Yetkin Report | Siyaset, Ekonomi Haber-Analiz, Yorum

  • English
  • Siyaset
  • Ekonomi
  • Hafıza Kartı
  • Hayat
  • Yazarlar
  • Arşiv
  • İletişim

Türkiye’den göç, azalan doğurganlık nüfus artışını düşürdü

Yazar: Erol Taymaz / 01 Mayıs 2021, Cumartesi / Oda: Hayat
Son 10 yıldır (2012 hariç) hep pozitif olan net göç oranı, 2020’de çok ciddi bir düşüş ile negatife dönüştü. (Fotoğraf: Twitter)

2020’de Türkiye’de ne oldu? Bu soruya pek çok kişi “ne olmadı ki” diye cevap verecektir. Covid-19 salgını, milyonlarca insanın işsiz kalması, net döviz rezervinin negatife dönüşmesi, doların 5.9’dan 8.4 TL’ye çıkması, bir Merkez Bankası başkanının daha görevden alınması… Bütün bu olanlar büyük dalgalara ve hatta fırtınalara benzetilebilir.

Dolar, enflasyon oranı, faiz gibi temel ekonomik değişkenlerin oynaklığına karşın, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de günden güne, hatta yıldan yıla pek değişmeyen, son derece istikrarlı bazı değişkenler de var. Doğum oranı, ölüm oranı, nüfus artış hızı gibi demografik değişkenler istikrarlı değişkenlerin başında geliyor. Demografik değişkenler bir anlamda okyanus akıntılarına benzer, yavaş değişirler fakat değişimlerinin etkisi çok büyük ve kalıcıdır.

Türkiye’nin nüfus artış oranı son on yıldır %1.3-1.5 arasında değişir. Nüfus artışının en önemli kısmını doğal nüfus artışı (doğum-ölüm farkı) oluşturur ve nüfusun çok istikrarlı bir şekilde, yılda yaklaşık %1.2 artmasını sağlar. Net göç de, özellikle son yıllarda, nüfusun artmasını sağlayan ikinci önemli etkendir. Net göç, Türkiye’ye göç edenler ile Türkiye’den göç edenlerin farkından oluşur. Geçici koruma altındaki yabancılar, örneğin Suriyeliler, “geçici” olarak Türkiye’de bulundukları için nüfus içinde sayılmazlar.

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verilerine göre nüfus artışına ilişkin bir önceki paragrafta yazılanlar 2020’ye kadar geçerliydi. Maalesef nüfus artış oranı da artık “istikrarlı” değişkenler arasında değil. 2020 verilerine göre nüfus artış oranında çok sert bir düşüş yaşandı. Türkiye nüfusu 2018 ve 2019’da %1.48 ve %1.40 artarken, bu oran 2020’de %0.55’e düştü – bir başka deyişle nüfus artış oranı bir yıl içinde %60 azaldı. Şekil 1’de bu düşüşün ne kadar büyük olduğu net olarak gözüküyor.

Peki nüfus artış oranı neden düştü? Bunun üç nedeni olabilir: ölüm oranının artması, doğum oranının azalması ve net göçün tersine dönmesi, yani Türkiye’den göç edilmesi.

2021’de daha da düşebilir

Pandemiden dolayı ölüm oranının arttığı söylenebilir, fakat 2020’de hayatını kaybeden yaklaşık 450,000 kişi içinde Covid-19 kaynaklı kayıpların oranı yaklaşık %5. Gerçek sayının bunun iki katı olduğunu kabul edersek, Covid-19’un nüfus artış oranına etkisi sadece %0.05 oluyor, yani Covid-19 olmasaydı nüfus %0.55 artacağına %0.60 artacaktı. Pandeminin yarattığı belirsizlik ve kaygının doğum oranlarını azalttığı da düşünülebilir fakat Türkiye’de ilk vaka Mart ayında görüldüğü için böyle bir etki varsa (ki olabilir), bunun etkisi ancak 2020 sonundan itibaren gözlenecek. Pandemiden dolayı doğum oranında bir azalma olursa 2021 nüfus artış oranı daha da düşebilir.

Geriye kalan üçüncü etken, net göçler. Şekil 2’de 2009-2020 dönemi doğal nüfus artış ve net göç oranları görülüyor. 2020 verileri yaş dağılımı verileri temelindeki tahmine dayanıyor.[1] Şekilde görüldüğü gibi son 10 yıldır (2012 hariç) hep pozitif olan net göç oranı, 2020’de çok ciddi bir düşüş ile negatife dönüşmüş. Bir başka deyişle 2020’ye kadar Türkiye’ye gelenlerin sayısı gidenlerden fazla iken, 2020’de çok daha fazla insan Türkiye’den ayrılmış.

