TBMM Dışişleri Komisyonu İsveç’in NATO üyeliği ile ilgili protokolü 26 Aralık’ta yapacağı toplantının gündemine aldığını duyurdu. Özellikle ABD’den F-16’ların alınması ile ilgili diplomatik bir pazarlık konusu haline gelen İsveç’in üyeliği için Cumhurbaşkanı Erdoğan Ekim ayında protokole imza atarak üyeliği meclis onayına sunmuştu. Önce TBMM Dışişleri Komisyonu’ndan geçmesi gereken protokol için komisyon ilk toplantısında müzakereleri erteleme kararı almıştı.
TBMM Dışişleri Komisyonu, İsveç’in NATO üyeliği için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından imzalanarak Meclis’e gönderilen kanun teklifini yeniden gündemine aldı.
TBMM Dışişleri Komisyonu 22 Aralık’ta yaptığı açıklamada, 26 Aralık’ta yapılacak Komisyon toplantısının gündemine “NATO’ya İsveç Krallığının Katılımına İlişkin Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi’ni” de aldığını duyurdu.
Toplantıda, uluslararası anlaşmaların uygun bulunmasına dair 10 kanun teklifi ele alınacak. Gündemin 10. sırasında, İsveç’in NATO’ya katılım protokolünün onaylanmasının uygun bulunduğuna dair kanun teklifi de yer alıyor.
Komisyon Kasım ayında tasarıyı görüşmeye başlamış, İsveç’in NATO’ya katılımı ile ilgili müzakerelerin ertelenmesine karar vermişti. Komisyon bu konuda bir tarih vermemişti.
Bir gün önce ABD’de Yüksek Düzeyli Savunma toplantısı
Komisyonun açıklamasından bir gün önce 21 Aralık’ta ABD’nin başkenti Washington’da Türkiye ve ABD Yüksek Düzeyli Savunma Grubu toplantısı yapıldı, iki ülkenin savunma heyetleri bir araya geldi.
Milli Savunma Bakanlığı’ndan (MSB) yapılan açıklamada, toplantının olumlu ve yapıcı bir havada gerçekleştirildiği, “ikili savunma, askeri eğitim ve savunma sanayi işbirliğinin yanı sıra bölgesel ve uluslararası güvenlik meseleleri üzerine müzakereler ve görüş alış verişleri yapılmıştır,” ifadeleri yer aldı.
Bir sonraki toplantının gelecek yıl Türkiye’nin ev sahipliğinde gerçekleştirilmesinin planlandığı kaydedildi.
İsveç’in NATO üyeliği ABD ile ilişkilerde bir gündem maddesi haline gelmişti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 14 Aralık’ta ABD Başkanı Joe Biden’la yaptığı telefon görüşmesinde konunun gündeme geldiğini söylemişti. Erdoğan, Biden’ın kendisine İsveç’in NATO üyeliğinin TBMM’de kabul edilmesi halinde Türkiye’nin istediği F-16’ları Kongre’den geçireceğini söylediğini belirtmişti.
Türkiye 2021 yılında ABD’ye 40 adet F-16 savaş uçağı ve 79 modernizasyon kiti almak için başvuruda bulunmuştu. ABD Kongresi onayı gereken satış bazı Kongre üyelerinin engellemesi ile karşılaşmıştı.
Dışileri komisyonu ertelemişti
İsveç ve Finlandiya, Rusya’nın Ukrayna işgalinin ardından NATO’ya katılım başvurusu yapmış ancak Türkiye ve Macaristan’ın vetosu ile karşılaşmıştı. Ankara, iki ülkenin özellikle “terörle mücadele” konusunda somut adımlar atmasını beklediğini ifade ederek NATO katılımlarını engellemişti.
Diplomatik trafiğin ardından Finlandiya’nın üyeliğini Nisan ayında onaylayan Türkiye, özellikle Kur’an yakma eylemlerinin ardından gerilen ilişkilerle birlikte İsveç üzerindeki vetosunu kaldırmıyordu.
NATO’nun İsveç üyeliği Türkiye’nin özellikle ABD ile ilişkilerinde de bir pazarlık konusu haline geldi ve Ankara’nın almak için Kongre onayı beklediği F-16’lar ile ilgili masadaki en önemli unsur oldu.
Bu konudaki yoğun temasların ardından Temmuz ayında NATO zirvesinde konuya yeşil ışık yakan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Ekim ayında protokolü imzalayarak parlamentoya sundu.
Önce Dışişleri Komisyonu’nda görüşülecek olan protokolün onaylanması için TBMM’de oylamaya sunulması gerekiyor.
TBMM Dışişleri Komisyonu, bir önceki toplantısında İsveç’in üyeliğini gündeme almış, Kasım ayında yapılan toplantıda müzakerelerin ertelenmesi kararı almıştı.
Komisyonda AKP’nin 13, CHP’nin 6, Yeşil Sol Parti’nin 3, MHP’nin 2, İYİ Parti’nin ise 2’şer üyesi bulunuyor.
