Cumhurbaşkanlığı yarışın Erdoğan ve Kılıçdaroğlu arasında geçeceği kesinleşti. Şimdi milletvekilliği yarışı başladı. Aday listeleri liderlerin önünde.
Ankara’da cumhurbaşkanlığı aday telaşı HDP öncülüğündeki Emek ve Özgürlük İttifakının aday göstermeyeceğini ilan etmesiyle duruldu. Meclis grubu desteği olmadan asgari 100 bin imzayla cumhurbaşkanı adayı olabileceklerin YSK’da ilk gün aldıkları imza desteği beklediklerinin çok altında kaldı; yarış beklendiği üzere Cumhur İttifakı adayı Tayyip Erdoğan ile Millet İttifakı adayı Kemal Kılıçdaroğlu arasında geçecek. Şimdi siyaset kulisinde milletvekili aday listeleri telaşı başladı. Aday listeleriyse liderlerin önünde.
Listelere gelmeden önce, seçim sürecine dair önemli iki ayrıntıyı paylaşmak gerek.
Birincisi HDP Eş Başkanı Mithat Sancar’ın 22 Mart akşamı Halk TV’de seçime Yeşil Sol Parti (YSP) ile gireceklerini söylemesi. Bunun temel nedeni Anayasa Mahkemesinde devam eden HDP’yi kapatma davası. AYM, HDP’nin sözlü savunmasını, milletvekili listelerinin YSK’ya sunulacağı 10 Nisan’dan bir gün sonraya ertelemiş, seçim sonrasına bırakılması talebini de reddetmişti. Yani HDP listeleri verdikten bir gün sonra kapatma ve adaylara siyaset yasağı verilebilirdi.
“Meşru zeminlerde çare tükenmez”
Gerçi aynı risk şimdi YSP için de geçerli. Dolayısıyla HDP/YSP aday listeleri muhtemelen siyaset yasağı tehdidi altında olmayan isimlere göre hazırlanacak.
İktidara gelmesini -ekonomik kriz, idaredeki sarsaklık ve haksızlıkların yanı sıra- siyaset üzerindeki yargı baskısına karşı çıkışına da borçlu olan AK Parti’nin şimdi -ortağı MHP sayesinde açılmış- AYM’deki kapatma davasına umut bağlaması çelişkili bir durum.
Kapatma davalarına alışık olan HDP de ona karşı önlem geliştirmiş. Süleyman Demirel’in meşhur sözüdür: meşru zeminlerde çare tükenmez.
İkincisi de Selahattin Demirtaş’ın yine Halk TV’den Şirin Payzın’a “Erdoğan Kürtler açısından kesin olarak kapanmış kara bir sayfadır” demesi. Bu beyan siyasi ibrenin biraz daha Kılıçdaroğlu’dan yana döndüğüne işaret. CHP çizgisindeki Halk TV’nin Kılıçdaroğlu’nun hamlesi ardından ekranlarını HDP’ye daha çok açması dikkat çekici.
Erdoğan’a karşı solda güç birliği
HDP ya da artık YSP cenahında aday listeleri öncelikle yargının siyaset yasağı tehdidi altında bulunmayan isimlerden oluşabilir. Sancar bunun yanı sıra, TİP ve Emek Partisi gibi sosyalist partilerin bulunduğu Emek ve Özgürlük İttifakını genişletme çabasından söz etti ve o arada Sol Parti’nin adını saydı. Sol Parti daha önce Sosyalist Güç Birliği adı altında bir ittifaka öncülük etmişti. Amaç Erdoğan’a karşı solda oy bölünmesinin önüne geçmek.
Hatırlanacağı gibi, İYİ Parti Lideri Meral Akşener’in 3 Mart’ta Altılı Masa’dan üç gün süren ayrılı sonrasında Kılıçdaroğlu TİP ve Sol Parti ile görüşmeler yapmıştı.
Ankara’da adeta üç boyutlu ve zamana karşı bir satranç oyunu var: seçime 51 gün kaldı ve artık liderlikleri aday listeleri üzerinde hummalı bir çalışma bekliyor.
Üç boyutlu ve zamana karşı satranç
Gelelim Cumhur ve Millet ittifaklarındaki duruma.
Erdoğan’ın işi Kılıçdaroğlu’na göre daha kolay; en azından Altılı Masa’daki İYİ Parti dışındaki ortaklarına da yer açma zorunluluğu bulunmuyor.
