ABD Kon gresinde sorun çıkmazsa Türkiye 23 milyar dolara F-16’larla birlikte çok sayıda silah ve havacılık elektroniği de alacak. Rusya’dan S-400 alma nedeniyle ABD Türkiye’yi F-35 programından çıkarmasa buna da ihtiyaç kalmayacaktı. Fotoğrafta F-16’ların en gelişmiş modeli Viper görülüyor. (Foto: Lockheed Martin)
Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füzesi aldığı için ABD tarafından ortak üretici olduğu, dünyanın ilk (ve halen tek) 5’inci nesi savaş uçağı olan F-35 programından dışlandığını biliyoruz. Aynı şekilde, 2018’de Türkiye’ye (şimdi geri alınan) ilk F-35 ABD’de teslim edildiğinde F-35 programında olmayan Yunanistan’a F-35 satışı sayesinde Türkiye’ye 4’üncü nesil F-16 satışının mümkün olabileceğini de; ayrıntılar için bu bağlantıya gidebilirsiniz. Bu ayrıntıları yazarken bir noktaya daha dikkat çekmiştik: Yunanistan 40 adet 5’inci nesil savaş uçağı F-35 için 8,6 milyar dolar ederken Türkiye 40 adet 4’üncü nesil F-16 ve 79 güncelleme takımı için bunun 2,5 katı olan 23 milyar dolar ödeyecekti. Bu fark nereden kaynaklanıyordu? F-16’larla gelecek güncelleme takımları bu kadar pahalı mıydı?
Ya da F-16’larla birlikte başka bir şeyler daha gelecek miydi?
F16’larla başka ne gelecek?
Bunu düşündüren, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 26 Ocak günü Cuma namazından çıkışında söylediği bir cümleydi: “Bir an önce oradan gelecek olan netice bizler için F-16’ların Türkiye’ye gönderilmesi sürecini ve bunun yanında tüm tamir, bakım bunlarla ilgili sürecin başlamasını inşallah sağlayacaktır.”
Cumhurbaşkanı bu cümlesiyle Ankara’da bir süredir fısıldanan ama şimdiye dek doğrulama imkânı olmayan bir iddiayı kısmen doğruluyordu. ABD’nin Türkiye’yi F-35 programından çıkarmasıyla paralel uygulamaya koyduğu fiili silah ambargosu nedeniyle Türkiye’nin elindeki aktif görünen 243 F-16’nın bazılarında yedek parça, tamir, bakım sorunu çıktığı, tam görev yapamadıkları anlamına geliyordu. Demek ki ABD Başkanı Joe Biden’ın İsveç’in NATO üyeliğine ve (Kongre Türkiye’yi veto etmesin diye) Yunanistan’a F-35 satışına bağladığı F-16’larla birlikte Cumhurbaşkanının “bunun yanında tüm tamir, bakım” diye ifade ettiği askeri malzeme de gelecekti.
O arada F-35’lerin Yunanistan’a “çıplak” yani silahsız teslim edileceği anlaşıldı; silah ve mühimmat maliyeti 8,6 milyar dolara dahil değildi.
Peki, Türkiye 23 milyar dolara F-16’larla birlikte başka neler alacaktı?
İşte silah ve mühimmat listesi
Türkiye’nin ekonomik krize rağmen savunma öncelikleri ağır bastığı için 23 milyar dolar ödeyeceği F-16 paketinde (Kongre’de pürüz çıkmazsa) F-16’larla birlikte gelecek silah, bomba ve diğer askeri malzemenin listesini Türk makamları açıklamadı. Pek çok konuda olduğu gibi bu konuda gizlilik perdesi arkasında.
Oysa F-16’larla birlikte Türkiye’ye satılacakların listesi ABD’de basın bülteni olarak yayınlanmış durumda, ilgilenenler için.
ABD’nin Savunma Güvenlik İşbirliği Dairesi (Defense Security Cooperation Agency) basın bültenine göre Biden yönetiminin yeni F-16’larla birlikte Türkiye’ye satışını ABD ulusal güvenliği bakımından uygun bulduğu silah, bomba ve diğer askeri malzeme şöyle:
– 40 yeni F-16 V (Viper) uçağı (32 adet C Blok, 8 adet D-Blok)
– Türkiye’nin elindeki 79 F-16’yı daha V-modeline yükseltecek güncelleştirme takımı ve 20 yedeği,
– 40’ı uçağa monte, 8’i yedek olmak üzere 48 F110-GE-129D motoru
– 149 AN/APG-83 (AESA) radarı
– 858 LAU-129 güdümlü füze atıcısı
– 952 geliştirilmiş orta menzilli havadan-havaya AIM-120C-8 (AMRAAM) füzesi
– 864 GBU-39/B havadan-yere (sığınak, yakıt deposu, vb hedeflerine özel) bomba
– 401 AIM-9X Block II Sidewinder füzesi
– 96 AGM-88B Yüksek Hızlı Anti-Radyasyon (HARM) füzesi
– 96 AGM-88E Gelişmiş Anti-radyasyon Güdümlü füze (AARGM)
– 40 uçağa monte, 4’ü yedek olmak üzere 44 M61 Vulcan uçak topu
Liste çok uzun. Çoğu hava elektroniği, görev bilgisayarları, bazıları gizlilik derecesinde bilgisayar yazılımları; meraklıları için daha çok şey ifade ediyor. Tam listeyi merak edenler bu bağlantıdan alabilir.
Bu arada Hüseyin Fazla gibi uzman savunma yorumcularının, sayılan malzemelerin birim fiyatlarından yola çıkarak 23 milyar doların yine de fazla olduğu yolunda STRASAM’daki makalesi gibi itirazların bulunduğunu da hatırlatalım. Öte yandan listede ABD personeli tarafından üstlenen eğitim, sistem kurumu türünden birim fiyatı bulunmayan kalemler olduğunu da ekleyelim.
Bir yanılsama: iyi ki F-35 olmadı
Kamuoyunu “İyi ki F-35 olmadı da bizim savunma sanayi gelişti” söylemine inandırmak için bir algı operasyonu birkaç yıldır devrede.
Oysa F-35 ortak üretiminde 1005 parça Türk şirketleri tarafından yapılmaya başlanmıştı. Ülkeye yeni teknoloji giriyordu. F-35 alımı Türkiye’deki savunma sanayiinin gelişmesine engel olmak bir yana, hızlandırabilirdi.
Rusya’dan S-400 alımıyla Türkiye 2020-2050 yılı için daha 2000’lerde öngördüğü savunma stratejisini değiştirmek zorunda kaldı. Sadece mali değil, siyasi ve askeri maliyeti de yüksek oldu.
Diyoruz ya, ileride ders kitaplarında okutulacak bu dönem ama sıkıntısını şimdi bizler çekiyoruz.
