İran, 13 Nisan gecesi İsrail’e yüzlerce füze ve İHA’larla bir hava saldırısı yaptı. İsrail füze ve dronların “yüzde 99’unun” (ABD ve İngiltere’nin de desteğiyle) havada imha edildiğini söyledi. İran, İsrail karşı saldırıda bulunmazsa, saldırının devam etmeyeceğini duyursa da Orta Doğu’da gerilim arttı. BBC görselinde İsrail’in savunma sisteminin yaklaşan füzelere açtığı ateşin izleri görülüyor.
İsrail’in Suriye’deki İran konsolosluklarını bombalamasının ardından İran 13 Nisan’da İsrail’e karşı saldırı başlattı. İran Press TV, Devrim Muhafızları tarafından “kapsamlı insansız hava aracı saldırıları” olarak adlandırılan saldırıda, Irak hava sahası üzerinden İsrail’e doğru uçan düzinelerce hava aracı olduğunu duyurdu. İsrail askeri sözcüsü Daniel Hagari ise 14 Nisan sabaha karşı yaptığuı açıklamada İran’ın İsrail’e 170 dron, 30’dan fazla seyir füzesi ve 120 balistik füze fırlattığını, bunların “yüzde 99’unun” havada imha edildiğini İsrail’e ulaşan balistik füzelerin ise hafif hasar verdiğini söyledi. Saldırılarda 7 yaşında bir kız çocuğunun yaralandığı bildirildi. Bu şimdiye dek İran’ın İsrail topraklarına ilk doğrudan saldırısı oldu.
Hava saldırısının Suriye-Irak sınırında durdurulmasında ABD ve İngiltere’ye ait jetlerin de rol aldığı bildiriliyor.
Tahran, İsrail’in karşılık vermemesi halinde bunun “tek seferlik” bir missilleme olarak kalacağını açıkladı. Washington ise İsrail’in İran’a missillemede bulunmasını desteklemediğini duyurdu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise İran’ın saldırısına hazırlandıklarını, savunma sistemlerinin konuşlandırıldığını ve alarma geçildiğini belirtti.
İran bu saldırıyı İsrail’in 1 Nisan’da İran’ın Şam’daki konsolosluk binasına yaptığı saldırıya missilleme olarak yaptı. Saldırıda İsran Devrim Muhafızlarının iki komutanı, Tuğgeneral Muhammed Rıza Zahidi ile Tuğgeneral Muhammed Hadi Hac Rahimi öldürülmüş, İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, saldırının “cezasız kalmayacağını” söylemişti.
İran: “Konu sonuçlanmış sayılabilir”
İHA ve füzelerin fırlatılmasının ardından İran’ın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilciliği tarafından yapılan açıklamada, İran’ın meşru müdafa hakkını kullandığı, “konunun sonuçlanmış sayılabileceği” belirtildi.
Sosyal medya platformu X üzerinden yapılan açıklamada: “Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın 51. maddesi uyarınca meşru savunma hakkıyla gerçekleştirilen İran’ın askeri müdahalesi, Suriye’deki diplomatik tesislerimize yönelik Siyonist rejimin saldırısına cevap olarak gerçekleşmiştir. Konu artık sonuçlanmış sayılabilir. Ancak İsrail rejimi bir başka hata yaparsa, İran’ın cevabı çok daha şiddetli olacaktır. Bu, İran ile yasa dışı İsrail rejimi arasındaki bir çatışmadır ve ABD Kkesinlikle uzak durmalıdır!” ifadelerine yer verildi.
Conducted on the strength of Article 51 of the UN Charter pertaining to legitimate defense, Iran’s military action was in response to the Zionist regime’s aggression against our diplomatic premises in Damascus. The matter can be deemed concluded. However, should the Israeli…
— Permanent Mission of I.R.Iran to UN, NY (@Iran_UN) April 13, 2024
ABD ve İngiltere: İsrail’in yanındayız
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Adrienne Watson, İran’ın İsrail’e saldırısıyla ilgili yazılı açıklama yaptı.
Watson, açıklamasında, “İran, İsrail’e karşı bir hava saldırısı başlattı. Başkan Biden’ın mesajı net: İsrail’in güvenliğine olan desteğimiz sarsılmaz. ABD, İsrail halkının yanındadır ve İran’dan gelen tehditlere karşı onların savunmalarını desteklemektedir” ifadelerini kullandı.
Saldırının ardından Irak, Lübnan, Suriye ve Ürdün hava sahasını kapattığını duyurdu.
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak yaptığı açıklamada, “Bu saldırılar gerilimi artırma ve bölgeyi istikrarsızlaştırma riski taşıyor. İran, kendi arka bahçesine kaos tohumları ekmeye niyetli olduğunu bir kez daha gösterdi,” dedi.
Sunak, “Birleşik Krallık, İsrail’in ve Ürdün ve Irak dahil tüm bölgesel ortaklarımızın güvenliğini savunmaya devam edecek,” dedi.
