İsrail ve İran arasındaki askeri gerilim Orta Doğu’da bölgesel çatışmaların ortaya çıkması endişesini büyütürken Türkiye 20 Nisan’da iki önemli diplomatik ziyarete ev sahipliği yaptı.
20 Nisan’da Hamas’ın siyasi lideri İsmail Haniye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile bir araya geldi. Aynı anda Mısır Dışişleri Bakanı Semih Şükrü Türkiye’de Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile görüştü.
İki ziyaret İsrail ile İran arasındaki askeri tansiyonun gölgesinde yapıldı. İsrail’in Nisan başında Şam’da bulunan İran konsolosluğunu bombalamasının ardından İran 13 Nisan’da İsrail’e saldırı düzenlenesi ve buna karşılık 17 Nisan’da da İsrail İran’ın İsfahan şehrine saldırması, gerginliğin daha büyük bir çatışmaya sürüklenmesi endişesini arttırdı.
Ankara da bu endişeyi dile getirirken, diplomatik kaynaklar bu gerilimin Gazze’deki insani durumu gölgelememesi ve ateşkes sürecinin devam ettirilmesi gerektiği görüşünde.
Hamas Lideri Haniye Erdoğan ile görüştü
Bu gergin atmosferde Türkiye’ye gelen Hamas Lideri İsmail Haniye, Cumhurbaşkanı Rece Tayyip Erdoğan ile bir araya geldi.
Görüşmede Erdoğan’a Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı İbrahim Kalın, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Cumhurbaşkanı Dış Politika ve Güvenlik Başdanışmanı Büyükelçi Akif Çağatay Kılıç ve Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Sefer Turan eşlik etti.
İstanbul’daki görüşmenin ardından açıklama yayınlayan Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, Erdoğan’ın görüşmede “Türkiye’nin uluslararası tolumun dikkatini Filistinlilere uygulanan zulme çekmek için diplomatik gayretlerini sürdürdüğünü ve vahşetin son bulması ve acil kalıcı ateşkes ihtiyacının her fısratta vurgulandığını” ifade ettiğini duyurdu.
Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “İsrail ile İran arasındaki gerilimleri de değerlendiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, yaşananların İsrail’e zemin kazandırmaması gerektiğini, Batı’da İsrail’in saldırılarını sorgulayan havanın dağılmaması için dikkatleri yeniden Gazze’ye çekecek çalışmalar yapılmasının önemini vurguladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan görüşmede, Heniyye’ye İsrail saldırısında şehit düşen çocukları ve torunları için başsağlığı dileklerini de iletti.”
Türkiye İsrail’in Gazze’ye saldırısının başladığı Ekim ayından bu yana ateşkes görüşmelerinde yer almak için çaba sarfediyor. Şimdiye kadar ateşkes görüşmeleri Mısır ve Katar’ın öncülüğünde yürütülmüştü.
Geçtiğimiz hafta Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ABD’li mevkidaşı Antony Blinken ile, MİT Başkanı İbrahim Kalın da CIA Direktörü William Burns ile görüştü. Gündemde ateşkes görüşmeleri vardı. Fidan 17 Nisan’da Katar’da Dışişleri Bakanı Al Tani ile görüştü, basın toplantısında ateşkes görüşmelerine değindi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan aynı gün yapılan AK Parti Grup toplantısında Hamas’ı Kuvay-ı Millye’ye benzeterek, Haniye için “Filistin davasının lideri” ifadesini kullandı. Nisan ayı başında İsrail saldırısı sonucunda çocuklarını ve torunlarını yitiren Haniye’ile telefonda görüşen Erdoğan, haftasonu kendisiyle bir araya geleceğini söyledi.
İsrail Dışişleri Bakanı’ndan sert açıklama, Dışişlerinden tepki
İsrail Dışişleri Bakanı İsrael Katz, Haniye’nin İstanbul’da bulunduğu saatlerde sosyal medya hesabı üzerinden Erdoğan ile Haniye’nin fotoğrafı ile birlikte Erdoğan’ı hedef alan bir mesaj paylaştı. Katz, paylaşımında “Müslüman Kardeşler: Tecavüz katlim, cesetlere saygısızlık, bebek yakma. Erdoğan, utanmalısın,” ifadelerini kullandı.
