İletişim Başkanlığının yalanladığı iddiaya göre ABD Kongresi yetkilileri, Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğine verdiği onaydan emin olmak için belgelerin ıslak imzalı aslını görmek istemişti. ABD Başkanı Joe Biden Kongreye Türkiye’ye F-16 satışı ile ilgili onay mektubunu sunarak 15 günlük değerlendirme süresini başlatmıştı.
Cumhurbaşkanlşığı İletişim Başkanlığı, ABD Kongresi’nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İsveç’in NATO üyeliği ile ilgili onayına inanmadığı, F-16’lar hakkında karar almak için Cumhurbaşkanı kararının ıslak imzalı aslını görmek istediği iddiasını yalanladı.
New York Times gazetesinden Edward Wong’un 26 Ocak tarihli haberine göre ABD Kongresi yetkilileri, Türkiye’ye F-16 satışına onay vermeden önce belgeleri görmek istedi. Habere göre bunun üzerine “ABD Dışişleri Bakanlığı belgeleri Nev York’ta bir görevlinin almasını ve Cuma akşamı Vaşington’a getirerek milletvekillerine göstermesini sağladı.”
CHP’li Namık Tan: “Islak imzalı belge istendi”
Sosyal medya hesabından bir not paylaşan CHP İstanbul Milletvekili ve Türkiye’nin önceki Vaşington büyükelçilerinden Namık Tan, ABD Kongresi’nin İsveç’in NATO üyeliği ile ilgili Cumhurbaşkanı imzasının ıslak imzalı aslını görerek “emin olmak istediği” bu sebeple belgenin aslının uçakla Nev York’a götürüldüğü iddiasını şöyle değerlendirmişti:
* İsveç’in NATO üyeliğini – TBMM kararıyla, – Cumhurbaşkanı onayıyla, – Resmi Gazete’de yayınlamamız yeterli görülmediği için ABD Kongresi Cumhurbaşkanı imzasının ıslak imzalı aslını görmek ve emin olmak istedi Uçakla New York’a koşturulan imzalı belge Kongre’ye ulaşınca, F16 satışının önündeki engel kalktı Türkiye’nin itibarı yerlerde sürünüyor.”
Bu iddianın Türkiye’nin “itibarı” ile ilgili olduğunu yazan Tan, “resmi süreçlere bile güven/itibar kalmadı Daha fazla aşağılanmamız, horlanmamız mümkün olabilir mi? ‘Dünyaya ayar verirken’ sürekli ‘ayar verilen ülke’ haline düşmekten utanç duymuyor muyuz?” dedi.
Cumhurbaşkanlığı: normal prosedür
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı ise 27 Ocak akşam saatlerinde yaptığı açıklamada, imzalı belgenin Kongre’nin ıslak imzayı görmek istemesi nedeniyle değil, NATO Anlaşması gereği ABD’ye gönderildiğini söyledi. Açıklama şöyle:
* “ABD’nin Birleşmiş Milletler Antlaşması, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ve Kuzey Atlantik Anlaşması (NATO’nun kurucu anlaşması) dâhil 200’den fazla çok taraflı anlaşmada, “depozitör” yani belgeleri saklayan ülke konumundadır. ABD, depozitör ülke sıfatıyla ‘orijinal’ anlaşma metinlerini saklamakta ve uygun şekilde imzalanmalarını kolaylaştırmaktadır. Depozitör ülke, aynı zamanda anlaşmalara ilişkin onay belgeleri gibi belgeleri de almaktadır.
* “Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan, İsveç’in Kuzey Atlantik Antlaşması’na katılımına ilişkin Türkiye Büyük Millet Meclisince kabul edilen kanunun yayımlanmasına karar vermiş ve İsveç’in NATO’ya katılım protokolüne ilişkin Cumhurbaşkanı Kararını imzalayarak ilgili protokolü onaylamıştır. Karar metni yukarıda da açıkça belirtilen gerekçelerle depozitör ülke olan ABD’ye iletilmiştir. Asılsız iddialara itibar etmeyiniz.”
20 aylık veto gerginliği
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından NATO’ya katılmak için başvuruda bulunan İsveç ve Finlandiya Türkiye’nin vetosu ile karşılaşmıştı. Ankara, terörle mücadele konusundaki taleplerini yerine getiren Finlandiya’nın üyeliğini diplomatik temasların ardından onaylamış İsveç’in üyeliği ile ilgili vetosunu sürdürmüştü.
Ankara’nın İsveç’in NATO üyeliğine vereceği onay özellikle ABD ile karşılıklı diplomatik pazarlığa dönüştü. ABD Başkanı Joe Biden, ABD Kongresinin engeline takılan F-16 satışlarının tamamlanması için İsveç’in NATO üyeliğini bir ön koşul olarak ortaya koymuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan 2023 Temmuz ayında üyelik için yeşil ışık yaktı. Cumhurbaşkanı Ekim ayında ilgili protokolü imzalayarak meclise gönderdi. Meclis Dışişleri Komisyonu önce protokol ile ilgili görüşmeleri erteledi, daha sonra Aralık ayının son haftasında onayı Meclis genel kuruluna gönderdi.
İsveç’in NATO üyeliği ile ilgili onay, geçtiğimiz hafta mecliste onaylandı ve karar Cumhurbaşkanı tarafından imzalanarak Resmi Gazete’de yayımlandı.
Kongre’ye gönderildi
Türkiye’nin kararının ardından gözler ABD’ye çevrilmişti.
Türkiye’nin onayının ardından ABD Başkanı Joe Biden, diğer ülkelere yapılan silah transferlerini denetleyen Senato Dış İlişkiler Komitesi ve Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komistesi’ndeki en üst düzey Demokrat ve Cumhuriyetçi milletvekillerine satışın onaylanması için bir mektup gönderdi. Beyaz Saray, Türkiye’ye F-16 satışına karşı çıkan dört vekili onay vermeye çağırdı.
Ardından ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 27 Ocak’ta F-16 satışı ile ilgili resmi tebligadı Kongre’ye gönderdiği belirtildi.
ABD Savunma Güvenlik İşbirliği Ajansı’ndan yapılan yazılı açıklamada, “Dışişleri Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti’ne yaklaşık 23 milyar dolar değerinde F-16 alımı ve modernizasyonu ve ilgili ekipmanların satışını onaylayan kararını verdi” ifadelerine yer verildi.
ABD Dışişleri Bakanlığı ayrıca Yunanistan’ın 8,6 milyar dolar değerindeki anlaşmayla 40 F-35 savaş uçağı satın almasına da izin verileceğini duyurdu.
Kongre’nin 15 günlük bir değerlendirme süresi bulunuyor.
Not:
* 27 Ocak 2024, saat 22.00’da güncellenmiştir.
