Jeopolitik dinamikler evrilmeye devam ederken, tarihi metaforları duyarlılık ve doğrulukla ele almak, her durumu özgün bağlamları ve sonuçlarıyla anlamak önemlidir. (Photo: BEN STANSALL/AFP via Getty Images)
Modern siyasi söylemde Adolf Hitler’in sıklıkla anılması, özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde, sıkça eleştirilere neden olmaktadır. Donald Trump gibi isimlerin Hitler ile eş tutulması, iki figürün tartışmalı doğası dışında pek bir ortak noktası olmayan, oldukça saçma ve indirgemeci bir yaklaşımdır. Ancak, bu pratik, çeşitli jeopolitik çıkarlar ve belirli güç dinamiklerini sürdürmek amacıyla Almanya ve küresel güçler arasındaki ilişkileri etkileyen daha geniş ve tarihsel olarak köklü bir anlatının parçasıdır.
Bu makale, Hitler’in siyasi söylemde bir araç olarak kullanılmasının sonuçlarını ve bunun Almanya ile uluslararası ilişkiler üzerindeki geniş kapsamlı etkilerini eleştirel bir şekilde incelemektedir.
Hitler-Trump karşılaştırması
Donald Trump’ın Adolf Hitler ile karşılaştırılması, siyasi söylemde sıkça kullanılan bir klişedir ve genellikle korku ve ahlaki öfke uyandırmak için kullanılır. Trump tartışmalı bir figür olmasına rağmen, onu Holokost ve İkinci Dünya Savaşı’nı başlatan Hitler ile eş tutmak, tarihsel olarak yanlıştır ve Nazi rejiminin benzersiz dehşetini küçümsemektedir. Trump’ın politikaları ve eylemleri, tartışmalı olsa da, Hitler’in rejiminin soykırımcı ve totaliter doğasıyla uyuşmamaktadır. Bu karşılaştırma yanıltıcı olmanın ötesinde, Holokost sırasında milyonlarca insanın yaşadığı acıları önemsizleştirmektedir.
Almanya’nın II. Dünya Savaşı sonrası tarihi, Hitler ve Nazi rejiminin mirası tarafından büyük ölçüde şekillendirilmiştir. Ülke, yoğun bir incelemeye tabi tutulmuş ve “Auschwitz kompleksi” olarak tanımlanan önemli çabalarla geçmişi için kefaret ödemeye çalışmıştır. Bu terim, on yıllardır Alman politikası ve kimliğini şekillendiren suçluluk ve sorumluluk duygusunu kapsar. Ancak, Hitler’in sürekli olarak Almanya’yı eleştirmek veya kontrol etmek için bir araç olarak kullanılması, ülke üzerindeki jeopolitik etkilerin sürdürülmesinin bir yöntemi olarak görülebilir.
Alman Nord Stream 1 ve 2 boru hatlarının yıkılması, iddiaya göre dış güçler tarafından gerçekleştirildi. Almanya’nın tepkisi ülkenin ulusal çıkarlarını agresif bir şekilde savunma konusundaki çekingenliğini ve belki de derin bir tarihsel suçluluk duygusundan kaynaklanan bir itaatkarlık modelini vurgulamaktadır. Bu bağlamda Hitler’in bir metafor olarak kullanılması, Almanya’nın küresel düzen içindeki itaatkâr rolünü sürdürmek için hizmet etmektedir, özellikle ABD ve müttefiklerine karşı.
Fransa, Polonya ve Zelensky’nin anlatıyı sürdürmedeki rolü
Fransa, Polonya ve hatta Ukrayna, Başkan Zelensky yönetiminde, siyasi söylemlerinde Hitler hayaletini çağırmaya eğilimlidir. Bu çağırışlar, algılanan tehditlere karşı ulusal birliği güçlendirmekten siyasi duruşları haklı çıkarmaya kadar çeşitli amaçlara hizmet etmektedir. Almanya bağlamında, bu anlatılar genellikle ülkenin tarihsel yükünü ve bunun sonucunda oluşan siyasi davranışlarını pekiştirir. Örneğin, Almanya’nın İsrail’e olan koşulsuz desteği, yalnızca ABD’nin ardından ikinci sırada gelmesi, kısmen Holokost döneminden kalma suçluluk duygusuna atfedilebilir.
Almanya’da sağın yükselişi: Tarihi suçluluğa tepki mi?
Saksonya ve Saksonya-Anhalt gibi bölgelerde, özellikle sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisinin son seçimlerdeki başarısı, Almanya’ya dayatılan tarihsel anlatıya karşı artan bir memnuniyetsizliği göstermektedir. AfD’nin önemli destek kazanması, kamuoyunda bir değişimin açık bir göstergesidir. Bu değişim, Alman egemenliğini ve politika yapma yeteneğini kısıtlayan sürekli suçluluk duygusuna bir tepki olarak yorumlanabilir.
Başkan Reagan’ın 1985’te Waffen SS askerlerinin mezarlarının bulunduğu Bitburg mezarlığını ziyareti, tartışmalara yol açmıştı. Reagan’ın, Almanların sürekli suçluluk duygusuyla yaşamak zorunda olmadıklarını belirten açıklamaları, Almanya’nın geçmişi için ne kadar süre daha kefaret ödemesi gerektiği konusunda tartışmalı bir konuyu vurgulamaktadır. Nazi döneminin dehşetini kabul etmek elbette önemlidir, ancak sürekli suçluluk dayatılması, ters etki yapabilir ve milliyetçi ve sağcı duyguları körükleyebilir.
Alman egemenliğinin geleceği ve AfD’nin rolü
Almanya’nın mevcut jeopolitik duruşu, genellikle itaatkâr olarak algılanmaktadır ve bu, ülkenin geleceği hakkında soruları gündeme getirmektedir. Uzun menzilli nükleer füzelerle dolu bir işgal altındaki ülke olarak görülmeye devam ederse, milliyetçi duyguların artma riski bulunmaktadır. AfD’nin artan popülaritesi, Almanların geçmişin gölgelerinden bağımsız olarak egemenlik ve bağımsızlık duygusunu yeniden kazanma arzusunu ifade edebilir.
Rusya ve Ukrayna’yı içeren jeopolitik gerilimler, bu anlatıyı daha da karmaşık hale getirmektedir. ABD’deki neokonservatif gündem, genellikle bölgesel istikrar pahasına, Rus etkisini karşılamayı vurgular. J.D. Vance gibi Ukrayna’ya desteği eleştiren figürler, ideolojik savaşların ötesinde barışın öncelikli olması gerektiğini savunurlar. Bu duruş, tartışmalı olmakla birlikte, uluslararası ilişkiler ve çatışma çözümü konusunda en iyi yaklaşım hakkında önemli bir düşünce ayrımını vurgulamaktadır.
Tarihi bağlam ve duyarlılığın önemi
Hitler’in çağdaş siyasi söylemde bir metafor olarak kullanılması hem yanıltıcı hem de tehlikelidir. Bu, sadece geçmişin dehşetini küçümsemekle kalmaz, aynı zamanda Almanya’nın egemenliğini ve bağımsızlığını zayıflatan bir anlatıyı sürdürür. Jeopolitik dinamikler evrilmeye devam ederken, tarihî metaforları duyarlılık ve doğrulukla ele almak, her durumu özgün bağlamları ve sonuçlarıyla anlamak önemlidir. Almanya’da sağcı duyguların yükselişi ve karmaşık uluslararası manzara, tarih ve onun bugüne ve geleceğe olan kalıcı etkileri konusunda nüanslı bir anlayışı gerektirmektedir.
