IMF’nin Türkiye’ye gelecek ve muhtemelen Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’le görüşecek olması, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın IMF’yle de buzları eritme hamlesi olarak yorumlanabilir.
Uluslararası Para Fonu (IMF) yazılı bir açıklama yaparak Türkiye’nin Fon’dan mali yardım talebinde bulunmadığını bildirdi. IMF”nin Türkiye sayfasında 28 Ağurtos’ta yayınlanan açıklama şöyle
* “Bir IMF teknik ekibi, Madde IV Konsültasyonuna hazırlık amacıyla Türk yetkililerle görüşmelerde bulunmak üzere Eylül ayı sonunda Türkiye’ye rutin bir ziyaret gerçekleştirecektir. Bu ziyaret aynı zamanda son ekonomik gelişmeler, görünüm ve makro mali politikalar hakkında görüş alışverişinde bulunmak için bir fırsat olacaktır. IMF, Türk yetkililerden Fon’dan mali yardım talebinde bulunmayı düşündüklerine dair herhangi bir işaret almamıştır.”
Türkiye’nin ekonomik krizden çıkmak için IMF ile bir stand-by anlaşmasını düşündüğü iddialarını doğrulamayan açıklama, Türkiye’ye gelecek IMF heyetine dair haber ve yorumlar üzerine yapıldı. (*)
Ne olmuştu?
IMF’den üst düzey bir heyetin Türkiye’ye geleceği haberini gazeteci Erdal Sağlam önce 26 Ağustos’ta YouTube kanalında yayınladı, 27 Ağustos’ta da 10Haber sitesinde yazdı. Sağlam, ziyaretin zaten her yıl en az bir kez yapılan rutin ziyaretlerden olduğunu vurguluyor, ancak bu kez IMF’nin iktidar, “muhtemelen” Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından davet edildiğini bildiriyordu.
Bakanlık 27 Ağustos öğle saatlerinde bir açıklama yaparak heyetin geleceğini doğruladı; ancak kendilerinin davet etmediğini söyledi. Bu “teknik ve rutin” bir ziyaretti, henüz kendilerine belli bir tarih için resmî başvuru da yapılmamıştı. IMF’de yeni bir ekip vardı ve bu yeni ekip ülkeyi ve paydaşlarını tanımak istiyordu. Büyütülecek bir şey yoktu.
IMF’nin olaylı ziyareti
Geçmişte iktidarın IMF’nin bu tür teknik ziyaretlerine sert tepki göstermişti. Örneğin dönemin IMF Türkiye Masası Şefi Donal McGettigan’ın Eylül 2019’da Ankara’da -rutin olduğu üzere- muhalefet temsilcileri, CHP’den Faik Öztrak ve İYİ Parti’den Durmuş Yılmaz ile de görüşmesine Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve AK Parti temsilcileri ağır eleştiriler yöneltmişti. Bu tepkileri hatırlatan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ise Erdoğan’ın yeniden seçilmesi durumunda “IMF’nin kapısına gideceğini” öne sürmüştü. IMF’ye davetin iktidardan gidip gitmediği ayrıntısı o nedenle önem taşıyor.
Erdoğan ekonomik krizden çıkış için ihtiyaç duyulan dış mali kaynak için IMF’ye başvurmaya siyasi ve ideolojik nedenlerle karşı olduğunu defalarca söyledi.
Öte yandan YetkinReport’un ulaştığı hükümet-dışı mali kaynaklar da IMF’nin hükümet daveti değil, kendi planlaması gereği Türkiye ziyaretini planladığını doğruluyor.
Bu ziyarette yeni Türkiye masası şefinin bulunup bulunmayacağı henüz kesinlik kazanmış değil. Ancak Bakanlığın açıklamasındaki “değişiklikler ve yeni üyeler” ifadesinin açılımı, Misyon Şefi dahil IMF Türkiye Masasında ciddi bir kan değişiminin olduğu. Dolayısıyla IMF heyeti gerçekten kalabalık, toplamda 10 kişiyi bulabilir, YetkinReport’un edindiği bilgilere göre.
Şimşek görüşürse neyin işareti?
İsminin açıklanmasını istemeyen bir bakanlık kaynağı, eğer randevu istenirse Şimşek’in de heyeti kabul edebileceğini söyledi.
Bu bir tutum değişikliği sayılmalı.
Çünkü IMF’nin olaylı 2019 ziyaretinden sonra Berat Albayrak da Nurettin Nebati de -ve onları örnek alan bürokratik kademeler de IMF heyetlerine randevu vermemişti. Bunun tek örneği, gazeteci Sağlam’ın da hatırlattığı üzere Merkez Bankası görevi sadece dört ay sürebilen Naci Ağbal olmuştu.
Dolayısıyla ziyaret görünüşte “teknik ve rutin” olsa da Erdoğan’ın Hazine ve Maliye’yi Şimşek’e, Merkez Bankasını ise Hafize Gaye Erkan’a emanet etmesinden bu yana mali politikalar ve para politikalarında başlayan değişim çerçevesinde siyaseten bir anlam taşıyor. Erdoğan’ın IMF’yle de buzları hamlesi olarak yorumlanabilir.
Ortada bir davet yoksa, bir başvuru da yoksa şu anda IMF’yle bir destek kredisi, stand-by anlaşması ufukta görünmüyor. Ama sırf bu tutum değişikliğiyle anlayışın artık değiştiği izlenimini vermek açısından IMF’nin Şimşek ve diğer kamu yetkilileriyle görüşmesi, ziyareti sadece teknik ve rutin olmaktan çıkarıyor.
Heyetin Cumhurbaşkanı Cevdet Yılmaz’ın Eylül’ün ilk yarısına tarih verdiği Orta Vadeli Ekonomik Programın ilanı ardından, Eylül’ün ikinci yarısında Ankara’da olması bekleniyor.
Not
* 28 Ağustos 2023, saat 17.07’de güncellenmiştir.