O nedenle önce İYİ Parti’den başlayalım.
İYİ Parti’de sular henüz tam olarak durulmuş değil ama Akşener milletvekili listeleri üzerinden kontrolü yeniden -ve belki eskisinden de güçlü olarak- ele alacak gibi. Yavuz Ağıralioğlu’nun dünkü çıkışını partideki “Ülkücü abilerin” tamamının görüşü saymak da Ankara’daki siyasi dengeleri sarsacağını söylemek de mümkün değil. Aynı gün Koray Aydın’ın Sözcü’de Ruhat Mengi’ye asıl meselenin Erdoğan’dan kurtulmak olduğu nu söylüyordu. Ağıralioğlu konuştuğu sıradaysa Müsavat Dervişoğlu, CHP’li Engin Özkoç ve diğer Altılı Masa muhataplarıyla YSK’ya Kılıçdaroğlu’nun adaylık başvuru dilekçesini veriyordu.
Akşener’in Altılı Masayı terk ve dönüş sürecinde kimlerin yapıcı, kimlerin yıkıcı tutum aldığına, kimlerin yanında durup kimlerin uzakta kaldığına göre listeleri oluşturması bekleniyor.
Erdoğan’dan Fuat Oktay sürprizi
Aday listeleri konusunda ilk el açan Cumhurbaşkanı Erdoğan oldu.
22 Mart akşamı NTV canlı yayınında kabinesindeki 17 bakanın milletvekili adayı ve Büyükşehir Belediye Başkan adayı olacağını söyledi. Ama asıl sürpriz Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın adını vermesiydi.
Fuat Oktay artık “siyasi formayı giyerek” koşacaktı.
Demek ki Cumhurbaşkanlığına yeniden seçilmeyi garanti sayan Erdoğan (ki Ak Parti kulislerinde bu konuda tereddüt görünmüyor, tahminler yüzde 52-53’ten başlıyor) Cumhurbaşkanı Yardımcısı olarak başka bir ismi düşünüyordu. 20 Mart’taki son görüşmede ortağı MHP lideri Devlet Bahçeli’yi ikna etmiş olabilir mi? Ya da bu kadar zamandır sağ kolu sayılan sözcüsü İbrahim Kalın’ı mı düşünüyor yeni yardımcısı olarak? Binali Yıldırım “son anda” milletvekilliği başvurusu yaptığına göre onu yardımcı olarak düşünmüyor, o da belli oldu.
AK Partide aday listeleri konusunda Erdoğan’ın nispeten en ciddi sıkıntısı, genel olarak kâğıt üstünde kalan “üst üste üç dönem milletvekili” olma sınırı. Bu sınıra takılan 56 milletvekili var; Yıldırım ve Hayati Yazıcı dahil.
Kılıçdaroğlu ve aday listeleri
Aday listeleri konusunda işi en zor olan lider Kılıçdaroğlu. Akşener’in kapıyı kapatması ardından Altılı Masadaki diğer dört partinin TBMM üyesi yapmak istediği isimleri, seçilebilecek yerlerden aday yapma sorumluluğu da onda.
Şimdiye dek CHP’de belli bir oranda ön seçim, ya da eğilim yoklaması yapılırdı. Ancak bu defa İttifak etkisiyle Kılıçdaroğlu bütün yetkileri elinde topladı.
İttifak üyelerinin seçilebilecek yerlerden CHP adayı gösterilme durumu CHP bünyesinde sıkıntıya yol açsa da “Yeter ki Erdoğan seçilemesin” yaklaşımıyla şimdiye dek fazla ses yükselten olmadı.
Öte yandan Kılıçdaroğlu’nun bazı CHP’lilerden milletvekilliği adaylığına başvurması, bazılarınaysa başvurmamasını söylediği kulislere yansıdı. Kılıçdaroğlu kazanırsa Altılı Masa çalışmalarında aktif rol alan Faik Öztrak, Muharrem Erkek gibi isimleri kabinesinde görebiliriz.
Kılıçdaroğlu’nun aday listeleri hazırlığındaki bir konusu da kadın milletvekili adaylarına yeterince yer verilip verilmeyeceği. Genel Sekreter Selin Sayek Böke’nin bu konuda ısrarlı olduğu biliniyor.
Dolayısıyla Ankara’daki üç boyutlu ve zamana karşı yarışın aynı şekilde CHP bünyesinde de sürdüğü söylenebilir.
