ABD Başkanı Joe Biden İsrail ve Lübnan arasında 60 günlük ateşkes anlaşmasının onaylandığını duyurdu. İsrail ordusu ateşkesten önce Beyrut ve Lübnan’ın diğer bölgelerine hava saldırıları düzenledi. (Fotoğraf: Rahim Rhea/UPi/REX/Shutterstock)
Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Joe Biden, İsrail ve Lübnan arasında 60 günlük ateşkes anlaşmasının onaylandığını duyurdu.
ABD Başkanı’nın “tarihi” olarak nitelendirdiği ateşkes Ekim ayından bu yana süren çatışmaların ardından 27 Kasım günü sabaha karşı yürürlüğe girdi.
Biden, canlı yayınlanan açıklamasında, “Bugün varılan anlaşma uyarınca, yarın yerel saatle sabah 4’te Lübnan-İsrail sınırındaki çatışmalar son bulacak. Bu, kalıcı bir ateşkes olacak şekilde tasarlandı,” dedi.
Lübnan-İsrail anlaşması: İsrail çekilecek, Hizbullah kuzeye çıkacak
Fransa’nın da desteğiyle ABD’nin arabuluculuğunda varılan anlaşma kapsamında:
- İsrail güçleri Güney Lübnan’dan tamamen çekilecek
- Hizbullah, ağır silahlarını Litani Nehri’nin kuzeyine (sınırdan yaklaşık 25 km) çekecek
- Lübnan ordusu, BM Barış Gücü (UNIFIL) ile birlikte sınır bölgesine konuşlanacak, Lübnan ordusuna ek finansal destek sağlanacak.
- 60 günlük geçiş sürecinde İsrail kademeli olarak çekilirken, Lübnan ordusu bölgede kontrolü sağlayacak
- ABD liderliğinde uluslararası bir mekanizma anlaşmanın uygulanmasını denetleyecek. ABD Teknik askeri danışmanlar görevlendireek.
Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte:
- Lübnan ordusu güney bölgelere konuşlanmaya başladı
- Yerinden edilmiş Lübnanlılar evlerine dönmeye başladı, ancak İsrail ordusu güvenlik gerekçesiyle henüz dönüşlere izin vermedi
- Beyrut’un güney banliyölerinde kutlama sesleri duyuldu
Lübnan Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Ekim 2023’ten bu yana İsrail saldırılarında 3.823 kişi hayatını kaybetti, 15.859 kişi yaralandı.
Çatışmalar nedeniyle yaklaşık 60.000 İsrailli kuzeyden tahliye edilirken, Lübnan’da bir milyondan fazla kişi yerinden oldu.
Uluslararası tepkiler
Anlaşma, uluslararası toplumdan geniş destek gördü:
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, anlaşmanın hem İsrail hem de Lübnan için olumlu olduğunu vurgularken, bölgesel güvenliğe katkı sağlayacağını belirtti. Austin, “İsrail’in güvenliğine desteğimiz sarsılmaz olmaya devam ediyor, ancak bu ateşkes bölgede barışın sağlanması için kritik bir adım” değerlendirmesinde bulundu.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, anlaşmayı “aylarca süren diplomatik çabaların sonucu” olarak nitelendirdi. Macron ve Biden ortak bir açıklama yaparak, her iki ülkenin anlaşmanın “tam ve etkin bir şekilde uygulanması” için İsrail ve Lübnan’la birlikte çalışacağını duyurdu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kalıcı ateşkesin sağlanması için her türlü desteğe hazır olduklarını belirtirken, İsrail’in Lübnan’da neden olduğu hasarın tazmin edilmesi gerektiğini vurguladı.
“İsrail ile Lübnan arasında bu sabah yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasından memnuniyet duyuyorum” diyen Erdoğan, “İsrail sorumluluklarını harfiyen yerine getirmeli. Coğrafyamızdaki krizlerin çözümü için çabalıyoruz. Gazze’de katliamın durması ve kalıcı ateşkesin sağlanması için Türkiye olarak her katkıyı sunmaya hazırız” ifadelerini kullandı.
İran “memnuniyetle karşıladık”
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, İsrail’in “saldırganlığının” sona ermesini memnuniyetle karşıladıklarını açıklarken, Lübnan hükümetine desteklerini yineledi.
Ürdün Kralı II. Abdullah, ateşkesin Gazze’de de benzer bir anlaşmaya zemin hazırlaması umudunu dile getirdi.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, anlaşmayı “çok cesaret verici” olarak değerlendirirken, AB’nin Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, “Lübnan’ın dağılmasını önleyecek kritik bir adım” yorumunu yaptı.
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, ateşkesin “kalıcı siyasi çözüme” dönüştürülmesi çağrısında bulunarak, İngiltere ve müttefiklerinin “şiddet döngüsünü kırma çabalarının ön saflarında” yer alacağını açıkladı.
BM Genel Sekreteri António Guterres, anlaşmanın “her iki ülke halkının yaşadığı şiddet, yıkım ve acıyı sona erdirmesini” umduğunu belirtti.
Lübnan anlaşmasının Gazze’ye etkisi
Anlaşmanın önemli bir yönü, Hizbullah’ın Lübnan’daki ateşkesin Gazze’deki çatışmaların sona ermesi şartına bağlı olması talebinden vazgeçmesi oldu.
Ateşkes anlaşmasının ardından Biden, Gazze’de de benzer bir ateşkes için yeni bir diplomatik hamle başlatacağını duyurdu.
Biden, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Önümüzdeki günlerde ABD, Türkiye, Mısır, Katar, İsrail ve diğer ülkelerle birlikte Gazze’de rehinelerin serbest bırakılması ve Hamas’ın kontrolü olmadan savaşın sona ermesi için yeni bir girişimde bulunacak” ifadelerini kullandı.
Biden, görev süresi dolmadan Gazze’de ateşkes sağlanıp sağlanamayacağı sorusuna, “Düşünüyorum, umuyorum ve dua ediyorum” yanıtını verdi.
Katar’ın yakın zamanda tarafların iyi niyetli müzakere yürütmediği gerekçesiyle arabuluculuktan çekilmesinin ardından, Biden yönetiminin Lübnan’daki ateşkes modelini ve Türkiye’nin arabuluculuğunu kullanarak yeni bir diplomatik strateji izlemeyi planladığı düşünülüyor.
Kasım ayında yapılan seçimleri kazanan Donald Trump’ın yönetiminde yer alacak olan Elon Musk, Trump’ın seçiminin hemen ardından İran’ın Birleşmiş Milletler temsilcisi ile bir araya gelmiş, bu toplantı tartışma yaratmıştı.
Kaynaklar: BBC, Reuters, Guardian, Independent, Beyaz Saray, Middle East Eye, Al Monitor