Doğal nüfus artış oranında 2014’den sonra hızlı ve düzenli bir düşüş gözleniyor. Türkiye (ekonomisi) açısından bu eğilim aslında çok daha önemli. Doğal nüfus artış oranının 2008-2014 döneminde ortalama %1.23 olmasına karşın, 2014’de bir kırılma yaşanıyor ve her yıl düzenli olarak düşmeye başlıyor (2020’de %0.79). Doğal nüfus artış oranının bu kadar kısa sürede bu kadar hızlı düşmesi nüfusun yaş dağılımının da hızla değişmesine yol açacak. Artık genç nüfusun bir avantaj olmaktan çıkmaya başladığını, ekonomik gelişme açısından hayati önemde olan “demografik fırsat penceresi”nin hızla kapandığını ve bu çok önemli fırsatın elimizden kaçtığını söyleyebiliriz.

Son olarak net göçe bakalım. 2020’de net göçün negatif olduğunu, Türkiye’den ayrılan sayısının gelen sayısından daha fazla olduğunu söylemiştik. Son üç yıldaki net göçün yaş dağılımı Şekil 3’de yer alıyor. 2018 ve 2019’da özellikle

yaş gruplarında Türkiye önemli sayıda göç almıştı, fakat 2020 yılında bu eğilim tersine döndü ve Türkiye özellikle en üretken yaş gruplarında (25-34) net göç verdi.[2]

Günlük gelişmelerden biraz uzaklaşıp uzun dönemli eğilimlere bakıldığında, bu günlük iniş çıkışlar nedeniyle uzun dönemde neleri kaçırdığımız daha iyi anlaşılıyor.
—

[1] Yaş bazında 2018 ve 2019 ölüm oranlarından 2020 yılı ölüm sayılarını tahmin ettik ve 2020 nüfus artışının doğal nüfus artışı ve net göç bileşenlerini hesapladık. 2020 yılı için doğum, ölüm ve uluslararası göç istatistikleri yayınlandığında bu bileşenler hatasız hesaplanabilecektir. 

[2] 2020’de 65-74 yaş grubunda net göç sayısındaki artışın nedeni Covid-19 pandemisi olabilir, çünkü 2020 ölüm oranları 2018 ve 2019 ölüm oranlarından tahmin edildi. Bu nedenle 2020’deki Covid-19 kaynaklı ölümler bu şekilde “net göç” tahmini içinde yer almaktadır. 2018-2019 yıllarında Türkiye’ye net göçün en fazla olduğu ülke ve kişi sayıları şöyle: Irak 96.998, Türkmenistan 90.755, Suriye 68.223, Afganistan 67.247, İran 47.027, Azerbaycan 21.173, Rusya Federasyonu 19.476, Mısır 17.268 ve Özbekistan 14.284.

close

Yeni yazılardan haberdar olun! Lütfen aboneliğinizi güncelleyin.

İstenmeyen posta göndermiyoruz! Daha fazla bilgi için gizlilik politikamızı okuyun.

Aboneliğinizi onaylamak için gelen veya istenmeyen posta kutunuzu kontrol edin.

Etiketler: adrese dayalı nüfus kayıt sistemi, covid-19, demografik fırsat penceresi, döviz rezervleri, Erol Taymaz, göç, Merkez Bankası, nüfus, nüfus artış hızı, pandemi, Suriye

OKUMAYA DEVAM EDİN

Pandeminin bir yılı: Bilimsel başarı, politik iflas
Yeni medya patronları ve değişen kurallar
Bilim tarihinin gölgede kalan kadınları
  • Ankara’da bir telaş: milletvekili aday listeleri liderlerin önünde23 Mart 2023
  • YSK dilekçeye cevap verdi23 Mart 2023
  • Muharrem İnce’nin “Çekilirler bakarsın” hesabı22 Mart 2023
  • Emek ve Özgürlük İttifakı’ndan Kılıçdaroğlu’na dolaylı destek22 Mart 2023
  • Pazarlık usulü deprem ihaleleri 75 milyar TL’yi geçti22 Mart 2023
  • Erdoğan’a bir günde iki ret, HDP Kılıçdaroğlu’na boş değil21 Mart 2023
  • Tek Parti döneminde Nakşibendilik ve Necip Fazıl21 Mart 2023
  • Kılıçdaroğlu – HDP: Kürt sorununda çözüm adresi Meclis20 Mart 2023
  • Onlarca site Erdoğan’a kullanmadığı cümleyi söyletti20 Mart 2023
  • İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi: Etkin bir politika imkanı20 Mart 2023
Haberler arşivinde arama yapın...

Siyaset

Ekonomi

Hafıza Kartı

Hayat

Arşiv

English

Hakkımızda

Künye

Yazarlar

Yardım

Reklam & İşbirliği

Bize Ulaşın

Made with ♥ by tbtcreative.com © 2022 yetkinreport.com All rights reserved.

Kurumsal Bilgiler     ·      Yardım     ·      Kullanıcı Sözleşmesi     ·      Yasal Çekince

TOP