yeniden açılacak.
