BOTAŞ, Shell’den 2027’den başlayarak yıllık 4 milyar metreküp LNG alımı yapacak. Sözleşme, 2 Eylülde Ankara’da BOTAŞ ve Shell yetkilileri tarafından imzalandı.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar 2 Eylül’de BOTAŞ ile Shell arasında yeni bir LNG sözleşmesi imzalandığını duyurarak, 2027’den itibaren 10 yıl boyunca yıllık 4 milyar metreküplük LNG kargosunun Türkiye’ye gönderilmesi planlandığını belirtti.
Türkiye’nin enerji güvenliğini arttırma ve kaynak çeşitlendirme stratejisinin bir parçası olarak duyurulan bu anlaşma ile sağlanacak doğal gaz, 2023 yılındaki italebin yaklaşık yüzde 8’ine tekabül ediyor.
Shell ile sözleşme “Basit bir alım satımın ötesinde”
Akademisyen ve gazeteci Mühdan Sağlam’ın Gazete Duvar’daki değerlendirmesine göre, “Shell ile imzalanan anlaşma basit bir alım-satımın ötesinde dolum limanından teslim alma ve Avrupa terminallerine boşaltım yapma gibi seçeneklere sahip. Dahası gerektiğinde Shell bazı kargoları doğrudan Türkiye dışında Avrupa’da belirtilen adrese teslim edecek.”
Bu anlaşma, Türkiye’nin enerji hub’ı olma hedefi doğrultusunda atılmış önemli bir adım olarak görülüyor. Ancak Sağlam’a göre, “Türkiye geçtiğimiz yıl 900 milyon metreküpe yakın gaz ihraç etti, bunun 207 milyon metreküpü LNG’ydi. Bir başka anlatımla alınan LNG’nin bir kısmı yeniden satıldı.”
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) verilerine göre, geçtiğimiz yıl Türkiye’nin toplam 50 milyar metreküp gaz ithalatının 14.27 milyar metreküpü (yüzde 28) LNG olarak gerçekleşti.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın açıklamasına göre, 15 Ağustos’ta günlük gaz üretimi 7.6 milyon metreküpe çıktı. Bu üretimin 6.15 milyon metreküpü Karadeniz gazı olarak da bilinen Sakarya Sahası’nda gerçekleşti.
“Türkiye’yi hub yapmaz”
Ancak Sağlam, bu anlaşmanın tek başına Türkiye’yi bir hub yapmaya yetmeyeceğini de belirtiyor: “Bir tedarikçiden gaz alıp onu yeniden satmanız sizi hub yapmaz. Sonuçta Rusya’nın gaz sağlayacağı piyasaya bir de Türkiye gaz sağlamış olacak. Ancak iki tedarikçi hala hub olmak için yeterli değil. Daha fazla tedarikçinin de buraya gelmesi gerekiyor.”
Buna rağmen, anlaşmanın Türkiye’nin enerji piyasasındaki konumunu güçlendireceği düşünülüyor. Sağlam’ın analizine göre, “Enerji şirketleriyle yapılan anlaşmalar, bu gazın yeniden satışı Botaş’ın yeni piyasada güçlenmesini sağlayıp deneyimini perçinleyecektir. Farklı ülkelere gaz sağlanması Türkiye’nin etkileşimini artıracaktır.”
Shell ile yapılan bu anlaşma, Mayıs ayında BOTAŞ’ın ABD merkezli Exxon Mobil ile imzaladığı yıllık 2,5 milyon tona kadar 10 yıl vadeli tedarik anlaşmasını takip ediyor.
Uzmanlara göre bu anlaşmalar, Türkiye’nin LNG alım kapasitesini artırırken, aynı zamanda geleneksel boru hatlarıyla gaz sağlayan ülkelerle yapılacak fiyat pazarlıklarında da önemli bir manevra alanı sağlayabilir.
Sağlam’ın sözleriyle, “Özetle belki bu anlaşma Türkiye’yi hub yapmayacak, ama bölgesel ticarette, özellikle Avrupa piyasasında etkinliğini artırmasına destek sunabilir.”
