Türkiye, Rusya Federasyonu ve Ukrayna Savunma Bakanlıkları askerî heyetleri ile Birleşmiş Milletler heyeti Ukrayna limanlarında bekleyen tahıl ve gıda maddelerinin deniz yoluyla sevk edilmesi için 13 Temmuz’da İstanbul’da bir araya geldi.
Bir buçuk saat süren görüşmenin ardından toplantının içeriği ile ilgili henüz resmi bir açıklama yapılmadı.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba İspanyol El Pais gazetesine görüşmelerin öncesinde verdiği röportajda “Rusya ile anlaşmaya varmak için iki adım kaldı. Son aşamadayız, şimdi her şey Rusya’ya bağlı” dedi.
Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü Igor Konaşenkov da toplantı öncesinde olumlu mesaj verdi ve “Moskova’nın tahıl sorununu mümkün olan en kısa sürede çözmek için önerilerde bulunduğunu” söyledi.
Tahıl tedariği küresel gıda krizine sebep oldu
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sebebiyle 20 milyon tondan fazla Ukrayna tahılı Karadeniz’deki Odesa limanındaki silolarda mahsur kalması küresel gıda tedariğinde sıkıntıya sebep oldu ve küresel enflasyonda etken haline geldi.
Ukrayna ve Rusya’nın küresel buğday tedariğinin yüzde 30’unu elinde bulunduruyor.
Rusya aynı zamanda büyük bir gübre ihracatçısı ve Ukrayna da önemli bir mısır ve ayçiçek yağı üreticisi. Bu nedenle ihracatın önündeki engellerin kaldırılması için bir anlaşma yapılması, özellikle gelişmekte olan ülkeler nezdinde gıda güvenliği ve piyasaların istikrara kavuşturulması için hayati olarak görülüyor.
Tarafların talepleri için BM planı
Ukrayna’nın Karadeniz kıyılarına yerleştirdiği ve deniz taşımacılığını zora sokan mayınların kaldırılması görüşmelerin en önemli kalemini oluşturuyor. Ukrayna, oluşturulacak güvenli koridordan Rusya’nın bir saldırı düzenlememesinin garantisini almak istiyor. Rusya ise bu koridordan Ukrayna’ya silah yardımı yapılmaması için garanti istiyor.
Rusya’ya Batı tarafından uygulanan yaptırımlar da deniz ticaretini zora sokan bir kalem. Bu sebeple Moskova’nın “nakliye sigortası, lojistik, nakliye hizmetleri ve bankacılık operasyonları” alanlarında da talepleri var.
Reuters’ın aktardığına göre diplomatik kaynaklar Birleşmiş Milletler tarafından önerilen planın, Ukrayna gemilerinin tahıl gemilerini mayınlı liman sularından içeri ve dışarı yönlendirilmesini içerdiğini belirtti. Kaynaklara göre Rusya, sevkiyatlar hareket ederken ateşkesi kabul ediyor. Birleşmiş Milletler ve Türkiye, Rusya’nın silah kaçakçılığına ilişkin korkularını yatıştırmak için gemileri teftiş etme görevini üstlenmeyi kabul ediyor.