Katz’ın mesajına Dışişleri Bakanlığı’ndan sert yanıt geldi.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, İsrail Dışişleri Bakanı’nın sosyal medyadan yaptığı paylaşıma ilişkin, “Utanması gereken, çoğu çocuk ve kadın olmak üzere 35 bine yakın Filistinliyi katleden İsrailli yetkililerdir,” dedi.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli'nin İsrail Dışişleri Bakanının bir Sosyal Medya Platformunda Yaptığı Paylaşım Hakkındaki Soruya Cevabı https://t.co/CzkId0qMoh pic.twitter.com/R6Ya3jCEpC
— T.C. Dışişleri Bakanlığı (@TC_Disisleri) April 20, 2024
Sosyal medya platformundan İsrailli Bakan’a yanıt veren Keçeli, “İsrail Hükümeti üyelerinin gündemi değiştirme çabaları sonuç vermeyecektir. Türkiye’nin önceliği Gazze’deki katliamın sona ermesinin sağlanması ve Filistin devletinin kurularak bölgemizde kalıcı barışın tesisidir. Bu doğrultuda çalışmaya ve İsrail’in işlediği suçlarla ilgili derçekleri dile getirmeye devam edeceğiz,” dedi.
“Utanması gereken, çoğu çocuk ve kadın olmak üzere 35 bine yakın Filistinliyi katleden İsrailli yetkililerdir.” paylaşımını yapan Keçeli, İsrail hükümet üyelerinin gündemi değiştirme çabalarının sonuç vermeyeceğini vurguladı.
Mısır Dışişleri Bakanı Semih Şükrü İstanbul’da Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile görüştü. (Foto: Dışişleri Bakanlığı)
Mısır Dışişleri Bakanı Türkiye’de
Haniye’nin İstanbul’da olduğu gün Özellikle İran-İsrail gerilimi sürecinde Gazze’ye insani yardımlar ve ateşkes konusunda kilit bir konumda olan Mısır’ın dışişleri bakanı Semih Şükrü de İstanbul’daydı.
Dışişleri bakanları arasında yapılması beklenen ikili görüşmelerde iki ülke arasında oluşturulması planlanan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Toplantısı için hazırlıkların ele alınacağı bildirilmişti.
Şükrü önce Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile bir saat süren toplantıda bulundu. Ardından basın açıklaması yapan iki bakan, ikili ilişkilerin yanı sıra bölgesel konuların da ele alındığını, “bunların başında Gazze konusu” olduğunu vurguladı.
Hakan Fidan, “Mısır’la Türkiye arasındaki ikili ilişkilerimize ilaveten bölgesel sorunları da ele aldık. Bunların başında Gazze konusu gelmektedir. Sayın Şükri ile krizin başından beri düzenli çalışmakta ve koordine etmekteyiz,” dedi.
Fidan’ın ardından söz alan Şükrü, görüşmenin dostane bir atmosfer içinde gerçekleştiğini ve ikili ilişkileri görüştüklerini belirtti. Gazze konusuna değinen Şükrü: “Önemli olan bir an önce ateşkesin sağlanması ve Filistin halkının ihtiyaç duyduğu yardımların ulaştırılması. Zorla göç ettirilmiş durumdalar. Bunlar mutlaka ele alınmalı. Filistin Devletinin 67 sınırları içerisinde kurulması ve başkentinin de Doğu Kudüs olması çok önemli,” dedi.
Ardınan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Dolmabahçe Çalışma Sarayı’nda Şükrü ve beraberindeki heyeti kabul etti. Görüşmede Fidan, Kalın, Altun, Kılıç ve Sefer Turan hazır bulundu.
Şükrü’nün ziyareti Ankara ile Kahire arasındaki normalleşme sürecinde önemli bir adım olarak görülüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan Şubat ayında 12 yıl sonra ilk kez Mısır’ı ziyaret etmişti. Erdoğan’ın Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır’ı kapsayan üç günlük ziyaretinin ana gündemi Gazze idi.
