İran’ın Türkiye’ye doğalgaz akışını kısıtlamasının ardından Türkiye Elektrik İletim AŞ’nin (TEİAŞ) uygulamaya koyduğu elektrik kesintisi yürürlüğe girdi. İstanbul, Ankara, Kocaeli ve Bursa başta olmak üzere Organize Sanayi Bölgeleri’ne (OSB) üç gün süreyle elektirik verilmeyecek. Üreticiler, bu denli uzun enerji kesintisinin, üretim odaklı bir ekonomi modeli için büyük bir kayıp yaratacağı görüşünde. Tedarik zincirinde, temel ihtiyaç maddelerine ulaşımda sorun olabileceği belirtiliyor.
İran’ın 20 Ocak’ta gaz bağlantılarındaki teknik sorun nedeniyle 10 günlüğüne Türkiye’ye doğalgaz akışını kısacağını duyurmasının ardından, BOTAŞ 21 Ocak tarihinden itibaren fabrikaların doğalgaz kullanımını yüzde 40 kısıtlayacağını duyurmuştu. TEİAŞ da 24 Ocak’tan itibaren OSB’lerde 72 saat boyunca elektrik kesintisi yapılacağını duyurdu. Sanayicilere yapılan bilgilendirmede, firmaların aydınlatma ve güvenlik için elektrik kullanabileceği ancak üretim için enerji çekemeyeceği belirtildi. Sınırın üzerinde elektrik çeken üreticiler cezai yaptırımla karşılaşacak.
Enerji kesintisi için olağanüstü toplantı
Türkiye’deki tüm organize sanayi bölgeleri doğalgaz kaynaklı elektrik kesintisi ve tedarik problemleri nedeniyle üretime ara vereceklerini açıkladı. Üreticiler tedarik zincirinin zarar görebileceğini, üretimin en az üç gün duracağını belirtiyor. Üretiminde bozulabilecek malzeme kullanan fabrikalar, yemek, dezenfektan süt ürünü yapan fabrikalarda sıkıntı yaşanabileceği, ülke çapında tedarik sıkıntısı yaşanabileceği, ayrıca temel ihtiyaç maddelerine erişimde sorun olabileceği, tarım imalat ve lojistik sektörünün bu kesintilerden etkileneceği belirtiliyor. Artan hammadde fiyatları, kur dalgalanmaları ve enerji zamlarının ardından sanayiciler tepkili.
Enerji kesintisi nedeniyle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ve Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, 23 Ocak’ta, OSB başkanları, TOBB sektör meclis başkanları, oda başkanları, ASKON, MÜSİAD, TİM Genel Başkanları, BOTAŞ ve TEİAŞ’ın üst düzey yöneticilerinin katıldığı online toplantı düzenledi.
DÜNYA gazetesinin haberine göre “kesintilerin ne kadar süreceği ile ilgili belirsizlik devam ederken kritik sektörlere ise sınırlı miktarda enerji verilebileceği ancak her hangi bir sektöre pozitif bir ayrımcılık uygulanamayacağı belirtildi. İran tarafı ile görüşmelerin yoğun bir şekilde devam ettiği belirtilirken, hali hazırda stok miktarının ise kullanımın yüzde 20’si kadar olduğu ancak bu miktarın devreye alınmasının ise bir takım gaz bağlantıları nedeni ile çok kolay olmadığı ifade edildi.”
İran’dan gaz akışı sembolik düzeyde
Doğan Haber Ajansı’nın aktardığı bilgilere göre Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ise, İran’ın kontratta yazılı olan doğalgaz basıncı ile ilgili şartları tutturamadığının altını çizdi.
Dönmez, “İran bize bir kaçak olduğunu söyledi, bizim ekiplerimiz de o bölgeye gittiler. Bizim yaklaşımımız bu kaçağın bir müddet tehir edilmesi, kış şartlarının atlatılmasından sonra tamiratın yapılması yönündeydi. Onlar bu riski alamayacaklarını söylediler. Geçmişte İran ile düşük sevkiyatlar sıkıntısı da yaşamıştık. Bunu vatandaşlarımıza ve sanayicilerimize hissettirmeden çözmüştük,” dedi.
İran Petrol Bakanlığı, kendisine bağlı enerji haberleri ajansı SHANA’da 21 Ocak’ta yayınlanan açıklamasında “Dün Türkiye tarafındaki istasyondaki gaz sıkıntısınadn dolayı kesilen Türkiye’ye doğalgaz ihracatı yeniden başladı” dedi.
Sözcü gazetesi, 22 Ocak’taki haberinde enerji sektörü kaynaklarının açıklamayı teyid etmediğini, ve gaz akışının sembolik düzeyde olduğunu aktardı. Kaynaklar, teknik sorunların yanı sıra İran’ın artan iç talebi ve yetersiz altyapısı nedeniyle kendisinin de arz sorunu yaşadığını ve içeride de kısıtlamalara gittiğini belirtti.
Çiğdem Toker: OSB’lere neden elektirik verilmiyor?
Sözcü yazarı Çiğdem Toker, Türkiye’nin enerjide ciddi bir belirsizlik ve kriz içinde olduğunu söyledi. OSB’lere yapılan doğalgaz kesintisine karşı “üretim kayıpları” uyarısı yapan Toker, “Doğalgaz kesintisinin gerçek nedenini bilmek vatandaşın hakkı. İran gazında sıkıntı aşıldıysa OSB’lerde neden elektrik kesintisi yapılıyor?” diye sordu.
“İran’ın teknik arıza gerekçesiyle gaz veremeyeceğini bildirmesi bir dizi sorunu tetikledi. Gaz akışı yeniden başladı denilse de organize sanayi bölgelerine (OSB) giden kesinti yazıları, sorunun sürdüğünü gösteriyor. OSB’lerde üç gün uygulanacak elektrik kesintileri, her alandaki üretimi doğrudan etkileme potansiyeline sahip” diyen Toker, “Tarımdaki girdi maliyetlerinde artışın gıdada ciddi arz sorunlarına yol açacağı söyleniyordu. Buna elektrik kesintilerinden kaynaklanan üretim kayıpları eklenirse tablo iyice iç karartıcı hale geliyor” görüşünü aktaran Toker, “Dolayısıyla doğalgaz kesintisinin gerçek nedenini bilmek vatandaşın hakkı. İran gazında sıkıntı aşıldıysa OSB’lerde neden elektrik kesintisi yapılıyor?” dedi.