Bu arada Mısır Dışişleri Bakanlığı, bölgeyi ve halkını daha fazla istikrarsızlık ve gerginlik faktörlerinden korumak için “en üst düzeyde itidal” uygulanması çağrısında bulundu.
Türkiye: savaşa dönüşmesin
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan gelişmeler üzerine sırasıyla, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, İngiltere Dışişleri Bakanı David Cameron ve ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile birer telefon görüşmesi yaptı. Fidan görüşmelerde gerilimi artıracak hareketlerden kaçınılmasını istedi.
Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada da Türkiye’nin, İsrail’in Gazze’de sürdürdüğü savaşın bölgeye yayılmaması için daha önce de uyarıda bulunduğu hatırlatılarak, İran-İsrail krizinin bölgesel bir savaşa dönüşmemesi için Türkiye’nin çabalarını sürdüreceği vurgulandı. Açıklamaya göre Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın gelişmelerden “düzenli olarak” bilgilendiriliyor.
THY gelişmeler üzerine Irak, Ürdün ve Lübnan seferlerini durdurdu, THY, Pegasus ve Anadolu jet, bölgedeki uçaklarını geri çekti.
ABD Başkanı tatilini yarıda kesti
İsrail’in, Suriye’deki İran konsolosluğunu bombalamasının ardından İran’ın İsrail’e karşı misilleme yapacağı beklentisi bölgedeki gerginliği tırmandırdı. ABD Başkanı Joe Biden, İsrail ve İran arasında artan gerilim sebebiyle tatilini yarıda keserek Washington’a döndü.
Beyaz Saray’dan 13 Nisan’da yapılan açıklamaya göre Biden “Ortadoğu’daki olaylar hakkında ulusal güvenlik ekibine danışmak için” haftasonu tatilini yarıda keserek 13 Nisan’da Delaware’den Washington’a gitti.
Biden’ın aniden Washington’a dönmesinde belirli bir olay ya da istihbaratın neden olup olmadığı konusunda herhangi bir açıklama yapılmadı.
Biden 12 Nisan’da İran’ın İsrail’e “er ya da geç” bir saldırı yapmasını beklediklerini belirtmiş, İran’a “yapma” mesajı göndermişti.
Biden, “Biz kendimizi İsrail’in savunmasına adadık. İsrail’i destekleyeceğiz. İsrail’in savunulmasına yardımcı olacağız,” demişti.
Öncesinde Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Sözcüsü John Kirby İran’ın İsrail’e yönelik önemli bir saldırı tehdinin “geçerli” olduğunu belirtmiş, Washington başta olmak üzere İngiltere ve Almanya’nın gerginliği düşürme çağrılarının yeterli olmadığını belirtmişti.
Gerginlik tırmandı
İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının diğer ülkelere yayılması endişesi geçerliliğini korurken, Şam’da İran konsolosluğuna yapılan saldırı ile gerginlik tırmanıyor.
İran, 1 Nisan’da Suriye’deki İran konsolosluğuna düzenlenen ve aralarında iki generalin de bulunduğu yedi Devrim Muhafızları üyesinin öldürüldüğü saldırı nedeniyle İsrail’e “misilleme” tehdidinde bulunmuştu.
İran’ın ruhani lideri Ali Hamaney, saldırı nedeniyle İsrail’in “cezalandırılması gerektiğini ve cezalandırılacağını” söyledi.
Bu arada Lübnan’ın İran destekli Hizbullah grubu, 12 Nisan’da İsrail’in topçu mevzilerine düzinelerce roket ateşlediğini açıkladı; bu bombardımanın İsrail-Lübnan sınırındaki İsrail saldırılarına tepki olduğunu söyledi.
Roket atışının bir gün sonrasında 13 Nisan’da İran’ın Devrim Muhafızları Birliği, Birleşik Arap Emirlikleri’nin 50 deniz mili açıklarındaki Hürmüz Boğazı’nda İsrail’e bağlı bir konteyner gemisine el koydu.
ABD ilave savaş uçakları ve gemiler gönderiyor
Gelişmelerin ardından ABD Savunma Bakanı Llyod Austin, Orta Doğu’daki acil bölgesel tehditleri görüşmek üzere 13 Nisan’da İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant ile görüştü. Austin, “ABD’nin İsrail’in savunmasına sarsılmaz desteğini” yinelediği belirtildi.
ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) şefi General Michael Erik Kurilla, 12 Nisan’da İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant ve İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) Genelkurmay Başkanı Korgeneral Herzi Halevi ile bir araya gelmişti.
Washington Post’un 13 Nisan tarihli haberine göre ABD İran’ın saldırısı ile ilgili spekülasyonların ardından Batı Asya bölgesine ek savaş gemileri sevk ediyor.
İsminin açıklanmaması kaydıyla gazeteye demeç veren ABD’li bir savunma yetkilisi, “Bölgesel caydırıcılık çabalarını desteklemek ve ABD kuvvetlerinin kuvvet korumasını artırmak için bölgeye ek varlıklar taşıyoruz,” dedi.
