UNESCO Dünya Mirası aday listesinde bulunan Ayvalık’ta kentsel SİT alanındaki korumanın kaldırılmasının ardından, imar ve yapılaşma, Balıkesir Kültür Varlıkları Koruma Kurulu’nun inisiyatifine bırakıldı. Öte yandan Balıkesir Büyükşehir Belediyesi’nin yeni nazım planının herhangi bir bilgilendirme yapılmadan yürütülmesi, akıllara, Ayvalık ranta kurban mı gidiyor sorusunu getirdi.
Doğal çevresi ve tarihsel kent dokusuyla Ege bölgesinin doğal, tarihsel ve kültürel yapısıyla en dikkat çekici yerleşimlerinden biri olan Ayvalık, aşırı yapılaşma tehditi altında. Tehditin gerisinde bir dizi gelişme bulunuyor.
Mahkeme ve bakanlık kararları
Bireysel olarak açılmış ve 2018 yılında sonuçlanan bir davayla Ayvalık merkez, Alibey Adası ve Çamlık Kentsel SİT Alanlarına ait Koruma Amaçlı İmar Planları, Balıkesir Koruma Bölge Kurulu’nun (26.08.2020 tarih ve 2161 sayılı) kararı ile iptal edildi. İptal gerekçesi olarak sunulan Ayvalık’ın üst ölçekli planlarının olmadığı iddiası ise gerçeği yansıtmıyor. Bu kararla Ayvalık, rant amaçlı yapılaşmaya açık hale getirildi.
Bir diğer gelişme, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Ayvalık’ta 1’inci, 2’inci ve 3’üncü derece sit alanlarının statüsü değiştirdi. Sit derecesini düşüren değişiklikler birçok alanda yapılaşmanın önünü açmakta.
Sadece Ayvalık merkezde değil, Yellice, Pınar, Hasır, Tavuk, Güvercin, Çiçek ve Çıplak Ada için de koruma derecesi 1’den 2’ye düşürülmüş̧ durumda. Cunda Adası’nın önemli bölümü ile Pateriça ve çevresi de imara açılmak isteniyor
Balıkesir ağırlığını koyuyor
Balıkesir Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’nun (11.09.2020 tarih ve 2244-2245-2246 no’lu) kararları ile Ayvalık Kentsel SİT Alanı içerisindeki imar ve yapılaşma kuralları tamamen Balıkesir Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’nun inisiyatifine bırakıldı. Bu kararla birlikte Ayvalık bugünden öngörülemeyen bir süre boyunca plansız ve korumasız kaldı.
Yaklaşık iki yıl önce Ayvalık Kentsel SİT Alanlarının 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı İmar Planı Balıkesir Büyükşehir Belediyesi tarafından ihale edildi. Planların yapım süreçleri ihaleyi alan şirket tarafından halen devam ettirilmekte. Ancak kentin geleceğini şekillendirecek süreç, Ayvalık’taki sivil toplum kuruluşlarının, siyasi partilerin ve yurttaş inisyatiflerinin bilgisi dışında yürütülmekte.
Ayvalıklılar itiraz ediyor
Bu gelişmelerin ardından bir araya gelen farklı siyasi partiler, odalar, sivil toplum kuruluşları ve Ayvalık’ın önceki belediye başkanları, “Ayvalık halkını, esnafını, özellikle dar gelirli insanlarını, yaşam biçimini, doğayı, tarihi kent kimliğini koruyan, deprem, yangın gibi olası doğal afetlere karşı dayanıklı bir imar planı” talebinde bulundular. Sürecin şeffaf ve uzlaşma ile sürdürülmesinden yana olduğunu açıklayan girişim, dayatmanın Ayvalık’a zarar vereceğine dikkat çekti. Girişimin çağrısında şu cümlelere de yer veriliyor:
“Zeytinlikler kontrolsüz bir şekilde imara, koruma altında olması gereken tabiat alanları yapılaşmaya açılabilir ve var olan yapılaşma hakları artırılabilir. Zaten altyapısı oldukça yetersiz olan Ayvalık’ın yapılaşma yoğunluğu daha da arttırılarak kentimiz yaşanamaz hale gelebilir. Ayvalık’ın yararınaymış gibi tanıtımı yapılan mega projeler ve büyük ölçekli yatırımlar sadece dışarıdan gelecek büyük sermaye gruplarını ihya edecek, küçük ölçekli yerel girişimcinin önü kesilecek.“
Ayvalıklılar hükümetin Balıkesir Kültür varlıklarını Koruma Kurulu’nun şehre zarar verecek kararını düzeltmesini bekliyor.