Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’nun 15 Nisan’da Twitter üzerinden yayınladığı bir mesaj, nedense ekonomi basını dahil fazla yankı uyandırmadı. Oysa son yıllarda Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve AK Parti hükümetlerinin iş dünyasındaki en büyük destekçisi olan TOBB Başkanı kritik bir hükümet kararına muhalefet ediyor, kararın geri alınmasını istiyordu.
Hisarcıklıoğlu’nun mesajı şöyleydi:
• “Pandemi sürecinde firmalarımızın sıkıntıları artıyor. Öncelikle, Kısa Çalışma Ödeneğinin yeniden başlatılması gerekiyor. Kamuya yapılacak vergi ve benzeri ödemelerin ertelenmesine, işletmelerimize yeni kredi destekleri sağlanmasına acil ihtiyaç duyuluyor”.
Erdoğan başkanlığındaki AK Parti hükümeti geçen yıl kovit salgını nedeniyle başlattığı Kısa Çalışma Ödeneği (KÇÖ) uygulamasına 31 Mart itibarıyla son vermişti. Öncesinde TÜSİAD’dan Türk-İş’e dek Erdoğan’a başvuran, çağrıda bulunan iş dünyası temsilcileri KÇÖ’nün pandemi süresince devam etmesini, aksi takdirde işsizliğin patlayabileceği, iş gücü kayıplarının yaşanacağını söylemişlerdi.
Ancak bu uyarılar Erdoğan’ın ekonomi yönetimince dikkate alınmadı, KÇÖ kaldırıldı.
Üstüne pandemi kısıtlamaları geldi
Sadece muhalefet partileri değil, iş ve işveren örgütleri tepki gösterdiler, sonuç değişmedi.
TOBB bünyesinde açıktan açığa ilk işaret fişeğini atanlardan birisi, AK Parti’ye yakınlığı ile de bilinen İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekip Avdagiç oldu. Avdagiç, 9 Nisan’da kredi faizlerinin düşürülmesini ve Kısa Çalışma Ödeneğinin pandemi süresince geri getirilmesini, ya da yokluğunu telafi edecek bir yol bulunması gerektiğini söyledi.
Erdoğan’ın 13 Nisan’da kovit salgının vahim düzeylere tırmandığını -tıklım tıklım AK Parti kongreleri de bitmişti- nihayet kabul ederek yeni kısıtlamalar açıklaması kısa çalışma ödeneği konusunu hem işveren hem de işçi örgütleri bakımından öne çıkardı.
İşte TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, yazılı mesajını yeni kısıtlamaların 14 Nisan’da yürürlüğe girmesinden bir gün sonra, 15 Nisan’da yayınladı.
Hisarcıklıoğlu’nun Erdoğan’ı mutlu etmeyeceği bariz olan bu mesajı yayınlaması kolay olmamıştır. Bunu TOBB tabanından gelen ve bir kısmı aynı zamanda AK Parti tabanı olan tepki ve baskılar sonucu olduğunu var saymak zorundayız.
Sadece TOBB değil, AK Parti tabanı da
İTO Başkanı Avdagiç’in itiraz ve talebini az önce verdik. TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu’nun mesajını aynı gün ilk paylaşanlardan birisi yine AK Parti’ye yakınlığıyla bilinen Konya Ticaret Odası Başkanı ve TOBB Başkan Yardımcısı Selçuk Öztürk oldu. İlk paylaşanlardan Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Necdet Takva, 2019 seçimlerinde AK Parti Belediye Başkan adayıydı. Sivas Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mustafa Eken de KÇÖ uygulamasının yeniden başlamasını talep edenlerden. Yine TOBB Başkan Yardımcısı ve Samsun Ticaret Sanayi Odası Başkanı Salih Zeki Murzioğlu da KÇÖ’nin geri getirilmesini isteyenlerden.
TOBB tabanı sadece AK Parti tabanıyla kesişmiyor kuşkusuz.
Ege Bölgesi Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, Hisarcıklıoğlu ile aynı gün, ama onun mesajını paylaşarak değil, ayrı mesaj yayınlayarak hükümetin kısa çalışma ödeneğini yeniden getirmesini isteyenlerden. Antalya Ticaret Sanayi Odası Başkanı ve TOBB Yönetim Kurulu Üyesi Davut Çetin ise bu toplu çıkışı “üyelerimizden bize gelen, bizim de ekonomi yönetiminden taleplerimiz” olarak izah ediyor aynı tarihli mesajında.
Erdoğan kararından dönecek mi?
Cumhurbaşkanı, artık TOBB da açıkça istedi diye kararından döner, KÇÖ uygulamasını geri getirir mi?
Şimdi diyebilirsiniz ki, Erdoğan ekonominin -dış manipülasyona bağladığı döviz kuru dışında- iyi olduğunu söylüyor. Diyebilirsiniz ki 24 Nisan’da Kanal İstanbul’un temelini atacak olan Cumhurbaşkanı, elbette işsizliği daha da artıracak, üretimi düşürecek sorunlara duyarsız kalamaz. Erdoğan, aslında bugünler için oluşturulan İşsizlik Fonunu kullanır, KÇÖ’ni geri getirir, sorun çözülür.
Ancak İşsizlik fonunda Ocak 2020’de 135 milyar lira olan birikim, pandemi sürecinde üçte birden fazla azalarak 100 milyar liranın altına inmiş durumda; resmî rakamlara göre diyerek eklememiz gerekiyor.
Acaba kısa çalışma ödeneği kaynak sıkıntısı nedeniyle mi durduruldu? İşsizlik Fonu kaynaklarını iş ve işçinin desteklenmesi yerine başka alanlarda değerlendirmek mi amaçlandı? Acaba işçi ve işvereniyle ekonomi dünyasının elzem bulduğu kısa çalışma ödeneğine verecek kaynak bulunamıyor mu?
Tepki çekmemenin yolunu sessiz kalmakta bulan Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan acaba bu konuda bir açıklamada bulunur mu?
Yoksa yakında “Kısa Çalışma Ödeneği yeniden başlatılsın” demek de “128 milyar dolar nerede?” diye sormak gibi yasaklar kapsamına mı girer?
