Erdoğan İsveç üyeliğine yeşil ışık yaktı. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İsveç Başbakanı Ulf Kristersson Vilnius Zirvesi öncesinde İsveç’in üyeliği yolunda ikili Güvenlik Mutabakatı’nda ortaklaştı. Stoltenberg, Erdoğan’dan İsveç’in katılım protokolünü TBMM’ye iletme ve gerekli prosedürü başlatma sözünü aldığını açıkladı. (Foto: NATO)
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İsveç’in NATO’ya üyeliği için gereken katılım protokolünü meclise sunacağı konusunda anlaşmaya vardığını açıkladı.
Açıklama NATO zirvesi öncesinde 10 Temmuz’da Litvanya’nın Vilnius kentinde yapılan ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve Genel Sekreterin katıldığı toplantının ardından geldi.
Toplantı ardından basın açıklaması yapan Stoltenberg, “Avrupa-Atlantik bölgesinin caydırıcılığı ve savunmasının gereklilikleri göz önünde bulundurularak Türkiye, İsveç’in Katılım Protokolünü TBMM’ye iletecek ve onaylanmasını sağlamak üzere Meclis ile yakın işbirliği içinde çalışacaktır,” ifadelerini kullandı.
Stoltenberg: Erdoğan’dan yeşil ışık
Genel Sekreter, İsveç ve Türkiye’nin yeni bir ikili Güvenlik Mutabakatı konusunda ortaklaştığını belirterek, “NATO da bu alandaki çalışmalarını önemli ölçüde hızlandıracak ve NATO’da ilk kez Terörle Mücadele Özel Koordinatörlüğü makamının” kurulacağını söyledi.
Stoltenberg, AB üyesi olarak İsveç’in, Türkiye’nin AB sürecini, vize serbestisini ve Gümrük Birliği’nin güncellenmesi çabalarını destekleyeceğini söyledi.
Erdoğan ve Kristersson’un görüşmesi sonrasında Genel Sekreterlik tarafından yayımlanan bildiri şöyle:
- 10 Temmuz 2023 tarihinde Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoǧan, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg Vilnius’ta düzenlenen NATO Zirvesi’nde bir araya geldi.
- Son NATO Zirvesi’nden bu yana İsveç ve Türkiye, Türkiye’nin meşru güvenlik kaygılarını ele almak üzere yakın işbirliği içinde çalışmışlardır. Bu sürecin bir parçası olarak İsveç anayasasını değiştirdi, yasalarını değiştirdi, PKK’ya karşı terörle mücadele işbirliğini önemli ölçüde genişletti ve Türkiye’ye silah ihracatını yeniden başlattı; tüm bu adımlar 2022’de kabul edilen Üçlü Memorandum’da öngörülmüştü.
- İsveç ve Türkiye, bugün hem 2022 Madrid NATO Zirvesi’nde kurulan Üçlü Daimi Ortak Mekanizma, hem de her yıl bakanlar düzeyinde toplanacak ve gerektiğinde çalışma grupları oluşturacak yeni bir İkili Güvenlik Mutabakatı çerçevesinde işbirliklerini sürdürme konusunda mutabık kalmışlardır. Bu Güvenlik Mutabakatının ilk toplantısında İsveç, 4. madde de dâhil olmak üzere Üçlü Mutabakatın tüm unsurlarının tam olarak uygulanmasına yönelik olarak, terörizmin tüm şekil ve tezahürlerine karşı sürdürdüğü mücadelenin temeli olarak bir yol haritası sunacaktır. İsveç, YPG/PYD’ye ve Türkiye’de FETÖ olarak tanımlanan örgüte destek vermeyeceğini yineler.
- Hem İsveç hem de Türkiye terörle mücadelede işbirliğinin uzun vadeli bir çaba olduğu ve İsveç’in NATO üyeliğinden sonra da devam edeceği konusunda mutabık kalmışlardır. Genel Sekreter Stoltenberg ayrıca NATO’nun terörizmin tüm şekil ve tezahürlerini kategorik olarak kınadığını bir kez daha teyit etti. NATO, Genel Sekreter’in NATO’da ilk kez Terörle Mücadele Özel Koordinatörlüğü’nü kurması da dâhil olmak üzere, bu alandaki çalışmalarını önemli ölçüde hızlandıracaktır.
- Müttefikler arasında savunma ticareti ve yatırımları önünde hiçbir kısıtlama, engel veya yaptırım olmaması gerektiği ilkesine bağlıyız. Bu tür engellerin ortadan kaldırılması için çalışacağız.
- İsveç ve Türkiye, Türkiye-İsveç Ortak Ekonomik ve Ticaret Komitesi (JETCO) aracılığıyla ekonomik işbirliğini arttırma konusunda da mutabık kalmışlardır. Hem Türkiye hem de İsveç, ikili ticaret ve yatırımları arttırmak için fırsatları azami düzeye çıkarmaya çalışacaktır. İsveç, AB-Türkiye Gümrük Birliği’nin modernizasyonu ve vize serbestisi de dâhil olmak üzere, Türkiye’nin AB’ye katılım sürecini yeniden canlandırmaya yönelik çabaları aktif olarak destekleyecektir.
- Bu temelde ve Avrupa-Atlantik bölgesinin caydırıcılığı ve savunmasının gereklilikleri göz önünde bulundurularak Türkiye, İsveç’in Katılım Protokolünü TBMM’ye iletecek ve onaylanmasını sağlamak üzere Meclis ile yakın işbirliği içinde çalışacaktır.
NATO baskısını arttırmıştı
İsveç ve Finlandiya Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından NATO’ya üyelik başvurusunda bulunmuş, ancak Türkiye’nin vetosu ile karşılaşmıştı. Diplomatik temasların ardından 2022’de Madrid NATO Zirvesi’nde üç ülke Ortak Mutabakat Metni’ne imza attı ve Daimi Ortak Mekanizma toplantıları başlatıldı. Ankara’nın özellikle terörle mücadele ve silah ambargosunun kaldırılması gibi taleplerini ilettiği müzakere sürecinin ardından Finlandiya’ya yönelik veto kaldırıldı. Finlandiya Nisan ayında üye oldu.
Ancak Türkiye İsveç’in üyeliği için “somut adım” beklentisini dillendirerek vetosunu sürdürmeye devam etti. İsveç’te gerçekleştirilen Kuran yakma eylemleri ise iki ülke arasındaki ilişkilerin gerilmesine sebep oldu.
NATO ve ABD başta olmak üzere üye ülkeler 11-12 Temmuz’da Vilnius’ta gerçekleştirilecek olan NATO zirvesinde İsveç’in üyeliğinin tamamlanması için Erdoğan’a baskısını arttırmıştı.
Artan diplomasi trafiğinin ardınan Erdoğan Vilnius’a hareket etmeden önce 10 Temmuz’da İsveç üyeliğinin onaylanması için AB müzakere sürecine işaret etmiş bu açıklaması, Ankara’nın vetosunu kaldırmayacağı yönünde yorumlara neden olmuştu.
Bir ülkenin NATO’ya üye olması için tüm üye ülkelerin onayını alması gerekiyor. Bu sebeple Türkiye ile birlikte vetosunu koruyan Macaristan’ın da onay vermesi gerekiyor. Görüşmelerden önce Macaristan Türkiye’nin kararına göre hareket edeceğini belirtmiş, bir onay gelmesi halinde yeşil ışık yakacağını belirtmişti.
